Παράγοντας ενεργοποίησης αιμοπεταλίων
Ο παράγοντας ενεργοποίησης αιμοπεταλίων (Platelet Activating Factor, PAF) είναι λιποειδική ένωση που ανήκει στην τάξη των φωσφολιποειδών. Η ονομασία της ένωσης κατά IUPAC είναι: 1-Ο-αλκυλο-2-ακετυλο-sn-γλυκερο-3-φωσφο-χολίνη και προσδιορίζει δομικά την ένωση ως ένα γλυκεριναιθερικό ανάλογο της φωσφατιδυλοχολίνης. Τον Οκτώβριο του 1979 διαλευκάνθηκε και αποδείχθηκε η δομή του PAF από τους Demopoulos, Pinckard και Hanahan, στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο San Antonio. [1]
Ο PAF αποτελεί ένα δραστικό μεσολαβητή της φλεγμονής, ο οποίος συντίθεται, μετά από διέργεση, από διάφορους τύπους κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων των μονοκυττάρων, των μακροφάγων, των ενδοθηλιακών κυττάρων και των αιμοπεταλίων. Αρχικά, παρουσιάστηκε ως αλλεργιογόνος παράγοντας στο αίμα ζώων με αναφυλαξία, ο οποίος προκαλούσε την ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων. Εντούτοις, στις μέρες μας, είναι γνωστό ότι έχει πολλές βιολογικές δράσεις, όπως είναι η προσέλκυση και ενεργοποίηση των λευκοκυττάρων, η αύξηση της διαπερατότητας των αγγείων, διάφορες καρδιοαγγειακές δράσεις, καθώς και δράσεις στο ήπαρ και στο κεντρικό νευρικό σύστημα.[2]
Χημική δομή και χαρακτηριστικά του PAF
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο PAF διαθέτει δύο χαρακτηριστικά σχετικά ασυνήθιστα για τα φωσφολιποειδή:
(α) Στον άνθρακα C1 της γλυκερόλης υπάρχει αιθερικός δεσμός (-CH2OR) με μία μεγάλης ανθρακικής αλυσίδας αλκυλομάδα, κάτι ασυνήθιστο, αφού ο κανόνας είναι η ύπαρξη εστερικού δεσμού (-CH2OCOR) με μεγάλης ανθρακικής αλυσίδας λιπαρά οξέα.
(β) το υδροξύλιο του άνθρακα C2 (sn-2) της γλυκερόλης είναι εστεροποιημένο με οξικό οξύ, (>CHOCOCH3), κάτι το οποίο είναι επίσης ασυνήθιστο λόγω του μικρού μεγέθους του οξέος.[3]
Ο PAF μπορεί να συντεθεί από δύο διαφορετικές ενζυμικές πορείες, την πορεία αναδιαμόρφωσης (remodeling) και την εξ υπαρχής ή αλλιώς de novo πορεία βιοσύνθεσης.
Ο PAF διαδραματίζει κεντρικό ρόλο σε πολλές βιοχημικές διαδικασίες παθολογικές ή μη. Βιοσυντίθεται από πολλούς τύπους κυττάρων, από κύτταρα προκαρυωτικά και ευκαρυωτικά, από φυτικά-ζωικά κύτταρα, αλλά και από ιστούς. Παρουσιάζει πληθώρα δράσεων και εμπλέκεται σε μεγάλο αριθμό παθοφυσιολογικών καταστάσεων.
Φυσικoχημικές ιδιότητες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Είναι μια λευκόχρωμη ουσία, λιπαρής υφής διαλυτή σε μεθανόλη, αιθανόλη, χλωροφόρμιο-μεθανόλη, χλωροφόρμιο:μεθανόλη:νερό (1:1:0,9 v/v), NaCl 0,15 M που περιέχει 1 mg/mL αλβουμίνης.
Αντίθετα, ο PAF είναι ουσία αδιάλυτη σε χλωροφόρμιο, διαιθυλαιθέρα, βενζόλιο, ακετόνη, NaCl 0,15 M και νερό.
Η κρίσιμη μικκυλιακή συγκέντρωση (critical micelle concentration, CMC) για τον PAF με 18 άτομα άνθρακα στην γλυκεριναιθερική αλυσίδα είναι 2 x 10-5 Μ.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Demopoulos CA, Pinckard RN, Hanahan DJ (1979). «Platelet-activating factor. Evidence for 1-O-alkyl-2-acetyl-sn-glyceryl-3-phosphorylcholine as the active component (a new class of lipid chemical mediators)». Journal of Biological Chemistry.
- ↑ Benveniste (1988). «Paf-acether, an ether phospho-lipid with biological activity». Prog Clin Biol Res.
- ↑ «Η χημική ένωση του μήνα: PAF». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2015.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
