قضاوت یا داوری در بافت حقوقی، برابر است با یافتن راست و درست در درگیری میان دو یا چند تن یا بنگاه یا نهاد کشوری که سرانجام به دادنامه^[۱] ای از سوی نهاد سرپرست دادرسی و دارای پشتوانه قانونی از سوی حکومت برای پایان دادن به ناسازگاری میان آن‌ها می انجامد.^[۲]

به‌طور کلی قضاوت، ستاندن حق از شخص خاطی به شخص شاکی توسط نهاد حکومتی قضائی در صورت موثق بودن ادعا گفته می‌شود.

در دوره هخامنشی قوه قضاییه یعنی قضاوت و داوری تحت نظر شاه صورت می‌پذیرفت. مغان و رهبران دینی مجری قانون و مسئول صدور احکام بودند. مغان نزد ایرانیان از فرزانگان محسوب می شدند بطوریکه حتی کسی پیش از آموختن تعالیم مغان به سلطنت نمی‌رسید. کل قدرت و اختیارات از جمله امر داوری زیر نفوذ شاهنشاه بود شاه امر قضاوت و گزینش قضاوت را به یکی از علمای سالخورده می‌سپرد. محاکم به دو دسته عالی و محلی تقسیم می‌شدند محاکم عالی از هفت نفر قاضی تشکیل می‌شد.^[۳]

داوری یک فرآیند حل اختلاف مورد تایید در جوامع حقوقی و بازرگانی جهانی است. در این فرآیند، طرفین اختلاف، به جای تصمیم گیری توسط یک قاضی قانونی، از داورانی که از طرف خود انتخاب می‌کنند، برای حل و فصل اختلافات استفاده می‌کنند.

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های داوری با قضاوت، منشا حقانیت داوران است که از اراده طرفین مشتق می‌شود. این به طرفین امکان مشارکت فعال در انتخاب داوران و تعیین محل داوری را می‌دهد.

داوری به خصوص در حوزه بازرگانی از قرن نوزدهم به شکل چشم‌گیری گسترش یافته و به عنوان یکی از شیوه‌های متداول حل اختلاف در معاملات بین‌المللی شناخته می‌شود. از مزایای این روش می‌توان به سرعت و کاهش هزینه نسبت به دادرسی عادی اشاره کرد، به ویژه در موارد بین‌المللی.

به علاوه، داوری بین‌المللی وقتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که یکی از طرفین در خارج از کشور سکونت داشته باشد یا محل تجارت یکی از طرفین در خارج از کشور باشد و یا محل اجرای بخش مهمی از تعهدات در خارج از کشور باشد.

در داوری، داوران دارای مأموریت قضایی خصوصی هستند و وظیفه آن‌ها حل و فصل اختلافات با صدور تصمیمی به نام "رأی داوری" است. این رأی عمدی و حیاتی است و به تسویه نهایی اختلافات منجر می‌شود.

همچنین با پیشرفت تکنولوژی، داوری الکترونیک نیز به وجود آمده و در ایران نیز پلتفرم‌هایی به نام داوری الکترونیک برای حل اختلافات در دنیای دیجیتال تشکیل شده است.

• قاضی

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به قضاوت در ویکی‌گفتاورد موجود است.

ن ب و حقوق
موضوعات اصلی	حقوق اداری حقوق اساسی قرارداد حقوق کیفری سند انصاف ادله حقوق بین‌الملل تکفل دادرسی مدنی کیفری قانون مالکیت حقوق عمومی Restitution Statutory law شبه جرم
سایر موضوعات	حقوق کشاورزی حقوق هوایی حقوق بانکی ورشکستگی حقوق تجارت قانون رقابت حقوق بین‌الملل خصوصی حقوق ساخت‌وساز حمایت از مصرف‌کننده قانون شراکت قانون فناوری اطلاعات قانون انتخابات حقوق انرژی حقوق سرگرمی قانون محیط زیست حقوق خانواده مقررات مالی حقوق سلامت قانون مهاجرت مالکیت فکری قانون جنایی بین‌المللی قانون بین‌المللی حقوق بشر International slavery laws قانون کار حقوق جنگ Legal archaeology Legal fiction حقوق دریایی حقوق رسانه قوانین نظامی Probate املاک وصیت‌نامه Product liability حقوق بین‌الملل حقوق فضایی حقوق ورزشی حقوق مالیاتی حقوق ترابری تراست حقوق زنان
خاستگاه حقوق	منشور قانون اساسی حقوق عرفی حق الهی حقوق بشر حقوق طبیعی قانون پرونده‌ای رویه قضایی
وضع قانون	همه‌پرسی Codification حکم شرعی Edict Executive order Proclamation قانون Delegated legislation Regulation Rulemaking اعلامیه نسخ معاهده Statutory law قانون مصوبه مجلس Act of Congress (US)
نظام‌های حقوقی	حقوق مدنی کامن لا حقوق چینی کثرت‌گرایی حقوقی احکام دینی قانون کلیسایی حقوق هندو حقوق جین قانون یهودیان احکام اسلام حقوق روم حقوق جامعه‌گرا Statutory law Xeer یاسا
نظریه‌های حقوقی	مطالعات انتقادی حقوق حقوق تطبیقی Feminist حقوق و اقتصاد صورت‌گرایی حقوقی تاریخ قانون طبیعی International legal theory Principle of legality حاکمیت قانون جامعه‌شناسی
نظریه‌پردازی حقوق	Adjudication Administration of justice عدالت کیفری دادگاه نظامی حل اختلاف فقه دعوی قضایی نظر حقوقی Legal remedy قاضی Justice of the peace Magistrate قضاوت بررسی قضایی حوزه قضایی هیئت منصفه عدالت Practice of law Attorney Barrister مشاوره حقوقی وکیل نمایندگی حقوقی دادستان سلیسیتر Question of fact Question of law محاکمه Trial advocacy Trier of fact Verdict
نهادهای قانونی	دیوان‌سالاری The bar The bench جامعه مدنی دادگاه هیئت انتخابات قوه مجریه قوه قضائیه اجرای قانون آموزش حقوقی دانشکده حقوق قوه مقننه نیروی نظامی پلیس حزب دیوان (حقوق)
رده فهرست رئوس مطالب درگاه