Rigoberta Menchú
Nobel-premiito
Persona informo
Naskonomo	Rigoberta Menchú Tum
Naskiĝo	9-an de januaro 1959 (1959-01-09) (65-jaraĝa) en Laj Chimel
Etno	Kiĉeoj vd
Lingvoj	hispana vd
Ŝtataneco	Gvatemalo vd
Partio	Winaq (en) vd
Profesio
Okupo	politikisto aŭtobiografo verkisto homrajta aktivulo vd
Postenoj Postenoj Ambasadoro de Bonvolo de Unesko vd
Honorigoj Honorigoj (2001)  honorary doctorate of the University of Las Palmas, Gran Canaria (en) (1998, 1987)  Premio Princino de Asturio pri Internacia Kunlaborado (1995)  honorary doctor of the University of Zaragoza (en) (1992)  Nobel-premio pri paco (1990)  UNESKO-premio por pacedukado  honorary doctorate of Seville University (en)  honorary doctorate of the Autonomous University of Madrid (en)  honora doktoro de la Universitato de Tromsø vd
Membrecoj Membrecoj Roma Klubo (honora membro) Nobel Women's Initiative (en) vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Rigoberta Menchú Tum (naskiĝis la 9-an de januaro 1959 en Chimel, Gvatemalo) estas gvatemala aktivulino pri homaj rajtoj kaj indiĝenaj rajtoj. En 1992 ŝi ricevis la Nobel-premion pri paco. Ŝi kandidatiĝas por la prezidenteco en Gvatemalo en septembro 2007. Ŝi kreskis dum la interna gvatemala milito kaj mem spertis malrespekton de homaj rajtoj.

Rigoberta Menchú Tum naskiĝis kiel kiĉeo-majao. Ŝi vizitis katolikan pensionan lernejon kaj lernis pri ideoj de teologio pri liberigo kaj feminismo. Ŝia patro estis arestita plurfoje kaj laŭdire eĉ torturita. 23-jara ŝi estas fondinta membro de la Organizaĵo pri dokumentado kaj akuzo de malrespekto de homaj rajtoj.

En 1983 estis publikigita ŝia biografio ("Yo, Rigoberta Menchú"), kiu mondfamigis ŝin, kvankam kelkaj eroj estis pridubitaj.

En 1992 ŝi ricevis la Nobel-premion pri paco, ĉefe pro agado celanta la homajn rajtojn kaj indiĝenajn rajtojn de la majaaj indiĝenoj.

Rigoberta Menchú Tum estas membro de la Roma Klubo.

• Luitgard Koch: Ich blicke in den Himmel und stehe mit beiden Beinen auf der Erde in Charlotte Kerner (Hrsg): Madame Curie und ihre Schwestern - Frauen, die den Nobelpreis bekamen, Beltz Verlag, Weinheim und Basel 1997, ISBN 3-407-80845-3
• Elisabeth Burgos: Rigoberta Menchú. Leben in Guatemala, Lamuv Verlag, Bornheim-Merten 1984. ISBN 3-88977-001-0

• Idealoj: Rigoberta Menchú (germane)
• www.rigobertamenchu.org (hispane)

