تبائین
نام‌گذاری آیوپاک 67814-tetradehydro-45a-epoxy- 36-dimethoxy-17-methylmorphinan
دیگر نام‌ها Paramorphine
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	۱۱۵-۳۷-۷ Y
پاب‌کم	۵۳۲۴۲۸۹
کم‌اسپایدر	۴۴۸۱۸۲۲ Y, ۴۴۷۹۵۴۳
UNII	2P9MKG8GX7 Y
KEGG	C06173 N
MeSH	Thebaine
ChEBI	CHEBI:9519 Y
ChEMBL	CHEMBL۴۰۳۸۹۳ Y
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1
SMILES O(c5ccc4c2c5O[C@H]3C(/OC)=C\C=C1\[C@H](N(CC[C@]123)C)C4)C
InChI InChI=1S/C19H21NO3/c1-20-9-8-19-12-5-7-15(22-3)18(19)23-17-14(21-2)6-4-11(16(17)19)10-13(12)20/h4-7,13,18H,8-10H2,1-3H3/t13-,18+,19+/m1/s1 Y Key: FQXXSQDCDRQNQE-VMDGZTHMSA-N Y InChI=1S/C19H21NO3/c1-20-9-8-19-12-5-7-15(22-3)18(19)23-17-14(21-2)6-4-11(16(17)19)10-13(12)20/h4-7,13,18H,8-10H2,1-3H3/t13-,18+,19+/m1/s1 Key: FQXXSQDCDRQNQE-VMDGZTHMBG
خصوصیات
فرمول مولکولی	C19H21NO۳
جرم مولی	۳۱۱٫۳۷ g mol−1
داروشناسی
دگرگشت	O-demethylation[۱]
Legal status	Class A(UK) Schedule II(US)
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
N (بررسی) (چیست: Y/N؟)
Infobox references

تبائین یا پارامرفین یک آلکالوئید افیونی و یکی از ترکیبات تریاک است. ساختار شیمیایی تبائین شبیه به آنِ مرفین و کدئین است اما بیشتر محرک است تا مسکن و در صورت مصرف مقدار زیاد موجب تشنجی شبیه به مسمومیت با استرکنین می‌شود. تبائین کاربرد درمانی ندارد ولی می‌توان از آن برخی داروهای مخدر را تولید کرد.

تریاک دارای چندین آلکالوئید است که مهمترین آنها مرفین (۱۰ تا ۱۵ درصد)، کدئین (۱ تا ۳ درصد)، نوسکاپین (۵ تا ۱۰ درصد)، پاپاورین (۱ تا ۳ درصد) و تبائین (۱ تا ۲ درصد) است. همه این آلکالوئیدها به جز تبائین استفاده دارویی دارند و به عنوان ضد درد مورد استفاده قرار می‌گیرند. تبائین طی فرایند ساده‌ای به کدئین که یک ترکیب بسیار ارزشمند در داروسازی است تبدیل می‌شود. تبائین به صورت صنعتی می‌تواند به موادی از قبیل اکسی کدون، اکسی مورفین، نانوکسن، نالبوفین، نالتروکسن، بوپره نورفین، اترفین و کدئین تبدیل شود.

نالتروکسن، بوپره نورفین از داروهای صنعتی درمان اعتیاد است که از تبائین ساخته می‌شوند.

این ماده از پاپاور براکتئاتوم که گیاه بومی و منحصر به فرد ایران است و دارای حدود ۳ درصد از این ماده دارویی بوده استخراج می‌شود و در سایر کشورها از گیاه پاپاور سامنیفروم که دارای غلظت حدود ۰٫۲ است استخراج می‌شود.

تبائین یا پارامورفین نام خود را از یک شهر باستانی در مصر به نام Thebai گرفته‌است. شهر معروف تبس در مصر علیا در روزگار فرعونیان مرکز مهم کشت فرمول مولکولی آن، C19H21NO3 و جرم مولکولی آن ۳۱۱٫۳۷ گرم بر مول (g mol−۱) است.

بوپره نورفین، یک ماده نیمه صنعتی مشتق از تبائین و یکی از مشتقات طبیعی فناترن است که از گیاه خشخاش گرفته می‌شود و یک ضد درد اپیوئیدی محسوب میگردد و برای اولین بار در سال ۱۹۶۸ ساخته شد. به بوپره نورفین، نامهای تجاری متفاوتی نظیر، تمجیزک، نورجیزک نیز گفته می‌شود.

تبائین

ساختار مولکولی تبائین
شناسه‌ها
شمارهٔ سی‌ای‌اس	۱۱۵-۳۷-۷
پاب‌کم CID	۵۳۲۱۹۲۶
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID7046099
ECHA InfoCard	100.003.713
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیایی	C19H21NO3
جرم مولی	۳۱۱٫۳۷