SI-süsteem

Det SI-süsteem (faan't fransöösk : Système international d’unités) as en internatjunaal ferianboorang för füsikaalisk miaten. Hat hää det "MKS-süsteem" (efter: Meeter-Kilogram-Sekund) ufliaset.

SI grünjmiaten

Miat an Dimenjuun	Miat	Dimenjuun	Ianhaid	Tiaken	Beskriiwang faan't ianhaid
Lengde	l	L	Meeter	m	Lengde faan di wai, di det laacht uun ¹⁄_299.792.458 Sekund brükt.^{[B 1]}
Mase	m	M	Kilogram	kg	At Kilogram as det miat faan't "urkilogram".
Tidj	t	T	Sekund	s	Hinget tuup mä't frekwens faan't Caesium-Isotoop ¹³³Cs (9.192.631.770/s).
Struummäächt	I	I	Ampere	A	Määcht faan en likstruum, diar tesken tau struumfeerern, diar 1m paraleel luup, üüb en lengde faan 1m en krääft faan 2 × 10⁻⁷ Newton ütjmaaget.^{[B 2]}
Temperatuur	T	Θ	Kelvin	K	¹⁄_273,16 dial faan't termodünaamisk weedertemperatuur, wan't begant tu friisen.^{[B 3]}
Mengde	n	N	Mol	mol	At mengde woort ferglikt mä a atoomen faan 0,012 kilogram faan't Karboon-isotoop ¹²C.^{[B 4]}
Laachtmäächt	I_V	J	Candela	cd	Hinget tuup mä't strualin faan en laacht üüb't frekwens 540 × 10¹² Hz^{[B 5]} mä en määcht faan ¹⁄₆₈₃ Watt.
↑ Di wäärs för det faard faan't laacht uun a leesag rüm as genau $299\,792\,458\;\mathrm {m} /\mathrm {s}$ . ↑ Sodenang as det magneetisk grünjmiat μ₀ genau 4 · π × 10⁻⁷ ^H⁄_m . ↑ Sodenang frist det weeder ei gans akeroot bi 0 °C , man bi 273,16 K (= 0,01 °C). Wan det weeder genau begant tu friisen, hinget faan a isotoopen uf, diar uun det weeder san. ↑ Sodenang as det molaar mengde faan ¹²C genau 12 × 10⁻³ ^kg⁄_mol (= 12 ^g⁄_mol). ↑ Det as en waagenlengde faan amanbi 555 nm

Bluas Kilogram, Sekund an Kelvin san echt grünjmiaten uun a natüür, aal jo ööder miaten hinge weder diarfaan uf:

Meeter faan Sekund
Mol faan Kilogram
Ampere an Candela faan Meeter, Kilogram an Sekund

Miaten an ianhaiden

Aal jo ööder miaten an ianhaiden uun a füsiik hinge faan jo 7 SI-grünjmiaten uf. So as tun bispal:

det ianhaid för't krääft 1 N (Newton) = 1 ^J⁄_m = 1 m·kg·s⁻²
det ianhaid för't frekwens 1 Hz (Hertz) = ¹⁄_s = s^-1
det ianhaid för't elektrisk lääs 1 C (Coulomb) = 1 A · 1 s

Kategoriin

[1] Di wäärs för det faard faan't laacht uun a leesag rüm as genau $299\,792\,458\;\mathrm {m} /\mathrm {s}$ .

[2] Sodenang as det magneetisk grünjmiat μ₀ genau 4 · π × 10⁻⁷ ^H⁄_m .

[3] Sodenang frist det weeder ei gans akeroot bi 0 °C , man bi 273,16 K (= 0,01 °C). Wan det weeder genau begant tu friisen, hinget faan a isotoopen uf, diar uun det weeder san.

[4] Sodenang as det molaar mengde faan ¹²C genau 12 × 10⁻³ ^kg⁄_mol (= 12 ^g⁄_mol).

[5] Det as en waagenlengde faan amanbi 555 nm

[B 1]

[B 2]

[B 3]

[B 4]

[B 5]

SI-süsteem

SI grünjmiaten

Miaten an ianhaiden

Suggest as cover photo

Thank you for helping!

Install Wikiwand

Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:

Your preferred languages

All languages

Follow Us

Don't forget to rate us

Our magic isn't perfect

Thank you for helping!

Oh no, there's been an error