بالۀ گایانه (ارمنی: Գայանե؛ انگلیسی: Gayane) در اوایل جنگ جهانی دوم، آرام خاچاتوریان نخستین طرح باله گایانه را تهیه کرد و تا سال ۱۹۴۲ آنرا به پایان رسانید. گایانه نخستین بار توسط آکادمی بالت لنینگراد در آن شهر اجرا شد و آرام خاچاتوریان به مناسبت این باله، به دریافت جایزهٔ استالین نائل شد.

موضوع این باله تصمیم قطعی و خوش‌بینی مردم شوروی برای پیروزی بر دشمن است. آرام خاچاتوریان در قطعات مختلف این باله زندگی یه کلخوز ارمنی را در حین برخوردهایی که بین شخصیت‌های مختلف پیش می‌آید تشریح و شکست ناپذیری آنرا در مقابل دشمن و تهاجم‌های پی در پی قطعی می‌شمارد. رویدادهای باله گایانه کوتاه زمانی از شروع جنگ چند روز پس از شروع آن به وقوع می‌پیوندد. قهرمانان این داستان مردم عادی روس –کشاورزان-کلخوزهای ارمنی و سربازان اعزامی به جبههٔ نبرد هستند. قسمت عمده‌ای از موسیقی پرشور این باله در اولین قسمت پردهٔ سوم در آنجا هستند که رقص‌های پرشور و آتشین کردها جلوه گری می‌کند، وجود دارد.

سوئیت شماره ۱ شامل شش رقص است: رقص شمشیر، رقص عایشه، رقص دختران گل، رقص کردی، آهنگ لالائی، رقص کردهای جوان، واریاسیون آرمن و رقص لزگی.

سوئیت شماره ۲ شامل چهار رقص است: رقص روسی، اندانته آداجیو گایانه و و رقص آتش.

در سوئیت شماره ۱ گایانه و رقص شمشیر از حیث ریتم و رنگ آمیزی بسیار مهیج و قوی است. آهنگ لالائی که روح کاملاً شرقی دارد روی یک ترانه ارمنی بنا شده‌است.

در سوئیت شماره ۲ رقص روسی که با سازهای بادی آغاز می‌شود دارای ریتم قوی و نشاط آوری است. در آندانته آداجیو گایانه سازهای زهی اهمیت زیادی دارند و هر دو آهنگ محزون و خیال‌انگیز است. قسمت آخر- آتش– یک آهنگ بسیار قوی و مهیجی است.

• تفسیر موسیقی تألیف سعدی حسنی
• شناخت و تفسیر سمفونی‌های دو آهنگساز بزرگ شوروی تنظیم پ بهزاد
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Gayane (ballet)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۴.
• https://web.archive.org/web/20170312210523/http://avayejam.com/2017/03/08/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%AE%D8%A7%DA%86%D8%A7%D8%AA/. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مارس ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۳ آوریل ۲۰۱۷. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)

ن ب و آرام خاچاتوریان
باله‌ها	گایانه (۱۹۳۹–۴۱) رقص شمشیر اسپارتاکوس (۱۹۵۰–۵۴)
آثار ارکسترال	سمفونی شماره ۲ (سمفونی زنگ)‏ (۱۹۴۷) سمفونی شماره ۳ (سمفونی-شعر)‏ (۱۹۴۷) سرود ملی جمهوری شوروی سوسیالیستی ارمنستان (۱۹۴۴) سوئیتِ بالماسکه (۱۹۴۴)
کنسرتوها	کنسرتو پیانو در رِ بِمُل ماژور (۱۹۳۶) کنسرتو ویولن در رِ مینور (۱۹۴۰) کنسرتو ویولنسل (خاچاتوریان) (۱۹۴۶)
پیانو	توکاتا (۱۹۳۲)
موسیقی صحنه	بالماسکه (۱۹۴۱)
موسیقی فیلم	پـِپو (۱۹۳۴–۳۵) زانگزور (۱۹۳۷–۳۸) سالاوات یولایِف (۱۹۳۹) دختر شماره ۲۱۷ (۱۹۴۵) نبرد استالینگراد (۱۹۴۹) اُتِلو (۱۹۵۵)
مقاله‌های مرتبط	خانه-موزهٔ آرام خاچاتوریان موسیقی ارمنی
فهرست آثار آرام خاچاتوریان