Errioxera Erdi Aroan Errioxan eta egungo Soriako probintziaren iparraldean mintzatzen zen nafar-aragoieraren aldaera edo dialektoa izan zen^[1]. Berez ez zegoen nafarrera, errioxera eta aragoiera arteko banaketarik. Hala ere, bakoitzak bere historia linguistika bereizia du, eskualde bakoitzak bere historia politika bereizia duelako. Idazteko era ezberdinak ere bazituzten.

Aldaera honen lekuko nagusia X. mendeko Emilianotar glosak dira, nafar-aragoieraren feito, muito, get (ye), eta beste hainbat hitzak dituztenak. XI. eta XII. mendeen artean Errioxa gaztelaniara egokitu zen eta nolabaiteko hizkuntza mistoa erabili zuen. Adibidez Anguianoko Valvanerako monasterioaren bildumaren orduko agirietan lo artikulua erabiltzen zuten.

• 'o' tonikaren diptongazioa: uamne/uemne (latinez homine)
• 'e' tonikaren diptongazioa: sieculos (latinez seculos)
• Hasierako 'g-' mantentzea: geitar (latinez eiectare)
• '-ns-' letra-taldea mantentzea: ansa
• '-mb-' letra-taldea mantentzea: lombo
• Latinezko '-lt-' '-ct-' letra-taldeak '-it-' bilakatzea (gaztelaniaz '-ch-' bilakatu zen): muito, feito
• Idazterakoan nafar-grafemak erabiltzen zituzten: quoatro (u mutua), yn/ynn (eta ez 'ñ')

Gaur egunera arte ailegatu zaigun testurik luzeena Emilianotar glosen 60. kodexean agertzen da. Hona hemen:

• Nafar-aragoiera