Ο Μαχανίδας (... - 207 π.Χ.) ήταν τύραννος της αρχαίας Σπάρτης ^[1] από το 211 π.Χ. έως το 207 π.Χ.

Μετά το θάνατο του Λυκούργου το 211 ανέλαβε επίτροπος του ανήλικου γιου του Πέλοπα. Αναδιοργάνωσε και αύξησε το στρατό της Σπάρτης και με την υποστήριξη του στρατού επέβαλε απολυταρχικό καθεστώς, χωρίς να καταλύσει τους παλαιούς θεσμούς. Στον Α' Μακεδονικό πόλεμο, ο Μαχανίδας ήταν με το πλευρό των Αχαιών κατά του Φίλιππου Ε΄. Το 209 π.Χ., επιτέθηκε και κατέλαβε την Τεγέα, και το 208 π.Χ. επιτέθηκε στο Άργος κατά τη διάρκεια της ολυμπιακής ειρήνης, παραβιάζοντας την. Νικήθηκε στη μάχη της Μαντίνειας ^[2] το καλοκαίρι του 207 π.Χ. από τον Φιλοποίμενα, ο οποίος και τον φόνευσε. Ο Φιλοποίμην, αφού τον σκότωσε, έκοψε το κεφάλι του Μαχανίδα και το περιέφερε σαν τρόπαιο.

π σ ε Βασιλείς της αρχαίας Σπάρτης και Λακωνίας
Λελεγίδες	Λέλεγας Μύλης Ευρώτας
Λακεδαιμονίδες	Λακεδαίμονας Αμύκλας Άργαλος Κυνόρτας Περιήρης Οίβαλος Ιπποκόων Τυνδάρεως
Ατρείδες	Μενέλαος Ορέστης Τισαμενός Δίων
Ηρακλείδες	Αριστόδημος Θήρας (αντιβασιλέας)
Αγιάδες	Ευρυσθένης Άγις Α΄ Εχέστρατος Λαβώτας Δόρυσσος Αγησίλαος Α΄ Αρχέλαος Τήλεκλος Αλκαμένης Πολύδωρος Ευρυκράτης Ανάξανδρος Ευρυκρατίδας Λέων Αναξανδρίδας Β΄ Κλεομένης Α΄ Λεωνίδας Α΄ Πλείσταρχος Πλειστοάναξ Παυσανίας Αγησίπολις Α΄ Κλεόμβροτος Α΄ Αγησίπολις Β΄ Κλεομένης Β΄ Αρεύς Α΄ Ακρότατος Αρεύς Β΄ Λεωνίδας Β΄ Κλεόμβροτος Β΄ Κλεομένης Γ΄ Αγησίπολις Γ΄
Ευρυποντίδες	Προκλής Σόος Ευρυπών Πρύτανις Πολυδέκτης Εύνομος Χάριλλος Νίκανδρος Θεόπομπος Αναξανδρίδας Α΄ Ζευξίδαμος Αναξίδαμος Αρχίδαμος Α΄ Αγασικλής Αρίστων Δημάρατος Λεωτυχίδας Αρχίδαμος Β΄ Άγις Β΄ Αγησίλαος Β΄ Αρχίδαμος Γ΄ Άγις Γ΄ Ευδαμίδας Α΄ Αρχίδαμος Δ΄ Ευδαμίδας Β΄ Άγις Δ΄ Ευδαμίδας Γ΄ Αρχίδαμος Ε΄ Ευκλείδας Λυκούργος Πέλοψ
Άλλοι	Μαχανίδας Νάβις Λακωνικός