Wittenberg Lutherstadt Wittenberg
Alemaniako hiri-udalerria
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Alemania
Alemaniako estatua	Saxonia-Anhalt
Rural district of Saxony-Anhalt	Wittenberg
Alkatea	Torsten Zugehör (en)
Izen ofiziala	Lutherstadt Wittenberg Lutherstadt Wittenberg
Jatorrizko izena	Lutherstadt Wittenberg
Posta kodea	06886
Udalerri kodea	15091375
Geografia
Koordenatuak	51°52′02″N 12°38′54″E / 51.8671°N 12.6484°E / 51.8671; 12.6484
Azalera	240,41 km²
Altuera	67 m
Demografia
Biztanleria	45.535 (2022ko abenduaren 31) 551 (2021)
23.545 (%51,7)   (%48,3) 21.990
Dentsitatea	189 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	03491
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Göttingen, Bretten, Springfield, Haderslev (en) , Békéscsaba, Mahiliou, Mediaș (en) eta Beveren
Matrikula	WB
wittenberg.de

Wittenberg, izen ofiziala Lutherstadt Wittenberg, Alemaniako Saxonia-Anhalt estatuko hiri bat da, Halleko barrutian, Elba ibaiaren ertzean, Berlindik hego-mendebaldera kokaturik dagoena. Bertan abiatu zen Erreforma Protestantea. 2011n 47.131 biztanle zituen^[1].

Unibertsitatea dauka. Industria (kimikoa, papergintza, tresneria elektrikoa eta mekanikoa) da ekonomia-jarduera nagusia.

1180. urteko dokumentu batean aipatzen da lehen aldiz. XV. mendearen bukaeran, Frederiko III.a Saxoniako hautesleak Wittenbergen ezarri zuen egoitza; orduan iritsi zen hiria gorenaldira. Hiria guztiz ospetsu bihurtu zen Martin Luterok Santu Guztien Elizako atarian bere 95 tesiak itsatsi zituenean. 1760. urtean, austriarrek hiriari eraso zioten eta erre egin zituzten zurezko ateak. Lutherren testua brontzezko ateetan grabatu zuten berriro. Zutik daude oraindik Luther bizi izan zen etxebizitza eta agustindarren komentuan izan zuen gela.

Eisleben eta Wittenbergeko Martin Lutherren memorialak1 UNESCOren gizateriaren ondarea
Martin Lutherren estatua merkatu plazan
Mota	Kulturala
Irizpideak	iv, vi
Erreferentzia	783
Kokalekua	Alemania
Eskualdea2	Europa eta Ipar Amerika
Izen ematea	1996 (XX. bilkura)
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena

Martin Luther Eislebenen jaio zen 1483ko azaroaren 10ean baina ia bizitza osoa Wittenbergen pasa zuen biziaren zatirik handiena. Berarekin erlazionaturiko hainbat toki Gizateriaren Ondare izendatu zituen UNESCOk 1996an.

• Santu Guztien eliza, gazteluko eliza (Schlosskirche): Bertan idatzi zituen bere 95 tesiak 1517an.
• Andre Mariaren eliza (Marienkirche): bertako parrokoa zen.
• Lutherren etxea (Lutherhaus)
• Lutherren estatua: 1520an Aita Santuaren bula publikoki erre zuen puntu berean ezarri zuten estatua.

•  Göttingen (Alemania)
•  Bretten (Alemania)
•  Springfield (Ohio) (AEB)
•  Békéscsaba (Hungaria)
•  Haderslev (Danimarka)

• 
  Santu guztien elizaren dorrea
• 
  Martin Lutherren Memoriala
• 
  Stadtkirche eliza
• 
  Rathaus, udaletxea

Ikus jatorrizko Wikidatako eskaera eta iturriak.

• Webgune ofiziala

i e a Gizateriaren Ondarea Alemanian
Iparraldea	Alfeldeko Fagus lantegia  • Berlingo eraikin modernistak  • Museumsinsel (Museoen uhartea), Berlin  • Potsdam eta Berlingo jauregi eta parkeak  • Bremen: udaletxea eta Errolanen estatua  • Rammelsbergeko meategiak, Goslarreko hirigunea eta Harz Gaineko ur-sistema  • Hildesheim: Santa Maria katedrala and San Migel eliza  • Lübeckeko hirigune hanseatikoa  • Stralsund eta Wismarreko hirigune historikoak  • Wadden itsasoa1
Erdialdea	Weimar eta Dessauko Bauhaus  • Dessau-Wörlitz lorategia  • Eisleben eta Wittenbergeko Luteroren memorialak  • Muskau parkea2  • Quedlinburgeko eliza, gaztelu eta hirigune historikoa  • Wartburg gaztelua  • Weimarreko eraikin klasikoak
Mendebaldea	Akisgrango katedrala  • Augustusburg eta Falkenlust jauregiak  • Karolingiar westwerk eta Corveyko civitas  • Koloniako katedrala  • Messeleko aztarnategia  • Rhin Garaiko harana  • Spirako katedrala  • Treveris: Porta Nigra, anfiteatroa, Terma Inperialak, San Petriren katedrala eta Andre Mariaren Eliza  • Völklingengo burdingintza  • Zollverein ikatz-meategiaren industriagunea
Hegoaldea	Lorscheko abadia eta monasterioa  • Bambergeko hirigunea  • Erromatar Inperioaren Mugak:3 Limes Germanicus  • Maulbronngo monasterioa  • Ratisbonako hirigunea  • Reichenau monasterio-uhartea  • Wiesko eliza  • Würzburgeko jauregiko lorategi eta egoitza  • Alpeen inguruko palafito prehistorikoak4
1 Herbehereekin batera • 2 Poloniarekin batera • 3 Erresuma Batuarekin batera • 4 Austria, Frantzia, Italia, Eslovenia eta Suitzarekin batera