Al pandôr (pandoro in itagliàṅ) 'l è un dōls tìpic verunéś ch'a s magna durànt al Nadâł, esénd un prudót tìpic ad cla fèsta lè insém a 'l panetòṅ milanéś.

A s diś che gl'urìgini dla ricèta i èṅ da pascàr in Àustria in du a s fava 'l Paṅ ad Viéna, prubabilmènt ligâ in na sèrta manéra a la brioche francéśa. Par di àtar invéci, al prév daśgnìr da 'l Pane de oro ch'a s magnàva in dal tavli di Venesiàṅ pîn ad bèsi.

'L è nâ in dal 1800 cuma evulusiòṅ dal Nadalin, un dóls verunéś. Al 14 'd Utóbar dal 1894 Domenico Melegatti, fundadōr dla cà dulciària ch'la pòrta al sò nóm, al depòśita a 'l ufìsi di brevét, un dōls mòrbad e c'n al caraterìstic còrp ch'al par na stéla cun òt punti, cuma n'òpra dal pitōr Angelo Dall'Oca Bianca.

La pasta dal pandôr l'è mòrbda e 'd culōr durâ, parchè a gh'è dèntar di óṿ, e l'udóra 'd vanìja. La fórma l'è a trònc 'd un côn, fat a stéla. I àtar ingrediènt i èṅ: farìna, sùcar, óṿ, butēr, butēr ad cacào e alvadōr.

La tecnica ad lavurasiòṅ l'è dimóndi cumplèsa parchè a gh vōl un muć ad pasàǵ parchè al sia prònt. Al pandôr tradisiunàl al n gh'à minga di candî e dla créma ma al dè 'd incō a s cata da tut parchè i s véndan bèṅ. Prima ad magnàr-al, 'l è méj scaldàr-'l un pôc.

Al pandôr industriàł 'l è vindû da spés in scatli 'd cartòṅ cun al sùc'r a vēl mis in un sactèṅ a part acsè quéi ch'i al tóśan i pólan sarnìr se druàr-al o no. Esénd-ag bèla dal sùcar dèntar, al pandôr 'l è dōls ad suo.