For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Testu kritika.

Testu kritika

Liburuak eskuz kopiatzen zirenean ohikoa zen testuetan akatsak sartzea.

Testu kritika edo Ekdotika jatorrizko testuak edo, behintzat, egileek nahi zuten testuetatik bertsio gertuenak lortu nahi dituen filologiaren adarra dugu. Testu asko ez dira haien osotasunean gorde edo denborarekin bertsio desberdinak joan dira sortzen. Ekdotikaren helburua jatorrizko bertsioetatik gertuena eskuratzea izango litzateke. Horretarako testuen konparaketa egingo du, egilearen ideiak aztertuko ditu, transkripzioan sortutako okerrak ezabatuko ditu...[1] Hau guztia testu zaharrei aplikatu diezaiekegu, esaterako, eskuizkribu baten interpretazio desberdinez, baina baita ere testu garaikidei, adibidez, poema beraren bertsio desberdinak ezagutzen direnean. Prozesu horren ondorioz sortutako testuak edizio kritikoaren izenarekin definitzen dira. Modu batez, testuaren arkeologia bezala uler daiteke testu kritika.

Zientzia laguntzaileak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nagusiki bi dira kritika honen zientzia laguntzaileak:

Testu kritikaren histori laburra

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Testuak berreskuratzeko eta berrosatzeko kezkaren inguruko lehenengo datuak Alexandriako filologoekin ditugu; filologo horiek Homeroren obra editatzeko inguruko kezkak azaldu zituzten.
  • Erdi Aroan kezka hori Bibliaren testuetan kokatu zen. Jeronimo Estridongoak hebraiera eta greziera sakonki estudiatu zuen erlijio-testuak ondo finkatzeko asmoaz.
  • Pizkundean Grezia eta Erromako testuak berreskuratzeko beharra ikusi zen eta horrek testuak berrosatzeko beharra erakutsi zuen.
  • XIX. mendean Karl Lachmannek testu kritika zientifikoa landu zuen, humanismoaren intuizioan oinarritutako lanak gainditzeko moduan. Gaston Parisek ere bere aportazioak egin zituen.
  • XX. mendean Henri Quentinek metodo berreraikitzailea asmatu zuen.[2]
  • Joseph Bedierrek Lachmann metodologian zenbait akats aurkitu zuen.[3] Izan ere, neolachmannismoa indartu zen, kalte txikiena bezala ikusita.
  • XX. mendearen amaieran Gérard Genettek epdotikari aportazio garrantzitsuak egin dizkio.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Bart D. Ehrman: Lost Christianities: The Battles for Scripture and the Faiths We Never Knew. Oxford University Press, 2005. 46.or.
  2. Henri Quentin:Essais de critique textuelle (Ecdotique). París: A. Picard, 1926.
  3. Joseph Bédier: La tradition manuscrite du Lai de l'ombre. Réflexions sur l'art d'éditer les anciens textes, 1928. Berrinprimatzea: París, Champion, 1970.

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Testu kritika
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?