Πλιάκος Σερρών
Συντεταγμένες: 40°59′30.62″N 23°43′18.41″E / 40.9918389°N 23.7217806°E
Ο Πλιάκος, γνωστός και ως Σφαμένος είναι εγκαταλελειμμένος οικισμός στα όρια των σημερινών δήμων Εμμανουήλ Παππά και Νέας Ζίχνης της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Βρισκόταν μεταξύ των σημερινών χωριών Πεθελινός Σερρών και Τούμπα Σερρών.[1]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οθωμανική περίοδος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο συνόρευε με μικρό μετόχι που, σύμφωνα με απόδειξη πληρωμής του 1587, αποτελούσε ιδιοκτησία της μονής Σίμωνος Πέτρας του Αγίου Όρους. Μαζί με άλλα μετόχια της αγιορείτικης μονής, συμπεριλαμβάνεται σε οθωμανικά φιρμάνια των ετών 1603 και 1619. Σύμφωνα με τον ιστορικό Πέτρο Σαμσάρη, η ονομασία Σφαμένος προέρχεται, πιθανόν, από το αντίστοιχο ανθρωπωνύμιο, συνηθισμένο κατά τον 14ο αιώνα, και δεν σχετίζεται με την παλιά ονομασία Εσφαγμένου της μονής Εσφιγμένου. Σε οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1454, ο οικισμός καταγράφεται ως Σκαμένος (Skamenos) με πληθυσμό 104 περίπου κατοίκων.[2]
Ο Πλιάκος ή Σφαγμένος, κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ανήκε διοικητικά στον Καζά της Ζίχνας του Σαντζακίου των Σερρών του Βιλαετίου της Θεσσαλονίκης. Στη μελέτη «Αι Σέρραι και τα προάστεια, τα περί Σέρρας και η Μονή Ιωάννου του Προδρόμου» του Πέτρου Παπαγεωργίου που εκδόθηκε το 1894, ο οικισμός αναφέρεται ως τσιφλίκι, σε απόσταση 4 ωρών ανατολικά των Σερρών και είχε πληθυσμό λίγων αθίγγανων.[3] Σύμφωνα με υπολογισμούς που εξέδωσε το 1919 η Επιτελική Υπηρεσία του Ελληνικού Στρατού, ο οικισμός ήταν ακατοίκητος πριν από τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο.[4]
Σύγχρονη ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, ο οικισμός περιήλθε στην ελληνική επικράτεια και κατά την ελληνική απογραφή του 1913 καταγράφηκε ως κατεστραμμένος και ακατοίκητος.[5] Σε βρετανικό χάρτη χαρακωμάτων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου που βασίστηκε σε αεροφωτογραφίες, στον οικισμό είχαν αποτυπωθεί 7 ερείπια σπιτιών.[6][7][8]
Το 1920 ο κατεστραμμένος οικισμός προσαρτήθηκε διοικητικά στην κοινότητα Πόρνας (Γάζωρος) της Υποδιοίκησης Ζίχνης του νομού Σερρών, μαζί με τα χωριά Ζίχνα (Παλιά Ζίχνη), Θολός, Κάτω Νούσκα (Δαφνούδι), Πεθελινός, Τούμπα, Τσανός (Νέα Πέτρα) και Χωροβίστα (Άγιος Χριστόφορος).[9][10]
Στον Πλιάκο εγκαταστάθηκαν τη δεκαετία του 1920 οικογένειες προσφύγων και κατά την ελληνική απογραφή του 1928 καταγράφηκαν 185 κάτοικοι (100 άνδρες και 85 γυναίκες).[11] Εξαιτίας της έλλειψης ευνοϊκών συνθηκών διαβίωσης, οι κάτοικοι εγκατέλειψαν τον οικισμό και εγκαταστάθηκαν σε άλλα χωριά.[12] Ο οικισμός καταργήθηκε τυπικά το 1940, καθώς έπαψε να καταγράφεται στις ελληνικές απογραφές.
