Odontocetos Odontoceti Rango fósil: eoceno – presente
Arroaz (Tursiops truncatus)
Clasificación científica
Reino: Animalia Subreino: Eumetazoa Superfilo: Deuterostomia Filo: Chordata Subfilo: Vertebrata Clase: Mammalia Subclase: Theria Infraclase: Eutheria Orde: Cetacea Suborde: Odontoceti Flower, 1867
Superfamilias
Delphinoidea Inioidea Physeteroidea Platanistoidea Ziphioidea

Os odontocetos (Odontoceti, Flower, 1867) constitúen unha suborde dos cetáceos caracterizados por posuíren dentes, a diferenza das baleas e especies similares (misticetos) que posúen unhas formacións quitinosas chamadas barbas, con función filtradora.

O nome Odontoceti provén do grego antigo ὀδόντο- odónto-, "dente" e κῆτος kêtos, "gran monstro mariño".^[1]

A característica definitoria do taxon é a presenza de dentes, polo que as especies de gran tamaño, reciben o nome (impropio) de baleas dentadas ou baleas con dentes. Os dentes son cónicos, ocos e indiferenciados (homodontes) e poden presentarse en número moi variable, desde os 160-240 do golfiño común ata o dente único do narval.^[2] Así mesmo varía a súa disposición, presente nas dúas mandíbulas ou só na inferior (como nos cachalotes ou algúns zifios) ou na superior (narval), e o seu tamaño, que oscila entre uns milímetros na toniña e os dous metros no narval.

Os dentes non teñen función mastigatoria senón que serven para capturar as presas, que engolen enteiras. Aínda así, non sempre cumpren esa función e nalgunhas especies convértense en caracteres de diferenciación sexual, como acontece tipicamente no narval.

Presentan un único espiráculo (orificio respiratorio) na parte superior da cabeza e unha fronte avultada debida ás modificacións anatómicas producidas pola presenza do melón, denominación popular do órgano da ecolocación.

Todos os odontocetos son carnívoros.

Os odontocetos clasifícanse dentro da orde Cetacea e distribúense en dez familias (algunhas delas discutidas):

• Delphinidae (Gray, 1821): golfiño, candorca, caldeirón
• Ziphiidae (Gray, 1850): zifio
• Iniidae (Gray, 1846): golfiños de auga doce (algúns inclúena en Platanistidae)
• Kogiidae (Gill, 1871): cachalote anano (algúns inclúena en Physeteridae)
• Lipotidae (incluída por algúns en Innidae e por outros en Platanistidae)
• Monodontidae (Gray, 1821): narval e beluga
• Phocoenidae (Gray, 1825): toniña
• Physeteridae (Gray, 1821): cachalote
• Platanistidae (Gray, 1846): golfiños de auga doce
• Pontoporiidae (incluída por algúns en Innidae e por outros en Platanistidae)

Modernamente moitas fontes agrúpannas en seis superfamilias:^[3]

• Orde Cetacea
  • Suborde Odontoceti
    • Superfamilia Delphinoidea
      • Familia Delphinidae
      • Familia Monodontidae
      • Familia Phocoenidae
    • Superfamilia Inioidea
      • Familia Iniidae
      • Familia Pontoporiidae ^[4]
    • Superfamilia Lipotoidea
      • Familia Lipotidae ^[5]
    • Superfamilia Physeteroidea
      • Famila Kogiidae
      • Familia Physeteridae
    • Superfamilia Platanistoidea
      • Familia Platanistidae
    • Superfamila Zifioidea
      • Familia Ziphiidae

Commons ten máis contidos multimedia sobre:  Odontocetos

Wikispecies posúe unha páxina sobre:  Odontocetos

• Carwardine, M. (1995): Ballenas, delfines y marsopas. Guía visual de todos los cetáceos del mundo. Barcelona: Omega. ISBN 84-282-1037-3.

• Cetáceos

• Taxonomía ITIS
• Taxonomía Mammals Species of the World
• Jefferson, Thomas A.; Leatherwood, Stephen; Webber, Marc A. (1994). Marine mammals of the world (en inglés). Rome: United Nations Environment Programme. ISBN 9251032920. OCLC 30643250. 
• Odontoceti en Fauna ibérica; mamíferos. Ángel Cabrera Latorre, 1914 (Facsímile electrónico) (en castelán).
• Asturnatura.com