توقات
توقات | |
|---|---|
 Yeşilırmak River (Yeşilırmak) and Tokat views. | |
  توقات | |
| مختصات: ۴۰°۱۸′۵۰″ شمالی ۳۶°۳۳′۱۵″ شرقی / ۴۰٫۳۱۳۸۹°شمالی ۳۶٫۵۵۴۱۷°شرقی | |
| کشور | ترکیه |
| استان | استان توقات |
| حکومت | |
| • شهردار | Eyüp Eroğlu |
| • فرماندار | Eyüp Eroğlu |
| مساحت | |
| • منطقه | ۱٬۹۲۳٫۰۱ کیلومتر مربع (۷۴۲٫۴۸ مایل مربع) |
| جمعیت (2012)[۲] | |
| • شهری | ۱۳۲٬۴۳۷ |
| • منطقه | ۱۸۲٬۲۲۵ |
| • تراکم منطقه | ۹۵/کیلومتر مربع (۲۵۰/مایل مربع) |
| کد پستی | 60100, 60200 |
| کد منطقه | +90 356 |
| وبگاه | www.tokat.bel.tr : www.tokat.com www.tokat.gov.tr |
توقات (به ترکی استانبولی: Tokat)، نام شهری در شمال ترکیه، با ۱۵۰٬۰۰۰ تن جمعیت[۳] و مرکز استان توقات، در شمال آناتولی مرکزی در قسمت درونی بخش میانی منطقه دریای سیاه واقع است.
یشیل ایرماق و کلکیت چای از رودهایی هستند که در این استان جریان دارند. آب و هوای توقات تحت تأثیر آب و هوای منطقه دریای سیاه و آناتولی مرکزی است.
نام توقات
[ویرایش]نام توقات در منابع بیزانسی ائودکسیاس، و در منابع ارمنی به صورت یودوکیا آمده است که احتمالاً به سرزمین ارمنستان کوچک تعلق داشته‌است.
توقات قبل از میلاد
[ویرایش]دیرینگی زندگی انسان در این منطقه به عصر مس و سپس به عصر مفرغ بازمی‌گردد. تاریخ آن با تاریخ فریگیایی‌ها، کیمریان، مادها و هخامنشیان پیوستگی داشته‌است. در دورهٔ پادشاهی پنتوس شهر کومانا پونتیکای باستان که امروزه ویرانه‌های آن در نزدیکی روستای گومنک در ۹ کیلومتری شمال شرقی توقات واقع است، از شهرهای مهم آن پادشاهی به شمار می‌رفت و دژ و استحکامات سوق‌الجیشی دازی مون در آن برپا بود. این شهر در ۶۶ قبل از میلاد به تصرف امپراتوری روم درآمد و توقات به سبب واقع شدن بر سر راههای ارتباطی آناتولی در قرون وسطی از نظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی رو به توسعه نهاد.
توقات پس از میلاد
[ویرایش]
پس از جنگ ملازگرد (در ۴۶۴ق) ترکان سلجوقی به آسیای صغیر راه یافتند و این سرزمین در قلمرو مسلمانان قرار گرفت و به پاس نقش مؤثر ملک دانشمند احمد غازی در فتح توقات حکومت این شهر به او واگذار شد.[۴] و نخستین مدرسه و مسجد را در آناتولی دانشمندیان در توقات و سیواس تأسیس کردند.
توقات بعد از حاکمیت دانشمندیان تحت سیطرهٔ سلجوقیان آناتولی درآمد[۵] و با قلعه مستحکم خود در مرتبه و موقعیت ممتازی قرار گرفت. بناهای این شهر افزایش یافت که برجسته‌ترین آن‌ها مدرسه گوک است که به عنوان یک مدرسه علوم دینی پایه‌گذاری شد و امروزه موزه‌ای است که یافته‌های باستان‌شناسی منطقه در آن نگهداری می‌شود. از دیگر بناهای آن روزگار زاویه سنبل بابا و پل سنگی چهارطاقی بر روی یشیل ایرماق است. به نظر می‌رسد معین‌الدین پروانه وزیر قدرتمند سلجوقیان روم در جنگ با ملک ظاهر بیبرس در آناتولی به توقات عقب نشینی کرده باشد.[۶] خانقاه فخرالدین عراقی شاعر و عارف ایرانی قرن هفتم نیز در توقات به اشارت مولانا جلال الدین و توسط معین الدین سلیمان پروانه ساخته شد و همین موضوع باعث شد تا این شاعر و عارف ایرانی برای مدتی (تا زمان قتل معین الدین به دست مغولان) در این شهر ساکن باشد.[۷]
مولانا جلال‌الدین بلخی که در قونیه در میانه آناتولی می‌زیسته در کتاب فیه ما فیه به توقات اشاره کرده‌است: «فرمود که جانب توقات می‌باید رفتن که آن طرف گرمسیر است، اگر چه انطالیه گرمسیر است، اما آنجا اغلب رومیانند، سخن ما را فهم نکنند.»[۸][۹]
نگارخانه
[ویرایش]
پانویس
[ویرایش]- ↑ "Area of regions (including lakes), km²". Regional Statistics Database. Turkish Statistical Institute. 2002. Retrieved 2013-03-05.
