For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Princo.

Princo

Prince of Wales's feathers Badge.svg
Insigno de plumoj de princo de Kimrujo

La vorto princo por viroj, princino por virinoj, de la latina radiko princeps, kiam uzata por membro de la plej alta aristokratio, signas diversajn tipojn de titoloj (vidu ankaŭ duko).

Historia fono

[redakti | redakti fonton]

La latina vorto princeps, origine el primus = unua, capere = preni, do "kiu prenas unua", estis uzata kiel titolo de la pli-malpli neformala gvidanto de la Roma senato kelkajn jarcentojn antaŭ Kristo. Imperiestro Aŭgusto establis la formalan pozicion de monarko surbaze de princeps-eco. Li ankaŭ decidis, ke liaj nepoj somere regu la urbon Romo, kiam plej multaj nobeloj feriis aŭ praktikis religiajn ritojn - por tiu tasko la nepoj ricevis la titolon Princeps.

El la latina princeps, iom post iom, evoluis eŭropaj titoloj de iuj regantoj aŭ membroj de reganta familio. El tiuj iom diverssignifaj vortoj (principe, prince, prinz, prins, k.s.) formiĝis la esperanta princo. La responda virina titolo estas princino, kaj ĝin povas havi, krom la nemultaj regantinoj de princlandoj, ankaŭ reĝidinoj kaj edzinoj de viroj havantaj la titolon princo.

Estas diversaj tradicioj en la uzo de la titoloj. Iuj lingvoj sekvis historiajn influojn, ekzemple en la Sankta Romia imperio, kaj ne la kutimojn de aliaj lingvoj de la sama lingvofamilio.

  • Lingvoj (plejparte latinidaj), kun nur vortoj el la latina radiko princeps
    • Angle: Prince /Princess - Prince /Princess
    • France: Prince /Princesse - Prince /Princesse
    • Albane: Princ /Princeshë - Princ /Princeshë
    • Katalune: Príncep /Princesa - Príncep /Princesa
    • Irlanda: Prionsa /Banphrionsa - Prionsa /Banphrionsa
    • Itale: Principe /Principessa - Principe /Principessa
    • Malte: Princep /Principessa - Princep /Principessa
    • Monake: Principu /Principessa -Principu /Principessa
    • Portugale: Príncipe /Princesa - Príncipe /Princesa
    • Romanĉe: Prinzi /Prinzessa - Prinzi /Prinzessa
    • Rumane: Prinţ /Prinţesă - Principe /Principesă
    • Kastilie (hispane): Príncipe /Princesa - Príncipe /Princesa
  • Lingvoj (plejparte ĝermanaj) kiuj uzas (ĝenerale kune kun iu princeps-derivaĵo por gefiloj de la reganto) ekvivalenton de la germana vorto Fürst
    • Dane: Fyrste /Fyrstinde - Prins /Prinsesse
    • Nederlande: Vorst /Vorstin- Prins /Prinses
    • Estone finno-ugra lingvaro: Vürst /Vürstinna - Prints /Printsess
    • Germane: Fürst /Fürstin - Prinz /Prinzessin
    • Islande: Fursti /Furstynja - Prins /Prinsessa
    • Luksemburge [germana dialekto]: Fürst /Fürstin - Prënz /Prinzessin
    • Norvege: Fyrste /Fyrstinne - Prins /Prinsesse
    • Svede: Furste /Furstinna - Prins /Prinsessa
  • Slavaj kaj baltaj lingvoj
    • Beloruse: Tsarevich, Karalevich, Prynts /Tsarewna, Karalewna, Pryntsesa
    • Bulgare: Knyaz /Knaginya%9Tsarevich, Kralevich, Prints /Printsesa
    • Kroate, Serbe: Knez /Kneginja Kraljević/Kraljevna, Princ/Princeza
    • Ĉeĥe: Kníže /Kněžna, Králevic/Králevična, Princ/Princezna
    • Latine (post romaniaj tempoj): Princeps/*Princeps/*
    • Latve: Firsts /Firstiene - Princis /Princese
    • Litove: Kunigaikštis /Kunigaikštiene - Princas /Princese
    • Makedone: Knez /Knezhina, Tsarevich, Kralevich, Prints /Tsarevna, Kralevna, Printsesa
    • Pole: Książę /Księżna, Książę, Królewicz /Księżna, Królewna
    • Ruse: Knjazj /Knjaginja, Careviĉ, Princ / Carevna, Princessa
    • Slovake: Knieža /Kňažná, Kráľovič, Princ /Princezná
    • Slovene: Knez /Kneginja, Kraljevič, Princ /Kraljična, Princesa
    • Ukraine: Knyaz /Knyazhnya, Tsarenko, Korolenko, Prints /Tsarivna, Korolivna, Printsizna
  • aliaj lingvoj
    • Finne: Ruhtinas /Ruhtinatar - Prinssi /Prinsessa
    • Greke: (moderna formo): Igemonas /Igemonida - Pringipas /Pringipesa
    • Hungare: Fejedelem (por reganta princo) / Fejedelemnő (por reganta princino) / Fejedelemasszony (por pluraj kune regantaj princoj)

Jen artikoloj pri iuj konataj geprincoj

[redakti | redakti fonton]

Literaturo

[redakti | redakti fonton]

Ekzistas proverbo pri princo en la Proverbaro Esperanta de L. L. Zamenhof[1]:

  • Citaĵo
     Li faras princan promeson, sed ne havas eĉ speson. 

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. Lernu. Arkivita el la originalo je 2011-12-25. Alirita 2009-03-12.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Princo
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?