Το πυροβόλο είναι ένα φορητό όπλο με κάννη που εκτοξεύει ένα ή περισσότερα βλήματα, συνήθως με τη δράση μιας εκρηκτικής δύναμης. Τα πρώτα πυροβόλα εμφανίστηκαν τον 13ο αιώνα, στην Κίνα, όταν η ατομική-φορητή λόγχη φωτιάς συνδυάστηκε με βλήματα. Η τεχνολογία αυτή εξαπλώθηκε σταδιακά στην υπόλοιπη Ανατολική Ασία, τη Νότια Ασία, τη Μέση Ανατολή και στη συνέχεια στην Ευρώπη. Παλαιότερα τα πυροβόλα όπλα χρησιμοποιούσαν συνήθως μαύρη πυρίτιδα ως προώθηση, αλλά σήμερα χρησιμοποιείται άκαπνη πυρίτιδα ή άλλα προωθητικά (κορδίτη). Τα περισσότερα σύγχρονα πυροβόλα (με την εξαίρεση τις λειόκανες καραμπίνες) έχουν κάννη με ελικοειδείς αυλακώσεις ώστε, με περιστροφή, το βλήμα να αποκτά και στροφορμή για βελτιωμένη σταθερότητα πτήσης.

Τα σύγχρονα πυροβόλα περιγράφονται συνήθως από το διαμέτρημά τους (δηλαδή τη διάμετρο της οπής της κάννης τους, η οποία δίνεται σε χιλιοστά ή ίντσες π.χ. 7,5 mm, .357) ή στην περίπτωση των κυνηγετικών όπλων με το διαμέτρημά τους (π.χ. 12 ga.), από το είδος της δράσης που έχουν (ρύγχος, ισχιακή προβολή, μοχλός, βίδα, αντλία, περίστροφο, ημι - αυτόματο, αυτόματο κ.λπ), μαζί με τα συνήθη μέσα του χειρισμού (χειρός ή μηχανική στερέωση). Σε περαιτέρω ταξινόμηση μπορεί να γίνει αναφορά στο είδος της κάννης που χρησιμοποιείται (τουφέκια) και στο μήκος κάννης (π.χ. 19 ιντσών), στην πρωτοβάθμια προβλεπόμενη χρήση του σχεδιασμού (π.χ. κυνηγετικό τουφέκι), ή στην κοινώς αποδεκτή ονομασία για μια συγκεκριμένη παραλλαγή (π.χ. όπλο Γκέιτινγκ). Η λέξη "πυροβόλα όπλα" χρησιμοποιείται συνήθως για μία έννοια και περιορίζεται για μικρά όπλα (όπλα που χρησιμοποιούνται από ένα μόνο άτομο), ενώ η λέξη "πυροβολικό" χρησιμοποιείται για μεγαλύτερα όπλα επί κιλλίβαντος, οχημάτων, πλοίων, τρένων, επί εδάφους κ.ά.

Οι σκοπευτές στοχεύουν με πυροβόλα όπλα τους στόχους τους, με τον συντονισμό χεριού-ματιού, χρησιμοποιώντας είτε σιδερένιο σκοπευτήριο επί της κάννης ή διόπτρα. Η ακριβής σειρά πιστολιών γενικά δεν υπερβαίνει τις 100 υάρδες (91 μ), ενώ τα περισσότερα τουφέκια είναι ακριβή στα 500 μέτρα (550 μ) χρησιμοποιώντας σιδερένιο σκοπευτήριο, ή σε μεγαλύτερες κλίμακες, διόπτρα (ο γύρος πυροβόλου όπλου μπορεί να είναι επικίνδυνος ή θανατηφόρος πολύ πιο πέρα ​​από το ακριβές βεληνεκές τους. Μερικά σκοπευτικά τουφέκια έχουν ως σκοπό κατασκευής, να είναι ακριβή σε αποστάσεις πάνω από 2.000 μέτρων (2.200 μ.).

Τυφέκια, καραμπίνες, υποπολυβόλα.

Καθοριστική παράμετρος της σχεδίασης και χρήσης τους το βάρος και η ευκολία συντήρησης.

Πιστόλια και περίστροφα (ρεβόλβερ).

Μυδράλια (mitraille, mitrailleuse), μυδραλιοβόλα, πολυβόλα Gatling. Πλήρως αυτόματα πυροβόλα όπλα, φορητά ή σταθερά στερεωμένα σε βάση, με γεμιστήρα ή ταινία (ζώνη) πυρομαχικών και ταχυβολία 300 σφαίρες το λεπτό ή μεγαλύτερη.

Οβιδοβόλα, όλμοι και ρουκετοβόλα (εκτοξευτήρες ρουκετών).

Απαραίτητο το χαλινωτήριο (μηχανισμός περιορισμού της ανάδρασης του όπλου), για αποφυγή τραυματισμών του πληρώματος στον περιορισμένο χώρο του πυργίσκου.

Κυνηγετική καραμπίνα, δίκαννο.

• Lee, R.G., Introduction to battlefield weapons, systems & technology, Royal Military College of Science, Shrivenham, UK, Brassey's Publishers, Oxford, 1981