Tunicados / Urocordados (Tunicata vel Urochordata) Rango fósil: cámbrico inferior - actualidade
A ascidia Halocynthia sp.
Clasificación científica
Superreino: Eukaryota Reino: Animalia Superfilo: Deuterostomia Filo: Chordata Subfilo: Tunicata Giribet et al., 2000 (= Urochordata) Lamarck, 1816)
Clases
Appendicularia Ascidiacea Sorberacea Thaliacea

Os tunicados (Tunicata) ou urocordados (Urochordata) son un subfilo de animais encadrado dentro do filo dos cordados (Chordata), o mesmo do que forman parte os vertebrados (Vertebrta), á súa vez situados no clado (rama evolutiva) dos deuteróstomos.

Comprende case 2 800 especies,^[1] todas elas mariñas, e con distinto tipo de mobilidade: hainas bentónicas, plantónicas, e solitarias ou coloniais.

• Reciben o nome de tunicados porque a parede do corpo segrega unha túnica constituída por unha substancia celulósica chamada tunicina.
• As larvas presentan a notocorda na rexión caudal.
• O corpo está dividido en tórax e abdome (ás veces prolongado nun postabdome); no tórax localízase a función respiratoria consistente nunha cámara branquial ou farinxe.
• O sistema dixestivo nace nunha boca que comunica coa farinxe que dispón dun número variábel de fendeduras branquiais onde se aloxa o endóstilo, constituído por un suco provisto de células ciliadas que segregan unha substancia mucilaxinosa.

Os nutrientes, aglutinados pola mucilaxe, son conducidos polo movemento duns flaxelos ao verdadeiro aparello dixestivo.

Os urocordados son hermafroditas. A fecundación é habitualmente externa. Os gametos expúlsanse polo sifón exhalante. Ao completarse a fecundación fórmase un cigoto, que se converte nunha larva parecida a un cágado en canto á morfoloxía.

As larvas, que son nadadoras, están dotadas de cola con notocorda, de aí o nome de urocordados (das fomas latinas uro-, do grego ουρά ourá, "cola", e -chordata, do grego χορδή chordé, "corda"). Estas larvas nadadoras son de vida peláxica até que o alcanzar un determinado desenvolvemento e en resposta a un fototropismo negativo, descenden ao fondo.

Entón, a raíz dunha metamorfose retrógada, a cola desaparece por dixestión, perden a notocorda e sofren unha inversión de 180º que fai abrirse o sifón, reorganizarse a posición das gónadas e adoptar a vida adulta de forma bentónica no fondo do mar.

Algunhas especies son vivíparas (os embrións desenvólvense nunha cámara interna).

Hai tres biotipos ou formas biolóxicas que coinciden coas tres clases en que se adoitaban clasificar antigamente (todas, menos as dos sorberáceos (Soberacea):

• As ascidias, da clase dos ascidiáceos (Ascidiacea), son formas bentónicas (é dicir, que crecen sobre o fondo) solitarias ou coloniais, cunha cutícula feita de polisacáridos, un feito excepcional entre os animais. Expulsan auga polo sifón cando son irritadas. É sorprendente a concentración de vanadio e niobio no seu sangue.
• As salpas, da clase dos taliáceos (Taliacea), son planctónicas (viven en suspensión), solitarias ou coloniais, neste último caso con moitos individuos crecendo aliñados sobre un eice común.
• As apendicularias, da clase das apendicularias (Appendicularia), son formas peláxicas (de augas libres) solitarias, nadadoras, que conservan na idade adulta a simetría e polaridade típicas dos cordados.

Algúns tipos de urocordados son consumidos como alimento. Exemplo diso é o piure (Pyura chilensis), das costas de Chile; Microcosmus sabatieri do mar Mediterráneo; Halocynthia roretzi das costas de Corea e o Xapón, ou Styela clava de Corea.

Taxononomía actualizada ^[2]

Filo Tunicata

• Clase Ascidiacea
  • Orde Aplousobranchia
    • Familia Clavelinidae
    • Familia Diazonidae
    • Familia Didemnidae
    • Familia Euherdmaniidae
    • Familia Holozoidae
    • Familia Placentelidae
    • Familia Polycitoridae
    • Familia Polyclinidae
    • Familia Protopolyclinidae
    • Familia Pseudodistomidae
    • Familia Pycnoclavellidae
    • Familia Ritterellidae
    • Familia Stomozoidae
  • Orde Phlebobranchia
    • Familia Agneziidae
    • Familia Ascidiidae
    • Familia Cionidae
    • Familia Corellidae
    • Familia Dimeatidae
    • Familia Hypobythiidae
    • Familia Octacnemidae
    • Familia Perophoridae
    • Familia Plurellidae
  • Orde Stolidobranchia
    • Familia Hexacrobylidae
    • Familia Molgulidae
    • Familia Plidaeuridae
    • Familia Pyuridae
    • Familia Styelidae
• Clase Sorbereacea
  • Orde Aspiraculata
• Clase Thaliacea
  • Orde Doliolida
  • Orde Pyrosomida
  • Orde Salpida

Wikispecies posúe unha páxina sobre:  Tunicados

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Tunicados

• Brusca, Richard C. & Gary J. Brusca (2003): Invertebrates. 2ª ed. Sinauer Associates. ISBN 978-0-87893-097-5.
• Zeng, L. & Swalla, B. J. (2005): "Molecular phylogeny of the protochordates: chordate evolution" Canadian Journal of Zoology 83:24-33.

• Cefalocordados

• Marcelo Loureiro. Introducción a los cordados. Urocordados. Facultade de Ciencias, Univ. da Rep. do Uruguai. (en castelán) Consultada o 28/08/2012.
• ANISEED A model organism database for Ciona intestinalis, Ciona savignyi, Halocynthia roretzi and Phallusia mammillata. (en inglés) Consultada o 28/08/2012.
• Tunicata en Sistema Integrado de Información Taxonómica (en inglés) Consultada o 21/04/2020.
• NCBI. Tunicata (en inglés) Consultada o 19/11/2012.