Energia elektrikoaren banaketa elektrizitatearen horniketarako sistemaren zatia da, energia elektrikoa erabiltzaileengana helarazteko azken etapa, hain zuzen; transmisio-sistematik elektrizitatea ekartzen die banakako kontsumitzaileei, banaketa-azpiestaziotik bezeroaren neurgailu edo kontagailuraino.

Elektrizitatearen banaketa-sistema: Sareko energia elektrikoa bezeroei helarazteko linea elektriko eta gainerako instalazioen multzoa. Goi-tentsioko transmisio-lineak amaitzen diren azpiestaziotik hasi eta bezeroaren konexio- edo kontadore-gunean amaitzen diren lineak biltzen ditu.^[1]

Banaketa-azpiestazioak transmisio-sistemara konektatzen dira, eta, transformadoreak erabiliz, transmisio-tentsio altua murrizten dute tentsio ertainera, 2 kV eta 35 kV artekora. Banaketa-linea primarioek tentsio ertaineko potentzia hori bezeroaren instalazioetatik hurbil dauden banaketa-transformadoreetara eramaten dute. Banaketa-transformadoreek transmiso-lineetako tentsioa murrizten dute, argiek, ekipo industrialek eta etxetresna elektrikoek erabiltzen duten erabilera-tentsioaren mailara. Sarritan, zenbait bezero hornitzen dira transformadore batetik, bigarren mailako banaketa-lineen bidez. Bezero komertzialak eta etxekoak bigarren mailako banaketa-lineekin konektatuta daude, banaketa-sistemako operadore edo elektrizitate-banatzaile deritzen enpresek emandako zerbitzuen bidez. Askoz energia gehiago eskatzen duten bezeroak zuzenean konekta daitezke lehen mailako banaketa-mailara edo azpitransmisio-mailara.

Transmisiotik banaketarako trantsizioa energia-azpiestazio batean gertatzen da, eta funtzio hauek ditu:

• Disjuntoreek eta etengailuek azpiestazioa transmisio-saretik deskonektatzeko edo banaketa-lineak deskonektatzeko aukera ematen dute.
• Transformadoreek transmisio-tentsioak (35 kV edo gehiagokoak) jaisten dituzte, banaketa primarioko tentsioetaraino. Hauek tentsio ertaineko zirkuituak dira, normalean 600 eta 35000 V bitartekoak.
• Transformadoretik, banaketa-potentzia zenbait norabidetan banatu dezakeen bus-barrara doa energia. Busak energia banatzen du bezeroei heltzen zaizkien banaketa-lineetara.

Garraio-sareko transformazio-azpiestazioetatik energia elektrikoa bi etapatan banatzen da.

Lehenengoa 6+4 banaketa-sareak osatzen du, eta, transformazio-azpiestazioetatik abiatuta, energia banatzen du, normalean kontsumo-zentro handiak inguratzen dituzten eraztunen bidez, banaketa-estazio transformatzaileetara iritsi arte. Erabilitako tentsioak 25 eta 132 kV bitartekoak dira. Eraztun horietan tartekatuta daude banaketa-estazio transformatzaileak, tentsioa banaketa-mailatik erdi-tentsioko banaketa-mailara murrizteaz arduratzen direnak.

Bigarren etapa banaketa-sareak berak osatzen du, 3-30 kV-eko funtzionamendu-tentsioekin eta oso ezaugarri erradialarekin. Sare horrek kontsumo-zentro handien azalera estaltzen du (biztanleria, industria handia, etab.), banaketako transformazio-estazioak transformazio-zentroekin elkartuz, horiek baitira erdi tentsioko horniduraren azken etapa, zentro horien irteerako tentsioak tentsio baxukoak baitira (125/220 edo 220/380 V).

Hiri-banaketa, batez ere, lurpekoa da, batzuetan erabilera komuneko hodietan. Landa-banaketa, batez ere, lurzoruaren gainean dago zutoinetan, eta hiri-inguruko banaketa horien nahasketa bat da. Bezeroarengandik hurbilago, banaketa-transformadore batek banaketa primarioko potentzia tentsio baxuko bigarren mailako zirkuitu bateraino eskalatzen du; eskuarki, 240 V, etxeko bezeroentzat. Bezeroari iristen zaio energia zerbitzu-enpresa baten eta elektrizitate-neurgailu baten bidez. Hiri-sistema bateko azken zirkuitua 15 metro baino txikiagoa izan daiteke, baina 91 metro baino handiagoa izan daiteke landa-bezero batentzat.

Banaketa-sarea osatzen duten lineak erradialki funtzionatzen dute, sarerik sortu gabe, garraio-sareek ez bezala. Matxura bat dagoenean, sare bakoitzaren hasieran dagoen babes-gailu batek detektatu eta sare hori elikatzen duen etengailuak irekitzen du. Matxurak "proba eta errore" metodoaren bidez aurkitzen dira, matxura duen sarea bi erditan zatituz eta horietako bati energia emanez. Matxura duen eremua mugatu ahala, hornidura sare osora itzultzen da. Hori dela eta, sareko erabiltzaile berari hainbat etenaldi gerta dakizkioke lokalizazioan zehar.