Μαστοροχώρια Κόνιτσας
Μαστοροχώρια ονομάζονται είκοσι επτά οικισμοί στο βορειοανατολικό άκρο του νομού Ιωαννίνων, βορειοανατολικώς της Κόνιτσας[1]. Τα χωριά που αποτελούν τα Μαστοροχώρια βρίσκονται κυρίως στη λεκάνη που σχηματίζει ο ποταμός Σαραντάπορος και περιβάλλεται από την οροσειρά του Γράμμου, του Σμόλικα, της Τύμφη (Γκαμήλα) και της Νεμέρτσικας (Δούσκο)[2][3] Διοικητικά, υπάγονται στον Δήμο Κόνιτσας, ενώ πριν από την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης», δώδεκα από τους οικισμούς αυτούς, συγκροτούσαν τον Δήμο Μαστοροχωρίων.
Οι ντόπιοι μάστορες, γνωστοί και ως «κουδαραίοι», έκτιζαν κυρίως πέτρινα γεφύρια, εκκλησίες, δημόσια κτήρια, κατοικίες σε ολόκληρη την Ελλάδα, τη Βαλκανική αλλά και κάποιες μακρινές χώρες όπως η Αιθιοπία, το Ιράν και η Αμερική[4]. Εργάζονταν σε ομάδες, τις επονομαζόμενες «παρέες» ή «μπουλούκια», ως επί το πλείστον μακριά από τον τόπο τους, απουσιάζοντας για πολλούς μήνες κάθε χρόνο από τα χωριά τους. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους ήταν η συντεχνιακή τους διάλεκτος, τα λεγόμενα «κουδαρίτικα», την οποία μόνο αυτοί γνώριζαν και με την οποία συνεννοούνταν ελεύθερα χωρίς να τους καταλαβαίνουν οι εκάστοτε εργοδότες[5][6]. Γνωστό ήταν το ντέρτι, μέρος απ' όπου αποχαιρετούσαν τους μάστορες.
Ιστορικά, η περιοχή των Μαστοροχωρίων απελευθερώθηκε από την Οθωμανική κυριαρχία το 1913, κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο. Αργότερα υπήρξε ένα από τα κυριότερα θέατρα των μαχών της Μάχης της Πίνδου κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940 αλλά και του Ελληνικού Εμφυλίου '46-'49.
Κατάλογος οικισμών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Οικισμός | Φωτογραφία | Πληθυσμός |
|---|---|---|
| Πυρσόγιαννη | 
|
219 |
| Βούρμπιανη | 
|
68 |
| Καστάνιανη | 
|
79 |
| Πληκάτι |
|
70 |
| Χιονάδες | 
|
42 |
| Ασημοχώρι | 42 | |
| Οξυά | 18 | |
| Κεφαλοχώρι | 153 | |
| Θεοτόκος | 33 | |
| Δροσοπηγή | 
|
103 |
| Λαγκάδα | 124 | |
| Πλαγιά | 50 | |
| Πύργος | 50 | |
| Αγία Παρασκευή | 220 | |
| Αμάραντος | 42 | |
| Πουρνιά | 12 | |
| Γανναδιό | 
|
50 |
| Μόλιστα | 
|
23 |
| Μοναστήρι | 
|
17 |
| Αγία Βαρβάρα |
|
17 |
| Εξοχή |
|
29 |
| Πυξαριά | 12 | |
| Τράπεζα | 12 | |
| Νικάνωρ | 38 | |
| Πηγή | 101 | |
| Ελεύθερο | 75 |
Ο οικισμός Φούρκα, αν και δεν συγκαταλέγεται στον κατάλογο των μαστοροχωρίων, συνεισέφερε με αρκετά εργατικά χέρια.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Η ιστοσελίδα του Δήμου Μαστοροχωρίων
- e-konitsa.gr
- Οι μυστικές γλώσσες - τα κουδαρίτικα από τον ιστότοπο http://panusis.blogspot.com
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Μαστοροχώρια». pyrsogianni.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2018.
- ↑ Μουρατίδης, Δημήτρης. «ΗΠΕΙΡΟΣ – Κόνιτσα μαστοροχώρια - Πυρσόγιαννη - Βούρμπιανη - Ασημοχώρι - Χιονιάδες - Γοργοπόταμος - Γράμμος 1ο από 8». www.elladosperiigisis.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2018.
- ↑ Πετρονώτης, Αργύρης (2011). Μαστοροχώρια. Υπουργείο Παιδείας - Κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Μακρυνίτσας, σελ. 11 - 12. http://ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2016/11/Mastoroxoria.pdf.
- ↑ «Μαστοροχώρια Ιωαννίνων: Ένα διαφορετικό οδοιπορικό». ProtoThema. https://www.protothema.gr/travelling/article/653899/-mastorohoria-ioanninon-grammos-/. Ανακτήθηκε στις 2018-09-29.
- ↑ «Οι μάστορες της πέτρας». mirc.ntua.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2018.
- ↑ Πλάγου, Αγγελική (17 Οκτωβρίου 2016). Περιφέρεια Ηπείρου: Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων: Όπου η Ομορφιά Περισσεύει. AKAKIA Publications. ISBN 9781911352358.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ
Τα μαστοροχώρια της Κόνιτσας: Τέχνη και τεχνική (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)- Τα μαστοροχώρια της Κόνιτσας: Το παρόν-οι μνήμες (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Τα μαστοροχώρια της Κόνιτσας: Το ταξίδι-το μπουλούκι (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα: Μαστοροχώρια (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