Στον κτηματολογικό χάρτη της αρχικής διανομής 1939-1940 του Πεθελινού, η θέση του πρώην οικισμού αποτυπώθηκε με το υπ' αριθμό 44 γεωτεμάχιο, χαρακτηρισμένο ως χερσολίβαδο για κοινή βοσκή, με σημείωση ότι εκεί υπήρχαν καλύβες.[13][14][15] Κάτοψη των χαλασμάτων του οικισμού είναι, επίσης, ορατή σε αεροφωτογραφίες της περιόδου 1945-1960.[16]
Σήμερα, δεν σώζονται ερείπια ή ίχνη του οικισμού και στην περιοχή υπάρχουν αγροκτήματα.
Πληθυσμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Απογραφή | Ονομασία | Πληθυσμός | Αναφ. |
|---|---|---|---|
| 1913 | Πλιάκος ή Σφαμένος | χαρακτηρίστηκε ως κατεστραμμένο και ακατοίκητο | [5] |
| 1920 | - | δεν καταγράφηκε | [17] |
| 1928 | Πλιάκος | 185 κάτοικοι | [11] |
Χάρτης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Φωτογραφίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Gov.gr - Θέαση». gov.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2024.
- ↑ Σαμσάρης, Πέτρος (2004). Βυζαντινοί τόποι και μνημεία της κάτω κοιλάδας του Στρυμόνα. Ο σημερινός νομός Σερρών: συμβολή στη μελέτη της ιστορικής γεωγραφίας και μνημειακής τοπογραφίας της περιοχής. Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. σελ. 281-283. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2024.
- ↑ Παπαγεωργίου, Πέτρος (1987) [1894]. Αι Σέρραι και τα προάστεια, τα περί Σέρρας και η Μονή Ιωάννου του Προδρόμου (PDF). Θεσσαλονίκη: Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών. σελ. 76.
- ↑ Στατιστικοί πίνακες του πληθυσμού κατ' εθνικότητας των νομών Σερρών και Δράμας. Αθήνα: Επιτελική Υπηρεσία του Ελληνικού Στρατού. 1919. σελ. 6.
44. Σφαμένος ή Πλιάκος
- ↑ 5,0 5,1 Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1915). Απαρίθμησις των Κατοίκων των Νέων Επαρχιών της Ελλάδος του Έτους 1913 (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 46.
- ↑ Virhanli (Edition 1B, Scale 1:20.000), British First World War Trench Maps,. Survey Co., Royal Engineers, British Salonika Force. 23 Ιουλίου 1918. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2024.
Sfamenos (Plakus)
- ↑ Porna (Edition 1A, Scale 1:50.000), British First World War Trench Maps. Survey Co., Royal Engineers, British Salonika Force. 2 Οκτωβρίου 1917. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2024.
Sfamenos (Pliakos)
- ↑ Seres (Edition 2B, Scale 1:50.000), British First World War Trench Maps. Survey Co., Royal Engineers, British Salonika Force. 5 Δεκεμβρίου 1916. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2024.
Sfamenos (Ruined)
- ↑ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 2Α΄/4-1-1920. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 6.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Πλιάκος (Σερρών)». Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2024.
- ↑ 11,0 11,1 Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1935). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 323.
- ↑ Σιμόφσκι, Τόντορ (1998). Населени места во егејска Македонија 2 (στα Σλαβομακεδονικά). Σκόπια: Печатница Гоце Делчев. σελ. 227. ISBN 9989-9819-6-5.
- ↑ «Κτηματολόγιο Πεθελινού». Δήμος Εμμανουήλ Παππά. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2024.
- ↑ Καμπέρης, Δ. Πεθελινός [Σερρών], οριστική διανομή 1939-40, κλίμακα 1:5.000, φύλλο 1. Υπουργείο Γεωργίας, Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2024.
- ↑ Κτηματολογικός πίνακας αρχικής διανομής 1939-1940. Υπουργείο Γεωργίας, Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2024.
- ↑ «Gov.gr - Θέαση (υπόβαθρο 1945-1960)». gov.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2024.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1921). Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 277-283.
Οικισμοί του Δήμου Εμμανουήλ Παππά | |
|---|---|
| Δημοτική ενότητα Εμμανουήλ Παππά | |
| Δημοτική ενότητα Στρυμώνα | |
| Ιστορικοί οικισμοί | |
| |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
