قِطمیر بر پایهٔ آیات قرآن سگی بوده که به همراه اصحاب کهف به خواب سیصد و نه ساله رفته و با آنان بیدار شده است.

گفته شده که او سگ گله، سگ نگهبان و بسیار وفادار بوده و هنگامی که چوپانش به اصحاب کهف پیوست او نیز به آن‌ها می‌پیوندد. هنگامی که از ترس صدای او و آگاه کردن دشمنان، سعی در دور کردن او دارند، او چون انسان به سخن آمده و می‌گوید: «من او را می‌طلبم که شما می‌طلبید…» پس دست او را می‌گیرند و او را با خود به غار می‌برند.^[۱][۲]

از جعفر صادق نقل است که سگ اصحاب کهف یکی از سه حیوانی است که به بهشت برده می‌شود.^[۳][۴]

در ادبیات فارسی شاعرانی چون سعدی، مولوی، خاقانی و عطار بدو اشاره کرده‌اند.^[۵] برای نمونه از سعدی:

و

• اصحاب کهف

• لغتنامهٔ دهخدا^{[پیوند مرده]}
• کتابخانهٔ طهور