კიევი
| ქალაქი | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
კიევი Київ | |||||
.jpeg) | |||||
| |||||
| ქვეყანა |
 უკრაინა | ||||
| ოლქი | კიევის მუნიციპალური ოლქი | ||||
| შიდა დაყოფა | 10 რაიონი | ||||
| კოორდინატები | 50°27′00″ ჩ. გ. 30°30′00″ ა. გ. / 50.45000° ჩ. გ. 30.50000° ა. გ. | ||||
| ქალაქის მეთაური | ვიტალი კლიჩკო | ||||
| დაარსდა | V საუკუნე | ||||
| ამჟამინდელი სტატუსი | IX საუკუნე | ||||
| ფართობი | 839 კმ² | ||||
| ცენტრის სიმაღლე | 179 მ | ||||
| ოფიციალური ენა | უკრაინული ენა | ||||
| მოსახლეობა | 2,847,200[1] კაცი (2013) | ||||
| სიმჭიდროვე | 3 178 კაცი/კმ² | ||||
| აგლომერაცია | 15 232 460 | ||||
| ეროვნული შემადგენლობა |
უკრაინელები— 82,2%, რუსები— 13,1%, ებრაელები— 0,7%, ბელარუსები— 0,6%, პოლონელები— 0,3% | ||||
| სასაათო სარტყელი | UTC+2, ზაფხულში UTC+3 | ||||
| სატელეფონო კოდი | +380 44 | ||||
| საფოსტო ინდექსი | 01xxx — 06xxx | ||||
| საავტომობილო კოდი | AA და KA | ||||
| ოფიციალური საიტი | kmv.gov.ua | ||||
_location_map.svg)  | |||||
კიევი (უკრ. Київ) — უკრაინის დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქი. მდებარეობს მდინარე დნეპრზე ქვეყნის ჩრდილო-ცენტრალურ ნაწილში. 2013 წლის ივლისის მონაცემებით, კიევში 2,847,200 მცხოვრები იყო (ქალაქში დიდი რაოდენობით არარეგისტრირებული ემიგრანტიც სახლობს, რაც მის ფაქტობრივ მოსახლეობას 3 მილიონამდე ზრდის). მოსახლეობის მიხედვით, კიევი მე-8 უდიდესი ქალაქია ევროპაში.
ადმინისტრაციულად კიევი სახელმწიფო დაქვემდებარების მუნიციპალიტეტია და კიევის ოლქს არ ეკუთვნის. კიევი მნიშვნელოვანი ინდუსტრიული, სამეცნიერო, საგანმანათლებლო და კულტურული ცენტრია აღმოსავლეთ ევროპაში. აქ მდებარეობს მრავალი მაღალტექნოლოგიური ინდუსტრიული დაწესებულება, უმაღლესი სასწავლებელი და მსოფლიოში ცნობილი ისტორიული ღირსშესანიშნაობა. ქალაქს კარგად განვითარებული ინფრასტრუქტურა და საზოგადოებრივი ტრანსპორტი გააჩნია, კიევის მეტროს სიტემის ჩათვლით.
საკუთარი არსებობის განმავლობაში კიევმა, როგორც აღმოსავლეთ ევროპის ერთ-ერთმა უძველესმა ქალაქმა, დიდი აღმასვლისა და მივიწყების რამდენიმე ეტაპი გაიარა. მიჩნეულია, რომ ქალაქი V საუკუნეში დაარსდა, როგორც ადრეული აღმოსავლეთ სლავების სავაჭრო პოზიცია, შემდეგ იგი თანდათან აღმოსავლეთ სლავების ცივილიზაციის ცენტრი გახდა, ხოლო X-XII საუკუნეებში იგი რუსთა სამეფოს პოლიტიკური და კულტურული დედაქალაქი გახდა. 1240 წელს ქალაქი მონღოლებმა მიწასთან გაასწორეს და შემდგომი რამდენიმე საუკუნის განმავლობაში მან ადრინდელი მნიშვნელობა და ფუნქცია დაკარგა. ის მცირე მნიშვნელობის პროვინციული დედაქალაქი გახდა ძლიერი მეზობლების — თავდაპირველად ლიტვის, შემდეგ პოლონეთისა და ბოლოს, რუსეთის — ჩრდილქვეშ.
