For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Dimero.

Dimero

Dimeroa oligomero bat da bi monomeroz osatutakoa lotura sendoen edo ahulen, kobalenteen edo molekulen artekoen bidez lotutakoa[1]. Homodimero terminoa erabiltzen da bi molekulak berdin-berdinak direnean (adibidez, A – A) eta heterodimero ez direnean (adibidez, A – B). Dimerizazioaren kontrako erreakzioari disoziazio deritzo sarritan. Kontrako karga duten bi ioik dimeroa osatzen dutenean, Bjerrum bikote deritze.

Dimero ez-kobalenteak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Azido karboxilikoek dimeroak eratzen dituzte azidoaren hidrogenoak eta karboniloaren oxigenoak eratutako hidrogeno-loturaren bidez ingurune anhidroetan. Adibidez, azido azetikoak dimero bat eratzen du fase gaseosoan, non monomero-unitateak hidrogeno-loturen bidez elkartuta mantentzen diren. Kondizio berezietan, hidroxilo taldea duten molekula gehienek dimeroak eratzen dituzte, adibidez: uraren dimeroa.

Boranoa (BH3) diborano dimero (B2H6) moduan agertzen da boro-gunearen Lewisen azidotasun handia dela eta.

Diziklopentadienoa

Dimero kobalenteak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lotura kobalentez eratutako dimero baten adibidea diaminokarbenoa da, tetraaminoetilenora dimeritzatzen baita:

2 C(NR2)2 → (R2N)2C=C(NR2)2

Karbenoak oso erreaktiboak dira eta erraz eratzen dituzte loturak.

Diziklopentadienoa bi ziklopentadieno-molekulen dimero asimetrikoa da, Diels-Alder erreakzioaren bidez eratutakoa. Berotzean, "pitzatu" egiten da monomeroak berreratuz:

1,2-dioxetanoa

C10H12 → 2 C5H6

Elementu ez-metaliko asko dimero gisa elkartzen dira: hidrogenoa, nitrogenoa, oxigenoa edo halogenoak. Gas nobleek van der Waals loturen bidez lotutako dimeroak sor ditzakete, adibidez, dihelioa edo diargona. Metal batzuek dimero-proportzio bat osa dezakete gas fasean. Ezagutzen diren dimero metalikoen artean hauek daude daude: Li2, Na2, K2, Rb2 eta Cs2.

Molekula organiko txiki askok, adibidez formaldehidoak, erraz eratzen dituzte dimeroak. Formaldehidoarena (CH2O) dioxetanoa da (C2H4O2).

Polimeroen kasua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Polimeroen testuinguruan, dimero ere 2. polimerizazio-mailari dagokio, edozein direlarik ere estekiometria edo kondentsazio-erreakzioak.

Hori disakaridoei aplika dakieke. Adibidez, zelobiosa glukosaren dimero bat da, nahiz eta eraketa-erreakzioak ura sortzen duen:

2C6H12O6 → C12H22O11 + H2O

Hemen, dimeroak estekiometria desberdina du monomero-parearen aldean.

Aminoazidoek dimeroak ere sor ditzakete, dipeptido deritzenak. Glizilglizina da horren adibide bat. Lotura peptidiko baten bidez lotutako bi glizina-molekula ditu. Beste adibide batzuk aspartamoa eta karnosina dira.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. «ZT Hiztegi Berria» zthiztegia.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-29).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Dimero
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?