پلاسمودیوم
Plasmodium sporozoite
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	آغازیان
بالاشاخه:	حبابچه‌داران
شاخه:	هاگ‌داران
رده:	Aconoidasida
راسته:	Haemosporida
تیره:	Plasmodiidae
سرده:	Plasmodium
Species
about 200

پلاسمودیوم، توده‌ای سیتوپلاسمی است که تعداد زیادی هسته دارد. احتمالاً این توده‌ها تقسیم میتوز بدون سیتوکینز داشته‌اند. پلاسمودیوم نام یک سرده از آغازیان هاگ‌دار نیز می‌باشد و ازجمله معروف‌ترین هاگ‌داران انگلی است.
مالاریا که یکی از مهلک‌ترین بیماری‌های انسانی است، بوسیله چندین گونه از سردهٔ پلاسمودیوم، تولید می‌شود.

واژهٔ «پلاسمودیوم» دو معنا دارد: ۱. ممکن است به هاگ‌داران انگلی اشاره کند ۲. ممکن است به توده ای سیتوپلاسمی که تعداد زیادی هسته دارد اشاره کند؛ مثلاً کپک مخاطی پلاسمودیومی، که یک آغازی کپک مانند است نه هاگ‌دار.

تاکنون بیش از ۱۰۰ گونهٔ تک‌یاخته در سردهٔ پلاسمودیوم شناخته شده که فقط ۴ گونه پلاسمودیوم در انسان ایجاد بیماری می‌کنند:

• پلاسمودیوم فالسیپاروم (انگلیسی:Plasmodium falciparum)که عامل تب سه‌یک بدخیم است.
• پلاسمودیوم ویواکس (انگلیسی:P.vivax)که عامل تب سه‌یک یا مالاریای ویواکس است.
• پلاسمودیوم مالاریه (انگلیسی:P.malariae)که عامل تب چهاریک است.
• پلاسمودیوم اوال (انگلیسی:P.oval)که عامل تب سه‌یک یا مالاریای اوال است. مالاریای اوال تا کنون در ایران دیده نشده‌است.

اگرچه این ۴ گونه بیماری مهمی را ایجاد می‌کنند اما بیماری ایجاد شده توسط پلاسمودیوم فالسیپاروم شدیدتر است و حتی گاهی منجر به مرگ می‌شود.

• پلاسمودیوم مالاریه
• مالاریا
• کپک مخاطی پلاسمودیومی
• هموزویین

• گروه مؤلفان. «فصل ۱۰:آغازیان». در زیست‌شناسی دورهٔ پیش‌دانشگاهی. چاپ یازدهم. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران، ۱۳۹۱. صفحه ۲۴۰ و ۲۴۲.