ქალაქმა უწინდელი აღმასვლა დაიწყო რუსეთის ინდუსტრიული რევოლუციის დროს XIX საუკუნის მეორე ნახევარში. 1917 წელს უკრაინამ რუსეთის იმპერიისგან დამოუკიდებლობა გამოაცხადა და კიევი მისი დედაქალაქი გახდა, 1919 წლიდან კი მას თეთრგვარდიელები აკონტროლებდნენ და მათი შეიარაღებული ძალების მნიშვნელოვანი ცენტრი იყო სამოქალაქო ომის წლებში. 1921 წელს კიევი საბჭოთა უკრაინის მნიშვნელოვანი ქალაქი იყო, 1934 წლიდან კი მისი დედაქალაქი. მეორე მსოფლიო ომის დროს ქალაქი ისევ თითქმის სრულიად განადგურდა, თუმცა ომის შემდგომ სწრაფად იქნა აღდგენილი და მალე სსრკ-ის სიდიდით მესამე ქალაქი გახდა. სსრკ-ის დაშლის შემდეგ, 1991 წლიდან, კიევი დამოუკიდებელი უკრაინის დედაქალაქია.
დემოგრაფია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]მოსახლეობის რაოდ.
|
კიევის მოსახლეობის 46.7% (1,219,000 ადამიანი) არის მამაკაცი, ხოლო 53.3% (1,393,000 ადამიანი) ქალი. კიევის ტერიტორიაზე ცხოვრობს 130 სხვადასხვა ეთნიკური ჯგუფის ხალხი, მათ შორის ყველაზე მეტნი არიან უკრაინელები – მთლიანი მოსახლეობის 82.2% (2,110,800 ადამიანი), შემდეგ მოდიან რუსები – 337,300 (13.1%), ებრაელები – 17,900 (0.7%), ბელარუსები – 16,500 (0.6%), პოლონელები – 6,900 (0.3%), სომხები – 4,900 (0.2%), აზერბაიჯანელები – 2,600 (0.1%), თათრები – 2,500 (0.1%), ქართველები – 2,400 (0.1%), მოლდოველები – 1,900 (0.1%). 1,069,700 მოსახლეს აქვს მიღებული უმაღლესი ან საშუალო განათლება. ეს მაჩვენებული 1989 წლიდან გაიზარდა 21.7%-ით. უკანასკნელი აღწერით, რომელიც ჩატარდა 2007 წელს, კიევის მოსახლეობა შეადგებს 2.7 მოსახლეს.
ტრანსპორტი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]კიევში მსხვილი სატრანსპორტო კვანძია, როგორც რკინიგზის, ასევე საგზატკეცილო; არის სამდინარო პორტი; საერთაშორისო აეროპორტი ბორისპოლში და ჟულიანის შიდა აეროპორტი.
ქალაქს ემსახურება მეტროპოლიტენი, რომელსაც სამი ხაზი აქვს, საერთო სიგრძით: 58,8 კილომეტრი. მგზავრებს 46 სადგური ემსახურება სამი გადასაჯდომი კვანძით კიევის ცენტრში. კიევის მეტროპოლიტენის ყველა სადგურს ფიჭური ოპერატორები უპრობლემოდ ფარავენ: „Vodafone“, „კიევსტარი“, „Lifecell“. კიევში ასევე მოძრაობს ტრამვაი (კიევის ტრამვაი) და ტროლეიბუსი.
