Víol

Cineál	clann víl
Aicmiú Hornbostel-Sachs	321.322-71
Sampla fuaime

Is éard is víol^[1] ann (bíol sna foclóirí Gaeilge níos sine^[2][3]) ná ball de chlann téaduirlisí ceoil a bhoghaítear. Forbraíodh go mór sa 15ú céad iad, agus bhí siad an-choitianta gur tháinig clann na veidhlíní ina n-ionad. Tá an dá chlann seo cosúil, ach tá difríochtaí suntasacha eatarthu. Bíonn cúl maol ag an víol, easnacha doimhne, guaillí a chlaonann isteach sa scornach (a mbíonn cipíní méire uirthi de ghnáth), 5-8 téad, agus ton bog fíneálta. Freagraíonn méid is raon na víol (tribil, teanór, dord) do raon na veidhlíní go ginearálta. Seinntear mórchuid na víol, de gach méid, is iad leagtha ar na glúine (is uaidh sin an téarma viola da gamba, víol glúine). Luaitear an t-ainm víol glúine go príomha leis an dordvíol, gléas le 6 théad atá cosúil leis an dordveidhil ina raon. Saghas bíl eile ab ea an viola da braccio, víol géige. Ceann tábhachtach díobh seo ab ea an viola d'amore, víol an ghrá, a sheinntí mar a sheinntear veidhlín anois, a raibh 5-7 téad air is scornach gan chipíní méire. Go suntasach, bhíodh téada breise báúla air, ceann feistithe faoi bhun gach téide boghaithe, i dtiún leis an téad sin os a cionn. Shroich seinm na víol is an chumadóireacht chuige a buaic i Sasana i lár an 17ú céad nuair a bhíodh ensemble 3-6 víol an-choitianta.^[4]

Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir.

Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.