William Jennings Bryan
| William Jennings Bryan | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
1913ko martxoaren 5a - 1915eko ekainaren 9a ← Philander C. Knox (en)  - Robert Lansing (en) →
1891ko martxoaren 4a - 1895eko martxoaren 3a ← William James Connell (en) - Jesse Burr Strode (en) → Barrutia: Nebraska's 1st congressional district (en) | |||||
| Bizitza | |||||
| Jaiotza | Salem, 1860ko martxoaren 19a | ||||
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak | ||||
| Bizilekua | William Jennings Bryan House (en) | ||||
| Heriotza | Dayton (Tennessee), 1925eko uztailaren 26a (65 urte) | ||||
| Hobiratze lekua | Arlingtongo Hilerri Nazionala | ||||
| Familia | |||||
| Aita | Silas Bryan | ||||
| Ama | Mariah Jennings Bryan | ||||
| Ezkontidea(k) | Mary Baird Bryan (en) | ||||
| Seme-alabak | ikusi
| ||||
| Anai-arrebak | ikusi
| ||||
| Hezkuntza | |||||
| Heziketa | Illinois College (en) Northwestern University Pritzker School of Law (en) | ||||
| Hizkuntzak | ingelesa | ||||
| Jarduerak | |||||
| Jarduerak | politikaria, abokatua, diplomazialaria, argitaratzailea, editorea eta idazlea | ||||
| Lantokia(k) | Washington | ||||
| Jasotako sariak | ikusi
| ||||
| Kidetza | Delta Chi | ||||
| Sinesmenak eta ideologia | |||||
| Erlijioa | kristautasuna Presbiterianismoa | ||||
| Alderdi politikoa |  Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Demokrata | ||||
     | |||||
 | |||||
William Jennings Bryan (Salem, Illinois, 1860ko martxoaren 19a - Dayton, Tennessee, 1925eko uztailaren 26a) Nebraskako estatubatuar hizlari eta politikaria izan zen, baita Alderdi Demokrataren bi arimen indar nagusietako bat, populista deitu izan den horretakoa. Hiru bider izan zen Alderdi Demokrataren hautagai Estatu Batuetako presidentetzarako (1896, 1900, and 1908).
Bi legealditan izan zen Estatu Batuetako Kongresuko kidea, baita Estatu Batuetako estatu-idazkaria ere Woodrow Wilson presidentearen pean (1913–1915). Erreserba Federala sortu eta I. Mundu Gerra piztu berritan, dimisioa eman zuen bakearen alde zeukan jarreragatik; Erreserba Federalaren sorrerari gogor egin zion, gainera. Izan ere, Bryan presbiteriano sutsua zen, eta herri-demokraziaren aldeko amorratua, bankuen etsaia, eta urre-estandarraren guztiz kontrakoa. "Zilar Librea"·eskatu zuen, irizten baitzuen "diruaren botere" gaiztoa ahultzen zuela eta herri arruntaren eskuetan esku-diru gehiago jartzen zuela.
1921etik aurrera, alkoholaren debekuaren aldeko agertu zen, baita darwinismoaren eta eboluzioaren kontra ere, Tennesseeko Scopes Trial delakoan nabarmenen, 1925ean; horretarako, erlijio- eta giza arrazoiak argudiatu zituen. Ahots lodia eta irmoa zuen eta, hainbeste bidaia egitearekin batera, garai hartako hizlari ezagunena bilakatu zen horregatik. Herriaren jakituriaren baitan jarrita zeukan fedea dela eta, "The Great Commoner" deitzen zioten.
1896 and 1900ko hauteskundeetan sutsuki borrokatu arren, William McKinleyk irabazi zion, baina Alderdi Demokrataren kontrolari eutsi zion. 1896an 500dik gora hitzaldi eman zituen, eta Bryanek kanpaina-ibilaldiak asmatu zituen, presidentetzarako hautagaiak etxean geratzen ziren garaian. Estatu Batuetako presidente bilakatzeko hiru ahaleginetan, Zilar Librea bultzatu zuen 1896an, inperialismoaren kontra borrokatu 1900an, eta trusten kontra 1908an, demokratei trusten (korporazio handien) eta banku handien kontra borrokatzera deituz, baita errepublikazaleen ideal anti-elitistak babestera ere.
Wilson presidenteak estatu-idazkari izendatu zuen 1913an. 1915ean Lusitania barkuak torpedo-erasoa jasan ondoren, Wilsonek ohartarazpen gogorrak bota zizkion Alemaniari, baina Bryan ez zen harekin bat etorri, eta dimisioa eman zuen protestan. Scopes epaiketa amaitu eta bost egunera hil zen, lotan zela.
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q205282
Multimedia: William Jennings Bryan / Q205282
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
