Borgo (Erroma)

Borgo; R. XIV Borgo
	Erromako Rioniak
Administrazioa
Herrialdea	Italia
Eskualdea	Lazio
Italiako hiri metropolitarra	Erromako hiri metropolitarra
Muga-hiri	Erroma
Izen ofiziala	Borgo
Jatorrizko izena	R. XIV Borgo
Geografia
Koordenatuak	41°54′15″N 12°27′42″E / 41.904066°N 12.461629°E
Azalera	[convert: invalid number] km²
Mugakideak	Vatikano Hiria, Prati, Ponte, Trastevere eta Aurelio (en)
Demografia
Biztanleria	2.728 (2020ko abenduaren 31); Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragileaEspresio akatsa: Ez dago operadorerik -(r)entzat
Dentsitatea	Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragilea bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1586
Telefono aurrizkia	06
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Matrikula	RM

Borgo Erroma hiriko alde historikoa (I municipioa) osatzen duten hogeita bi rionietan hamalaugarrena da. Sant'Angelo gaztelua bertan kokaturik dago.

Geografia

Tiber ibaiaren ezkerraldean kokaturik dago, ibaia eta Vatikano Hiriaren artean gelditzen den eremuan. Tiber ibaiaren jalkin alubialen gainean eraikita badago ere nahiko eremu muinotsua da.

Historia

Antzinako Erroman Ager Vaticanus izena hartu zuen bertan kokatzen baitziren augure etruriarrak beren vaticinii (iragarpenak) egiten zituztenak. Hiriko harresietatik kanpo egonik izurrite handiak jasan zituen eta hilerritarako erabili zen ondoren. Hadriano enperadoreak k.o. 135.ean bere eta bere familiaren mausoleo erraldoia eraiki zuen bertan. Inperioaren garaian aberatsen auzo bihurtu zen, villa ederrak, lorategiak eta hainbat zirku ere eraiki ziren.

K.o. 67 urtean San Petri bertan izan zen hobiratua eta Kleto Aita Santuak oratorioa eraiki zuen hilobiaren gainean, 324 urtean Konstantino enperadoreak basilika bihurtu zuena, San Petri basilika hain zuzen ere (gaur egun Vatikano Hiriaren ardatza).

590. urtean Hadrianoren mausoleoa Sant'Angelo gaztelua bihurtu zen eta San Petri basilikarako erromesen uholdea kontrolatzeko erabili zen. Inguruan Santo Spirito ospitalea eta eliza ere eraiki ziren hauei zerbitzuak emateko. Hiriko harresietatik kanpo jarraitzen zuenez auzoa sarritan izan zen erasotua, horregatik Leon IV.a Aita Santuak harresi berriak eraiki zituen 852. urtean. Erromatik banaturiko herria bihurtu zen orduan, 'Civitas Leonina izenekoa, Aita Santuaren armarria lehoia baitzen. Sixto V.ak 1586 urtean berriz ere Erromaren barnean sartu zuen.

XV. mendean Erromako boterearen epizentrua Vatikanoan kokatzerakoan Leonine auzoan jauregi ugari eraiki ziren eta populazioak gora egin zuen nabarmen. Ezagun egin ziren germaniarrek auzoan eraikitako bainuetxeak, stufe deiturikoak. Auzoak berak ere Borgo ("hiria" alemaniarrez) izena hartu zuen. 1527an ordea Karlos I.a Espainiakoaren tropek hiria erasotu eta harpilatu egin zuten. Klemente VII.ak ozta ozta egin zuen alde.

1870. urtean Borgoren inguruko harresiak eraitsi egin ziren eta Vittorio Emanuele II zubia eraiki zen, hiriaren erdigunearekin komunikazioa hobetuz.