જૈવિક રીતે એક બાળક (બહુવચન: બાળકો ) એ જન્મ અને તરુણાવસ્થાના તબક્કાઓ વચ્ચે, ^{[૧] [૨]} અથવા બાળપણ અને તરુણાવસ્થાના વિકાસના સમયગાળા વચ્ચેનું એક માનવી છે . ^[૩] બાળકની કાયદેસરની વ્યાખ્યા સામાન્ય રીતે સગીરને સંદર્ભિત કરે છે. ઘણી વખત તે બહુમતી વયથી ઓછી ઉંમરના વ્યક્તિ તરીકે પણ ઓળખાય છે.

બાળક માતાપિતા સાથેના સંબંધોનું વર્ણન પણ કરી શકે છે (જેમ કે કોઈપણ વયના પુત્રો અને પુત્રીઓ ) ^[૪] અથવા, રૂપકરૂપે એક સત્તા આંકડો અથવા કુળ, જાતિ અથવા ધર્મમાં જૂથ સભ્યપદ સૂચવી શકે છે; તે "પ્રકૃતિનું બાળક" અથવા "સાઠના દાયકાના બાળક" જેવા ચોક્કસ સમય, સ્થળ અથવા સંજોગોથી તીવ્ર અસર પામવા માટેનો સંકેત પણ આપી શકે છે. ^[૫]

બાળક શબ્દ એ સંસ્કૃત શબ્દ बालक માં થી ઉતરી આવ્યો છે જેનો અર્થ નાનું અથવા અપરિપક્વ થાય છે. બાળકનું સ્ત્રીલિંગ બાળિકા થાય છે. પોતાનાં બાળકને દર્શાવવા માટે ઘણી વાર સંતતિ કે પછી સંતાન શબ્દનો પણ ઉપયોગ થાય છે.

એડીએચડી અને શીખવા માટે અક્ષમ બાળકોને સામાજિક કુશળતા વિકસાવવા માટે વધારાની સહાયતાની જરૂર પડી શકે છે. એડીએચડી બાળકની આવેગજન્ય લાક્ષણિકતાઓ નબળા વ્યક્તિગત સંબંધો તરફ દોરી શકે છે. નબળા ધ્યાનના વલણવાળા બાળકો તેમના પર્યાવરણમાં રહેલા સામાજિક સંકેતોમાં ધ્યાન આપી શકતા નથી, જેનાથી તેઓ અનુભવ દ્વારા સામાજિક કુશળતા શીખવાનું મુશ્કેલભર્યું અનુભવે છે. ^[૬] બાળકોને અસર કરતી આરોગ્ય સમસ્યાઓ સામાન્ય રીતે બાળરોગ ચિકિત્સકો દ્વારા થાય છે, જે પુખ્ત વયને અસર કરતા લોકોથી અલગથી સંચાલિત થાય છે.

ઇંગ્લેન્ડમાં ૧૭મી સદીની શરૂઆતમાં તમામ બાળકોના લગભગ બે તૃતીયાંશ બાળકો ચાર વર્ષની વયે મૃત્યુ પામ્યા હતા. ^[૭] ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ દરમિયાન બાળકોના આયુષ્યમાં ધરખમ વધારો થયો. ^[૮] તેમાં વધારો હજુ ચાલુ રહ્યો છે. સમગ્ર વિશ્વમાં બાળ મૃત્યુદરમાં ઘટાડો થયો છે. ૧૯૯૦ માં વિશ્વભરમાં લગભગ ૧.૨૬ કરોડથી ઓછા શિશુઓનાં મોત થયાં હતાં, જે ૨૦૧૨ માં ઘટીને ૬૬ લાખ થયાં.^[૭]

ભારતમાં ૨૦૧૮ દરમિયાન બાળ મૃત્યુદરનો આંકડો ૮.૮ લાખ જોવા મળ્યો હતો, જે યુનિસેફ ના જણાવ્યા અનુસાર સૌથી ઊંચા મૃત્યુદર ધરાવતા પાંચ દેશોમાં એક છે.^[૯] ભારતમાં દર ૧૦૦૦એ જન્મેલા ૩૭ બાળકો મૃત્યુ પામ્યાં હતાં.^[૯] ભારત સરકારે POSHAN અભિયાનમાં ૯૦૦૦ કરોડનું નાણાકીય નિવેશ કર્યું છે કે જેથી વર્ષ ૨૦૨૨ સુધીમાં બાળ મૃત્યુદરને ઘટાડી શકાય.^[૯]

1. ↑ "Child". TheFreeDictionary.com. મેળવેલ 5 January 2013.
2. ↑ Mosby, Inc (2013). Mosby's Dictionary of Medicine, Nursing & Health Professions. Elsevier Health Sciences. પૃષ્ઠ 345. ISBN 0323074030.
3. ↑ Rathus SA (2013). Childhood and Adolescence: Voyages in Development. Cengage Learning. પૃષ્ઠ 48. ISBN 1285677595.
4. ↑ "For example, the US Social Security department specifically defines an adult child as being over 18". Ssa.gov. મૂળ માંથી 1 October 2013 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 9 October 2013.
5. ↑ "American Heritage Dictionary". 7 December 2007. મૂળ માંથી 29 December 2007 પર સંગ્રહિત.
6. ↑ "Socialization stages". Childdevelopmentinfo.com. મૂળ માંથી 28 March 2014 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 9 October 2013.
7. ↑ ^{૭.૦ ૭.૧} W.J. Rorabaugh, Donald T. Critchlow, Paula C. Baker (2004). "America's promise: a concise history of the United States". Rowman & Littlefield. p. 47. ISBN 0-7425-1189-8
8. ↑ "Modernization - Population Change". Encyclopædia Britannica
9. ↑ ^{૯.૦ ૯.૧ ૯.૨} "With 8.8 Lakh Deaths in 2018, India Tops Global List of Under-Five Child Mortality, Says UNICEF". News18. મેળવેલ 2019-11-02.