დაძმობილებული ქალაქები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]კიევი არის დაძმობილებული შემდეგ ქალაქებთან:
|
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
კლიმატი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]| წლიური ამინდი — კიევი | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| თვე | იან | თებ | მარ | აპრ | მაი | ივნ | ივლ | აგვ | სექ | ოქტ | ნოე | დეკ | წელი |
| რეკორდ. მაღალი °C (°F) | 11.1 (52) | 17.3 (63) | 22.4 (72) | 29.1 (84) | 33.6 (92) | 35.0 (95) | 39.4 (103) | 39.9 (104) | 33.8 (93) | 29.5 (85) | 23.2 (74) | 14.7 (58) | 39,9 (104) |
| საშუალო მაღალი °C (°F) | -2.9 (27) | -1.7 (29) | 3.6 (38) | 12.6 (55) | 20.3 (69) | 23.5 (74) | 25.3 (78) | 24.4 (76) | 19.3 (67) | 12.0 (54) | 4.1 (39) | -0.8 (31) | 11,7 (53) |
| საშუალო დღიური °C (°F) | |||||||||||||
| საშუალო დაბალი °C (°F) | -8.4 (17) | -7.7 (18) | -3.1 (26) | 3.9 (39) | 10.1 (50) | 13.3 (56) | 15.0 (59) | 14.0 (57) | 9.6 (49) | 4.3 (40) | -0.9 (30) | -5.4 (22) | 3,8 (39) |
| რეკორდ. დაბალი °C (°F) | -31.1 (-24) | -32.2 (-26) | -24.9 (-13) | -10.4 (13) | -2.4 (28) | 2.4 (36) | 5.8 (42) | 3.3 (38) | -2.9 (27) | -17.8 (-0) | -21.9 (-7) | -30.0 (-22) | −32,2 (−26) |
| ნალექი მმ (დუიმი) | 47 (1.9) | 46 (1.8) | 39 (1.5) | 49 (1.9) | 53 (2.1) | 73 (2.9) | 88 (3.5) | 69 (2.7) | 47 (1.9) | 35 (1.4) | 51 (2) | 52 (2) | 649 (25,6) |
| წყარო: Pogoda.ru.net[12] 8.09.2007 | |||||||||||||
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Соціально-економічне становище м.Києва: Січень–липень 2013 року. სტატისტიკის დეპარტამენტი (ივლისი 2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-12-19. ციტირების თარიღი: 2015-01-29.
- ↑ Leipzig - საერთაშორისო მეგობრობა. © 2009 Leipzig City Council, Office for European and International Affairs. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-09-10. ციტირების თარიღი: 2009-07-17.
- ↑ ანკარის მეტროპოლიტური მუნიციპალიტეტი: ანკარის დაძმობილებული ქალაქები. © 2007 Ankara Büyükşehir Belediyesi - Tüm Hakları Saklıdır. Kullanım Koşulları & Gizlilik.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-01-14. ციტირების თარიღი: 2008-12-08.
- ↑ დაძმობილეული ქალაქები. პეკინის მუნიციპალური მმართველობა. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-01-17. ციტირების თარიღი: 2008-09-23.
- ↑ ბრატისლავა – ტყუპი ქალაქები. © 2003-2009 Bratislava-City.sk. ციტირების თარიღი: 2009-07-07.
- ↑ ედინბურგი – ტყუპი და პარტნიორი ქალაქებიs. © 2008 The City of Edinburgh Council, City Chambers, High Street, Edinburgh, EH1 1YJ Scotland. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-08-11. ციტირების თარიღი: 2008-12-21.
- ↑ Kraków otwarty na świat. www.krakow.pl. ციტირების თარიღი: 2009-07-19.
- ↑ მინსკის ტყუპი ქალაქები. © 2008 The department of protocol and international relations of Minsk City Executive Committee. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-08-30. ციტირების თარიღი: 2008-12-08.
- ↑ რიგას ტყუპი ქალაქები. Riga City Council. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-12-26. ციტირების თარიღი: 2009-07-27.
- ↑ დაძმობილებული ქალაქები: საერთაშორისო მეგობრობაs (PDF). ტირანას მუნიციპალიტეტი. www.tirana.gov.al. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-10-10. ციტირების თარიღი: 2009-06-23.
- ↑ თბილის მუნიციპალური პორტალი – დაძმობილებული ქალაქები ინგლისური. © 2009 - თბილისის სითი ჰოლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-07-24. ციტირების თარიღი: 2009-06-16.
- ↑ Pogoda.ru.net Russian. ციტირების თარიღი: September 8 2007.
| |||||||||||
| |||||||||||||||||
| ||||||||
| |||||||
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
