Volubilis
Templo al Kapitola Jupitero
Estas setlejo, Carthaginian archaeological site, antikva urbo, Romia arĥeologia loko [+]
Koordinatoj	34° 4′ 16″ N, 5° 33′ 13″ U (mapo)34.071111111111-5.5536111111111Koordinatoj: 34° 4′ 16″ N, 5° 33′ 13″ U (mapo)
Akvokolektejo	0,42 km² (42 ha) [+]
Areo	0,42 km² (42 ha) [+]
DEC
Volubilis
Vikimedia Komunejo:  Volubilis [+]
En TTT: Oficiala retejo [+]
Monda heredaĵo Templo al Kapitola Jupitero Lando  Maroko Tipo kultura heredaĵo Kriterioj ii, iii, iv, vi Fonto 836 Regiono** Arabaj landoj Geografia situo 34° 4′ 16″ N, 5° 33′ 13″ U (mapo)34.071111111111-5.5536111111111 Registra historio Registrado 1997  (21-a sesio) * Traduko de la nomo en la listo de la monda heredaĵo. ** Regiono laŭ Unesko.
v • d • r

Walili (Volubilis) estas antikva urbo de la Romia Imperio situanta en la nuna Maroko, je 33 kilometroj nordokcidente de Mekneso, ĉe la monto Zerhun, kaj je 4 km de Mulay Idris, la sankta urbo de Maroko.

La arkeologia loko Volubilis verŝajne estas la plej bone konservita romia arkeologia loko en ĉi areo de Nordafriko. Ĝi estis inkludita en la listo de Monda heredaĵo de Unesko en 1997.

Oni supozas ke ĝi estis fondita de la kartaganoj en la 3-a jarcento a.K. La urbo, kun la nomo Oulili, kiu ŝajnas esti deformaĵo de «oualili» ('oleandroj' en berbera lingvo), en iu momento iĝis parto de Mauretania kaj konvertiĝis en unu el la reĝaj ĉefurboj de Juba la 2-a. En la jaro 40, Romio aneksiĝis Mauretania post la murdo de la reĝo Ptolomeo fare de la imperiestro Kaligulo kaj Volubilis iĝis parto de la provinco Mauritania Tingitana, kun la statuso municipo.

Kun prospereco bazita sur la produktado kaj komerco de oleo (oni trovis multnombrajn restaĵojn), tritiko kaj sovaĝaj bestoj por la cirkoj, Volubilis iĝis la ĉefa urbo de la interno de la provinco kaj grava administra centro, restadejo de la regantoj de la provinco. Kiel konsekvenco de tia prospereco, la urbo ricevis plurajn belajn konstruaĵojn, kiel baziliko, forumo, temploj, triumfarko kaj aliaj. Laŭ la Itinero de Antonino Pio, Volubilis situis je 144 mejloj de Tingis kaj je 4 de la lasta romia urbo de la interno, Tocolocida. Dum la regado de Marko Aŭrelio, Volubilis estis ĉirkaŭata de murego.