For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Partikula (fisika).

Partikula (fisika)

Arku bidezko soldatzaileek beren burua babestu behar dute ateratzen diren txinpartetatik. Gainberotutako metalezko partikulak dira, eta soldaduraren azaletik atmosferara irteten dira.

Zientzia fisikoetan, partikula bat (edo korpuskulua antzinako testuetan) objektu txiki bat da, zenbait propietate fisiko eta kimiko dituena, hala nola bolumen edo masa bat. Propietateak asko aldatzen dira, bai tamainari dagokionez, bai kantitateari dagokionez, izan daitezkeelako partikula azpiatomikoetatik, hala nola elektroiak, partikula mikroskopikoak atomoak edo molekulak, bai partikula makroskopikoak, hala nola bolbora edo beste material granulatu batzuk. Partikulak erabil daitezke, halaber, objektu handiagoen eredu zientifikoak sortzeko, dentsitatearen arabera, hala nola gizakiak mugimenduan dabiltzan jendetza edo zeruko gorputz batean mugitzen[1].

'Partikula' terminoak esanahi orokorra du, eta zientziaren adar espezifiko bakoitzaren beharren arabera zehazten da. 

Propietate kontzeptualak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Partikulak puntu gisa irudikatzen dira maiz. Irudi horrek gas baten atomo-mugimendua adieraz lezake, baita pertsonak ere, edo izarrak gaueko zeruan.

Partikulen kontzeptua bereziki erabilgarria da modelo zientifikoen konplexutasunak dituenean edo konputazio zaila ekar dezakeenean[2]. Parte hartzen duten prozesuak sinplifikatzeko erabil daiteke.

Galaxiak hain dira handiak ezen izarrak horiei dagozkien partikulatzat har baitaitezke.

Partikula terminoa, askotan, hiru tamaina motatan erabiltzen da. Partikula makroskopiko terminoa atomoak edo molekulak baino askoz partikula handiagoei dagokie maiz. Horiek, normalean, puntu material gisa abstraktuak dira, nahiz eta bolumenak, formak, egiturak eta abar izan.[3] Partikula makroskopikoen adibideak izan daitezke bolbora, hautsa, harea, zirkulazio-istripu bateko hondar-zatiak edo galaxia bateko izarrak bezain handiak diren objektuak.

Beste mota bateko partikulak, partikula mikroskopikoak, tamaina ezberdinetako partikulak dira, hala nola karbono dioxidoa, nanopartikulak edo koloideak. Partikula horiek kimikan aztertzen dira, bai eta fisika atomikoan eta molekularrean ere. Partikula txikienak partikula azpiatomikoak dira, atomoak baino partikula txikiagoei dagozkienak. Partikulek beren partikulak izango lituzkete, atomoen osagaiak —protoiak, neutroiak eta elektroiak—, bai eta partikula-azeleragailuek edo izpi kosmikoek bakarrik sor ditzaketen beste partikula batzuk ere. Partikula horiek partikulen fisikan aztertzen dira.

Oso txikiak direnez, partikula mikroskopikoen eta azpiatomikoen azterketa mekanika kuantikoaren eremuan erortzen da. Kutxa batean dagoen partikula-ereduan frogatutako fenomenoak erakutsiko dituzte, uhin-partikula dualtasuna barne, baita partikulak desberdinak edo berdinak diren ere[4][2][4].

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Lambe, T. William. (1969). Soil mechanics. Wiley ISBN 0-471-51192-7. PMC 2073. (Noiz kontsultatua: 2022-10-14).
  2. a b Reif, Frederick. (1965). Fundamentals of statistical and thermal physics. McGraw-Hill ISBN 0-07-051800-9. PMC 534906. (Noiz kontsultatua: 2022-10-14).
  3. «Sérsic galaxy with Sérsic halo models of early-type galaxies: A tool for N-body simulations» Publications of the Astronomical Society of the Pacific 121 (879): 437.  doi:10.1086/599288. Bibcode2009PASP..121..437C..
  4. a b Eisberg, Robert Martin. (1985). Quantum physics of atoms, molecules, solids, nuclei, and particles. (2nd ed. argitaraldia) Wiley ISBN 0-471-87373-X. PMC 10779839. (Noiz kontsultatua: 2022-10-14).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Partikula (fisika)
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?