شکست‌زا (به انگلیسی: Clastogen) در ژنتیک به ماده‌ای گفته می‌شود که در فام‌تن‌ها شکستگی پدید می‌آورد که این شکست می‌تواند باعث پاک‌ شدن، افزوده شدن یا بازآرایی در بخشهای گوناگون فام‌تن‌ها بشود. این پدیده گونه‌ای از جهش‌زایی‌ست که می‌تواند به چنگارزایی بینجامد.^[۱][۲]

شکست‌زاهای نامی عبارتند از اَکریدینِ زرد، بَنزِن، اکسید اتیلن، آرسنیک، فسفین و میموزین.^[۳]

1. ↑ Schwab M, ed. (2011). "Clastogen". Encyclopedia of Cancer (به انگلیسی). Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg. p. 879. doi:10.1007/978-3-642-16483-5_1205. ISBN 978-3-642-16482-8.
2. ↑ Kirpnick Z, Homiski M, Rubitski E, Repnevskaya M, Howlett N, Aubrecht J, Schiestl RH (April 2005). "Yeast DEL assay detects clastogens". Mutation Research. 582 (1–2): 116–134. doi:10.1016/j.mrgentox.2005.01.005. PMID 15781217.
3. ↑ Bignold LP (March–June 2009). "Mechanisms of clastogen-induced chromosomal aberrations: a critical review and description of a model based on failures of tethering of DNA strand ends to strand-breaking enzymes". Mutation Research. 681 (2–3): 271–298. doi:10.1016/j.mrrev.2008.11.004. PMID 19103303.