Jose Esteban Uranga Galdiano
Irudi gehiago
zuzendari 1966 - 1973 presidentea
Bizitza
Jaiotza	Iruñea, 1898ko azaroaren 24a
Herrialdea	Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Heriotza	Iruñea, 1978ko urriaren 7a (79 urte)
Familia
Seme-alabak	ikusi Jose Javier Uranga
Hezkuntza
Heziketa	Deustuko Unibertsitatea Zaragozako Unibertsitatea Madrilgo Unibertsitatea
Jarduerak
Jarduerak	arte-historialaria

José Esteban Uranga Galdiano (Iruñea, 1898ko azaroaren 24a - 1978ko urriaren 7a) abokatua, historialaria eta artearen historialaria izan zen, baita Iruñeko zinegotzia eta Diario de Navarra-ko presidentea ere. Horrez gain, argazkilaria ere izan zen, eta haren artxiboan batez ere Nafarroako arkitekturako, pinturako eta eskulturako 20.000 plaka baino gehiago aurkitu zituzten.^[1]

José Esteban Uranga Galdiano (Pamplona, 24 de noviembre de 1898 - 7 de octubre de 1978) fue un abogado, historiador e historiador del arte, así como concejal de Pamplona y presidente del Diario de Navarra, además de fotógrafo cuyo archivo alcanzaron más de 20.000 placas de arquitectura, pintura y escultura principalmente de Navarra.^[2]

Batxilergoa Tuterako Jesuiten Ikastetxean ikasi zuen eta ondoren Zuzenbide ikasketak hasi zituen Deustuko Unibertsitatean, Zaragozako Unibertsitatean amaitu zuena. Behin lizentziatuta, abokatu gisa sartu zen osaba Pedro Uranga Esnaolaren bufetean. Annualgo hondamendiaren ostean, mobilizatu egin zuten, eta soldadutzatik itzultzean, praktika forentsea utzi eta Filosofia eta Letretan matrikulatu zen Madrilgo Unibertsitate Zentralean. Diario de Navarra-k gogorarazten zuenez, «Eduardo Ibarra, Julio Cejador, Ángel González Palencia, Manuel Gómez Moreno, Ramón Menéndez Pidal, Hugo Obermaier eta Claudio Sánchez Albornoz irakasleekin egin zuen karrera, eta irakasle horien mirespen dizipularra izango zuen beti».^[1]

1925ean, San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademiako akademiko urgazle izendatu zuten eta Nafarroako Monumentu Historiko eta Artistikoen Batzordeko kide ere izan zen, Arturo Campion, Julio Altadill, José Zalba eta Onofre Larumberekin batera.^[1]

Iruñeko zinegotzi izan zen 1927-1928 artean. 1928an Nafarroako Foru Aldundiko Gordailuzain izendatu zuten eta bertan egon zen erretiroa hartu zuen arte (1968).

Foru Aldundiak Vianako Printzea Erakundea sortu zuen 1940an, eta bertako idazkaria Jose Maria Lakarra izan zen, 1946an ordezkatu zuena. 1966tik 1973ra bertako zuzendari izan zen.

Bere zuzendaritzan bi aldizkari sortu ziren, Fontes linguae vasconum eta Cuadernos de etnología y etnografía de Navarra, hurrenez hurren, argitalpen linguistikoak (euskaraz) eta etnografikoak biltzeko.^[1]

Interes handia erakutsi zuen hondamendi egoeran zeuden Nafarroako hainbat monumentu zaharberritzeko. Nafarroako Monumentu Historiko eta Artistikoen Batzordeko kide izan zen bitartean, Olibako monasterioa zaharberritzen lan egin zuen, Onofre Larumberekin batera, eta gaur egungo Trapako komunitatearen etorrera sustatu zuen. Ondoren, Vianako Printzea Erakundean, Leireko monasterioa, Irantzuko monasterioa, Lizarrako Santo Domingo komentua eta Iratxeko monasterioaren tenpluaren zati bat jarraitu zituen.

Urtetan Diario de Navarra argitaratzen zuen Grupo La Información, S.A. enpresako presidentea izan zen, bere seme Jose Javier Uranga zuzendari izan zelarik (1962-1990).

1971n, hil baino bi urte lehenago, historia, arte, hizkuntzalaritza eta etnologiako 33 adituren omenaldia jaso zuen, eta haien artikuluak bostehun orrialdetik gorako bolumenean jaso ziren (Homenaje a D. José Estan Uranga, Iruñea, 1971, Editorial Aranzadi). Handik gutxira, Nafarroako Unibertsitateko Filosofia eta Letren Fakultateak ere omenaldia egin zion.

Bere argitalpen ugarien artean, honako liburu hauek nabarmentzen dira:

• Retablos navarros del Renacimiento (Nafarroako Foru Aldundia, Vianako Printzea, CSIC, Iruñea, 1947).
• Arte medieval navarro (Nafarroako Aurrezki Kutxa, 1971), Francisco Iñiguez Almechekin batera. 5 liburuki.^[3]

Bere argazki ilustrazioak liburu ugaritan argitaratu ziren:

• Julio Caro Baroja idazlearen La casa en Navarra (Nafarroako Aurrezki Kutxa, 1982-1983). 4 liburuki.^[3]

• 1925. San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademiako kide urgazlea.^[1]
• 1925. Nafarroako Monumentu Historiko eta Artistikoen Batzordeko kidea.^[1]
• 1958. Historiaren Errege Akademiako eta Alemaniako Arkeologia Institutuko kidea da Berlinen.

• Azpilicueta, Luis María; Domench, José María (2005). «La fotografía en Navarra». Artes aplicadas III. Ostoa. p. 148. ISBN 84-96288-18-8. OCLC 1055109469. 2023ko martxoaren 9an kontsultatua.