نجمه خاتون ملقب به سها^[۱] همسر موسی کاظم، امام هفتم شیعیان و مادر علی بن موسی الرضا، امام هشتم شیعیان و فاطمه معصومه بوده است.

نجمه خاتون اصالتاً اهل مورسیا (به عربی: مرسیه) اندلس در اسپانیا بوده است. مشهور است که حَمیده، مادر موسی کاظم، در بازار برده‌فروشان مدینه، نجمه را خریده و آزاد کرده و به خانه می‌آورد و پیشنهاد می‌کند او به عقد علی موسی الرضا درآید.^[۲]

بعضی وی را اهل شهر مارسی در جنوب فرانسه می‌دانند و به همین دلیل وی (خَیزُران مَرسِیه) شناخته می‌شد.^[۳]

نخستین نام وی تُکتُم (نام دیگر آب زمزم) بود سپس نجمه، اَرْوی، سُکَن، ام‌البنین، خَیْزُران، سُها^[۴] و مرسیه نیز نامیده شده‌است و پس از تولد علی بن موسی الرضا ملقب به طاهره شد. همچنین کنیه‌اش ام‌البنین است.^[۵]

نجمه خاتون، مادر علی بن موسی الرضا، فاطمه معصومه، فضل بن موسی، سید جلال‌الدین اشرف، حمیده خاتون و سید جعفر است.

نجمه خاتون در تحت آموزش و تربیت حمیده، مادر موسی کاظم قرار داشت و بعد با فرزندش موسی بن جعفر ازدواج کرد. به روایت شیعه، حمیده به واسطه خوابی که دیده بود، وی را به همسری موسی کاظم برگزید. وی در تشیع به عنوانی زنی با ایمان و دانشمند شناخته می‌شود.^[۶]

وی در مدینه درگذشت؛ مشهور است که قبر وی همراه قبر حمیده خاتون در مَشْرَبه ام ابراهیم باشد. مقبره مشربه اکنون با یک دیوار سیمانی محاصره شده و بارها به دست وهابی‌ها تخریب شده‌است و هیچ اثری از مدفونین در آنجا از شخصیت‌های بزرگ اسلامی دیده نمی‌شود. در منابع اسلامی شیعه، زیارت و نماز خواندن در مسجد و مشربه ام ابراهیم بسیار تأکید شده‌است و همواره مورد توجه شیعیان قرار داشته‌است.^[۷]

مصباح موسوی از روحانیان مشهدی کتابی با نام بانوی اندلس درباره زندگی نجمه خاتون نگاشته است که در بهار ۱۴۰۰ ش منتشر شده است.^[۲]

• زاهدی، یاسین (۱۳۹۰). بررسی احوال فرزندان امام موسی کاظم(ع) و نقش آنها در تاریخ تشیع. قم: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص).

• تصاویری از قبرستان محل دفن نجمه خاتون مادر حضرت رضا و حضرت معصومه (علیهماالسلام) «وبگاه راسخون»

ن ب و موضوعات اسلام
عقاید	اصول توحید • نبوت • معاد • (شیعه: عدل • امامت) فروع نماز • روزه • زکات • جهاد • حج • (شیعه: خمس • امر به معروف • نهی از منکر • تولی • تبری)
تاریخ	گاه‌شمار تاریخ اسلام • تاریخ‌نگاری صدر اسلام • امامت (شیعه) • فتوحات • دوران طلایی اسلامی • خلافت: راشدین • امویان • عباسیان • فاطمیان • عثمانیان • شعوبیه
منابع دینی	قرآن • سنت • عقل • اجماع
مذهب‌ها	تسنن • تشیع • تصوف • اباضیه • جهمیه • زیدیه • کرامیه • فرقه‌ها و مذاهب • فهرست فرقه‌های کلامی
مسلمانان	مشاهیر: روحانیان شیعه • دانشمندان • فیلسوفان • مراجع تقلید • پزشکان مسلمان اهل بیت • صحابه • صحابیات • دوازده امام • اصحاب کسا
زندگی و فرهنگ	گاهشماری • مناسبت‌ها • مسجد • اذان • زنان • فرزند • کشورهای مسلمان • حیوانات • فهرست کشورها بر پایه جمعیت مسلمان • شب جمعه • بازی‌ها و ورزش‌ها
شریعت و فقه	ارتداد • برده‌داری • بالغ • بانکداری • تکافل • بهره‌کاری • صکوک • تاریخچه اقتصادی • نظافت • ذبیحه • طلاق • رژیم غذایی • اقتصاد • ادب • قمار • تفکیک جنسیتی • غسل • حدود • بهداشت • ارث • جزیه • رهبری • ازدواج • مهریه • محرم (خویشاوند) • خودارضایی • ارتش • مسواک • نجس • ازدواج موقت • اسیران جنگ • ربا • فاتحه‌خوانی • تمایلات جنسی • تکلف • تیمم • وضو • زنا • حجاب • منابع
علوم	هنر: معماری • خطاطی • موسیقی • سفالگری • اسلیمی • آفرینش • بایزیزان ادبیات: شعر فلسفه: فلسفهٔ اولیه • فلسفه مشاء • فلسفه اشراق • حکمت متعالیه • مکتب تفکیک علوم: در کشورهای اسلامی • کیمیاگری • ستاره‌شناسی • طب • ریاضیات • اقتصاد • روان‌شناسی • اخلاق • سیاست •
رابطه با دیگر ادیان	پیامبران در اسلام • یهودیت • مسیحیت • آیین هندو • آیین جین • آیین سیک
موضوعات مرتبط	اسلام‌گرایی • اسلام‌هراسی • اسلام‌ستیزی • دیدگاه اسلام درباره معجزه • آزار مسلمانان • معجزات قرآن • قطب‌گری • اسلام در منابع اسلامی • فقه
درگاه • رده