- ↑ "Population of province/district centers and towns/villages by districts - 2012". Address Based Population Registration System (ABPRS) Database. Turkish Statistical Institute. Retrieved 2013-02-27.
- ↑ سرشماری سال ۱۳۸۵
- ↑ آق‌سرایی، محمود، مسامرة الاخبار و مسایرة الاخیار، به کوشش عثمان توران، تهران، ۱۳۶۲ش
- ↑ ابن بی‌بی، حسین، سلجوق‌نامه، به کوشش محمدجواد مشکور، تهران، ۱۳۵۰ ش
- ↑ آق‌سرایی، محمود، مسامرة الاخبار و مسایرة الاخیار
- ↑ زرین کوب، عبدالحسین، دنباله جستجو در تصوف ایران، تهران، ۱۳۶۲ ش
- ↑ فیه ما فیه[پیوند مرده]. فصل یازدهم.
- ↑ بلخی، مولانا جلال‌الدین: مقالات مولانا. ویرایش متن: جعفر مدرس صادقی. نشر مرکز. چاپ پنجم. ۱۳۸۳. ص۱۴۸.
منابع
[ویرایش]- ابوبکر طهرانی، دیاربکریه، به کوشش نجاتی لوغال و فاروق سومر، آنکارا، ۱۹۶۲م
- ابوالفدا، تقویم البلدان، به کوشش رنو و دوسلان، پاریس، ۱۸۴۰م
- اولیا چلبی، سیاحت‌نامه، استانبول، ۱۸۹۷م
- حمدالله مستوفی، نزهة القلوب، به کوشش لسترنج، لیدن، ۱۹۱۳م
- رشیدالدین فضل‌الله، جامع التواریخ، به کوشش محمد روشن و مصطفی موسوی، تهران، ۱۳۷۳ ش
- همو، مکاتبات رشیدی، به کوشش محمدشفیع، لاهور، ۱۹۴۵م
- قاضی‌احمد قمی، خلاصه التواریخ، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۵۹ ش
- عبدالحسین زرین کوب، دنباله جستجو در تصوف ایران، تهران، ۱۳۶۲
- نقشه راهنمای ترکیه، گیتاشناسی، تهران، شماره ۱۶۲
مرکز: توقات | ||
| شهرستان‌ها |  | |
| دیدنی‌ها | غار بالیجه · گوک‌مدرسه · مدرسه خاتونیه · مرقد ابوالقاسم طوسی · مشهد هویوق | |
| شهرهای اصلی ترکیه منبع | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| رتبه | نام شهر | استان | جمعیت | رتبه | نام شهر | استان | جمعیت | ||
 استانبول |
۱ | استانبول | استانبول | ۱۴٬۸۰۴٬۰۰۰ | ۱۱ | مرسین | مرسین | ۱٬۰۰۵٬۴۵۵ | |
| ۲ | آنکارا | آنکارا | ۴٬۸۷۱٬۸۸۴ | ۱۲ | شانلی‌اورفه | شانلی‌اورفه | ۹۲۱٬۹۷۸ | ||
| ۳ | ازمیر | ازمیر | ۲٬۹۳۸٬۵۴۶ | ۱۳ | اسکی‌شهر | اسکی‌شهر | ۷۵۲٬۶۳۰ | ||
| ۴ | بورسا | بورسا | ۲٬۰۷۴٬۷۹۹ | ۱۴ | دنیزلی | دنیزلی | ۶۳۸٬۹۸۹ | ||
| ۵ | آدانا | آدانا | ۱٬۷۵۳٬۳۳۷ | ۱۵ | قهرمان‌مرعش | قهرمان‌مرعش | ۶۳۲٬۴۸۷ | ||
| ۶ | غازی عینتاب | غازی عینتاب | ۱٬۶۶۳٬۲۷۳ | ۱۶ | صامسون | صامسون | ۶۵۲٬۴۱۰ | ||
| ۷ | آنتالیا | آنتالیا | ۱٬۳۱۱٬۴۷۱ | ۱۷ | ملطیه | ملطیه | ۶۱۸٬۸۳۱ | ||
| ۸ | قونیه | قونیه | ۱٬۱۳۰٬۲۲۲ | ۱۸ | ازمیت | قوجاایلی | ۵۷۰٬۰۷۷ | ||
| ۹ | قیصریه | قیصریه | ۱٬۱۲۳٬۶۱۱ | ۱۹ | آداپازاری | سقاریه | ۴۹۲٬۰۲۷ | ||
| ۱۰ | دیاربکر | دیاربکر | ۱٬۰۴۷٬۲۸۶ | ۲۰ | ارزروم | ارزروم | ۴۲۲٬۳۸۹ | ||
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| سایر | |
| .svg){kind=small} | |||||||||||||
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