Premiitoj de la Nobel-premio pri paco 1901–1925 1901: Henry Dunant, Frédéric Passy 1902: Élie Ducommun, Charles Gobat 1903: Randal Cremer 1904: Instituto de Internacia Juro 1905: Bertha von Suttner 1906: Theodore Roosevelt 1907: Ernesto Moneta, Louis Renault 1908: Klas Arnoldson, Fredrik Bajer 1909: A. M. F. Beernaert, Paul Estournelles de Constant 1910: Konstanta Internacia Packomitato 1911: Tobias Asser, Alfred Fried (esperantisto) 1912: Elihu Root 1913: Henri La Fontaine 1914 1915 1916 1917: Internacia Ruĝa Kruco 1918 1919: Woodrow Wilson 1920: Léon Bourgeois 1921: Hjalmar Branting, Christian Lange 1922: Fridtjof Nansen 1923 1924 1925: Austen Chamberlain, Charles Dawes 1926–1950 1926: Aristide Briand, Gustav Stresemann 1927: Ferdinand Buisson, Ludwig Quidde 1928 1929: Frank B. Kellogg 1930: Nathan Söderblom 1931: Jane Addams, Nicholas Butler 1932 1933: Norman Angell 1934: Arthur Henderson 1935: Carl von Ossietzky 1936: Carlos Saavedra Lamas 1937: Robert Cecil 1938: Internacia Ofico Nansen por Rifuĝintoj 1939 1940 1941 1942 1943 1944: Internacia Ruĝa Kruco 1945: Cordell Hull 1946: Emily Balch, John Mott 1947: Kvakeroj 1948 1949: John Boyd Orr 1950: Ralph Bunche 1951–1975 1951: Léon Jouhaux 1952: Albert Schweitzer 1953: George Marshall 1954: Ofico de UN por rifuĝintoj 1955 1956 1957: Lester B. Pearson 1958: Georges Pire 1959: Philip Noel-Baker 1960: Albert Lutuli 1961: Dag Hammarskjöld 1962: Linus Pauling 1963: Ruĝa Kruco kaj Ruĝa Krescento 1964: Martin Luther King Jr. 1965: UNICEF 1966 1967 1968: René Cassin 1969: International Labour Organization 1970: Norman Borlaug 1971: Willy Brandt 1972 1973: Lê Ðức Thọ (Li rifuzis premion) Henry Kissinger 1974: Seán MacBride, Eisaku Satō 1975: Andrej Saĥarov 1976–2000 1976: Betty Williams kaj Mairead Corrigan 1977: Amnestio Internacia 1978: Anŭar as-Sadat kaj Menaĥem Begin 1979: Patrino Teresa 1980: Adolfo Pérez Esquivel 1979: Patrino Teresa 1980: Adolfo Pérez Esquivel 1981: Alta Komisiito de Unuiĝintaj Nacioj por Rifuĝintoj 1982: Alva Myrdal, Alfonso García Robles 1983: Lech Wałęsa 1984: Desmond Tutu 1985: Internacia Asocio de Kuracistoj por la Evitado de Nuklea Milito 1986: Elie Wiesel 1987: Óscar Arias 1988: Pactrupoj de Unuiĝintaj Nacioj 1989: Tenzin Gyatso, Dalai-Lamao 1990: Miĥail Gorbaĉov 1991: Aung San Suu Kyi 1992: Rigoberta Menchú 1993: Nelson Mandela kaj Frederik Willem de Klerk 1994: Jaser Arafat, Jicĥak Rabin kaj Ŝimon Peres 1995: Joseph Rotblat kaj la Konferencoj Pugwash 1996: Carlos Filipe Ximenes Belo kaj José Ramos-Horta 1997: Internacia Kampanjo por la Malpermeso de Grundminoj kaj Jody Williams 1998: David Trimble kaj John Hume 1999: Kuracistoj sen landlimoj 2000: Kim Dae-Jung 2001–nun 2001: United Nations, Kofi Annan 2002: Jimmy Carter 2003: Ŝirin Ebadi 2004: Wangari Maathai 2005: Internacia Atomenergia Organizo kaj Mohamed ElBaradei 2006: Muhammed Yunus kaj la Gramin Banko fondita de li 2007: La Interregistara Spertularo pri Klimata Ŝanĝiĝo (IPCC) kaj Al Gore 2008: Martti Ahtisaari 2009: Barack Obama 2010: Liu Xiaobo 2011: Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee, Tawakkol Karman 2012: Eŭropa Unio 2013: Organizaĵo por la malpermeso de kemiaj armiloj 2014: Kailash Satyarthi, Malala Yousafzai 2015: Tunisian National Dialogue Quartet 2016: Juan Manuel Santos 2017: Internacia Kampanjo por Nuklea Senarmigado (ICAN) 2018: Denis Mukwege, Nadia Murad 2019: Abiy Ahmed 2020: Monda Nutraĵa Programo (WFP) 2021: Maria Ressa kaj Dmitrij Muratov 2022: Ales Bjaljacki, Memorial kaj Centro por civilaj liberecoj 2023: Narges Mohammadi