اسلامی‌سازی دانش
| بخشی از سلسله مقالات درمورد اسلام‌گرایی |
|---|
 درگاه اسلام |
اسلامی سازی دانش اصطلاحی است که به مجموعه‌ای از کوشش‌های روشمند در راستای به تعامل درآوردن آموزه‌های معرفتی و فرهنگی اسلامی با حوزه‌ها شوون مختلف زندگی و تفکر مدرن اشاره دارد. محصول و برآیند نهائی این تلاش‌ها رسیدن به نوعی اجماع مسلمانان بر سر نوعی از فقه و روش علمی و دانش زندگی خواهد بود که موافق هنجارهای آموزه‌های اسلام باشد.
امروزه برخی از اندیشمندان و فیلسوفان علم، معتقدند اسلامی سازی در علم و فرهنگ: «گذر از فرایند تولید علم است به شرط آنکه جهان‌بینی، منابع، غایات و اهداف دینی در فرایند فرآوری آن دانش، به‌طور بنیادین، ایفای نقش کنند، وصف معرفت شناختی علم اسلامی منزوی نبودن کهکشان مفاهیم تصوری یک علم نسبت به بافتار کهکشانی فراورده‌های توصیفی و هنجاری اسلامی است. این بافتار همان بوم سازگانی است که هشیارانه توسط جامعه نخبگانی به آن آگاهی علم ساختی وجود دارد. علم اسلامی با علمی که در جامعه اسلامی همه گیر است لزوماً یکی نیست. در جامعه اسلامی ممکن است علوم با بوم سازگان معرفتی آن جامعه تعارض بسیار داشته باشد، اسلامی سازی یعنی بیرون انداختن این تعارضات به نفع آموزه‌های دین» سید محمد نقیب العطاس[۱] و اسماعیل فاروقی شاید از اولین افرادی هستند که مسئله اسلامی سازی علوم را با همین عنوان مطرح کرده‌اند[۲] ابوالأعلی مودودی و عبدالحمید ابوسلیمان نیز در این زمینه کوشیده‌اند.
مخالفان و موافقان
[ویرایش]- مخالفان:
می‌توان تقریر در حال شکل‌گیری از اسلامی سازی را مورد مخالفت عبدالکریم سروش[۳] و مصطفی ملکیان[۴] دانست. همچنین بیژن عبدالکریمی در بسیاری از نوشته‌هایش، اسلامی‌سازی علوم انسانی را مورد نقد قرار داده‌است.[۵]
- موافقان:
سیدحسین نصر، علّامه سید محمدحسین طباطبایی، مرتضی مطهری، محمد تقی مصباح یزدی، خسرو باقری، رضا غلامی، سید محمد علی موسوی جزائری را می‌توان از موافقان این عرصه نام برد.[۶][۷][۸]
منابع
[ویرایش]- روش‌شناسی تحقق علوم اسلامی از دیدگاه سید محمد نقیب العطاس
- سروش، عبدالکریم (۱۳۸۶)، «اسلام و علوم اجتماعی؛ نقدی بر دینی کردن علم»، در: مجموعه مقالات علم دینی؛ دیدگاه‌ها و ملاحظات، چ دوم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
- ساجدی، ابوالفضل، مهدی مشکی (۱۳۸۸)، دین در نگاهی نوین: مناسبات دین و عرفان، عقل، علم و مدرنیته، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدس سره.
- ساجدی، ابوالفضل، «شیوه‌های حل تعارض علم و دین» (اسفند ۱۳۸۰)، معرفت، ش ۵۱، ص ۱۷–۳۰.
- ایزدی، محمد و آموزگار، «رابطه علم و دین» (تابستان ۱۳۷۵)، کلام اسلامی، ش ۱۸، ص ۶۵–۸۱.
جستارهای وابسته
[ویرایش]پیوند به بیرون
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ درآمدی بر جهان‌شناسی اسلامی (ترجمه فارسی مجموعه آثار سیدمحمد نقیب العطاس) ناشر: دانشگاه تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی تعداد صفحات: 232 تاریخ نشر: 1374/10/11 رده دیویی: 02907 شابک: 978-964-212-096-3
- ↑ عطاس، سیدمحمد نقیب (1374)، اسلام و دنیوی گری (سکولاریسم)، ترجمه احمد آرام، تهران، دانشگاه تهران.1374، ص 25ـ27
- ↑ سروش، عبدالکریم (1386)، «اسلام و علوم اجتماعی؛ نقدی بر دینی کردن علم»، در: مجموعه مقالات علم دینی؛ دیدگاه‌ها و ملاحظات، چ دوم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- ↑ مصطفی ملکیان، (1389)، «پیش فرض‌های اسلامی کردن علوم، حدیث آرزومندی»، در: مجموعه مقالات جستارهایی در عقلانیت و معنویت، تهران، نگاه معاصر.
- ↑ «مناظره بیژن عبدالکریمی و محمود نبویان». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۶.
- ↑ «پیشینه رابطه علم و دین در اسلام و غرب». نشریه علمی ترویجی معرفت. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۰۹.
- ↑ محیطی اردکان، محمدعلی (1392) مجلهٔ معرفت، سال بیست و دوم ـ شماره 188 ـ مرداد 1392، 29ـ42
- ↑ محمد, درگاه زاده; سیدحمیدرضا, حسنی (Summer 1393). "روش‌شناسی تحقق علوم اسلامی از دیدگاه سید محمد نقیب العطاس". راهبرد فرهنگ. 7 (26): 67–91 – via مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی.[پیوند مرده]
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
