Μάχη του Χαϊδαρίου
Ελληνική Επανάσταση του 1821
[[File:183Ε-Ο Γ. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ 1 826-2006.JPG|frameless|upright=1.35]] Αψιμαχία Ιππικού στη μάχη του Χαϊδαρίου
Χρονολογία	6 και 8 Αυγούστου 1826
Τόπος	Χαϊδάρι
Έκβαση	ήττα των Ελλήνων
Αντιμαχόμενοι
Έλληνες επαναστάτες Οθωμανική αυτοκρατορία
Ηγετικά πρόσωπα
Γεώργιος Καραϊσκάκης Μεχμέτ Ρεσίτ πασάς Κιουταχής
Δυνάμεις
4.200 άνδρες, 4 πυροβόλα 10.000 άνδρες, 26 πυροβόλα
Απώλειες
134 101

Η μάχη του Χαϊδαρίου ήταν ένα από τα πολεμικά επεισόδια της επανάστασης του 1821 που έλαβε χώρα μεταξύ 6-8 Αυγούστου 1826 και έληξε με υποχώρηση των ελληνικών δυνάμεων στην Ελευσίνα.

Ο Καραϊσκάκης μόλις διορίστηκε αρχιστράτηγος του στρατού της Στερεάς Ελλάδας αποβιβάστηκε με 130 άτακτους στη Σαλαμίνα, από όπου μετά από λίγο πήγε στην Ελευσίνα. Εκεί τον ακολούθησαν και άλλοι άτακτοι και σύντομα η δύναμή του ανήρθε στους 2.500. Προστέθηκαν και άλλοι 1.700 από τα Μέθανα, 70 Φιλέλληνες, και τέσσερα πυροβόλα. Στις 28 Ιουλίου αποβιβάστηκε στην Ελευσίνα και έκανε στρατόπεδο. Εκεί ήρθε ο Κιουταχής από τη Θήβα με 10.000 πεζούς και ιππείς, και 26 πυροβόλα. Ο Κιουταχής κυρίευσε την Αθήνα στις 3 Αυγούστου 1826 και ετοιμάστηκε να επιτεθεί κατά της Ακρόπολης που την υπεράσπιζε η φρουρά του Γκούρα. Στη μάχη του Χαϊδαρίου πολέμησε μαζί με το Φαβιέρο και ο Τριαντάφυλλος Λαζαρέτος ως ανθυπολοχαγός.

Ο στρατός του Καραϊσκάκη και του Φαβιέρου κινήθηκε τη νύχτα της 5ης - 6ης Αυγούστου χωρίς αποσκευές και έφτασε τα μεσάνυχτα στο Χαϊδάρι, όπου και εγκαταστάθηκαν παντού στα καίρια σημεία. Τα χαράματα της 6ης Αυγούστου οι περίπολοι των Τούρκων αναγνώρισαν τις θέσεις των Ελλήνων και τους επιτέθηκαν με ιππικό. Οι Τούρκοι αναχαιτίστηκαν και υποχώρησαν καταδιωκόμενοι άτακτα. Μετά από λίγο όμως έφτασε και το τούρκικο πεζικό και το κύριο ιππικό σώμα, τα οποία σχημάτισαν δύο φάλαγγες και επιτέθηκαν στους Έλληνες. Το ιππικό αποκρούστηκε και πάλι. Ακολούθησε το πεζικό, το οποίο αναχαιτίστηκε δύο φορές, αλλά στην τρίτη έφοδο τα ελληνικά χαρακώματα άρχισαν να κλονίζονται. Επενέβη ο λόχος των Φιλελλήνων και οι Τούρκοι ανατράπηκαν και υποχώρησαν άτακτα, καταδιωκόμενοι από Φιλέλληνες και άτακτους Έλληνες. Φτάνοντας στην πεδιάδα, οι άτακτοι σταμάτησαν αφήνοντας μόνους τους τακτικούς, οι οποίοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη νίκη και να επιστρέψουν στις θέσεις τους στο Χαϊδάρι.

Μετά τη μάχη αυτή, ο Καραϊσκάκης αποφάσισε να εγκαταλείψει το Χαϊδάρι και να μεταφέρει το στρατόπεδο στην Ελευσίνα.

Την επόμενη μέρα έφτασαν δύο Έλληνες από την Ακρόπολη λέγοντας ότι οι Τούρκοι ετοιμάζονται να λύσουν την πολιορκία και να φύγουν. Ζήτησαν στρατό για να επιτεθεί στους αποχωρούντες Τούρκους. Ο Καραϊσκάκης λόγω της είδησης αυτής ματαίωσε τα σχέδια της μεταφοράς του στρατοπέδου στην Ελευσίνα. Η πληροφορία αυτή όμως αναδείχτηκε ανακριβής, αφού οι Τούρκοι όχι μόνο δεν αναχώρησαν, αλλά ενισχύθηκαν με 3.000 άνδρες του Ομέρ πασά από τη Χαλκίδα. Οι Έλληνες έμειναν στο Χαϊδάρι και κατέλαβαν διάφορες θέσεις. Εκεί τους βρήκαν την επόμενη μέρα οι Τούρκοι πολυαριθμότεροι, ανερχόμενοι αυτή τη φορά στις 5.000 πεζούς και ιππείς. Ο Φαβιέρος απέκρουσε την πρώτη έφοδο των Τούρκων, αλλά από παρεξήγηση και αφού τραυματίστηκε και αποχώρησε ο διοικητής Ροβέρτος άφησε ένα κενό, από το οποίο εισέβαλε το τούρκικο ιππικό και άρχισε να σπαθίζει τους τακτικούς Έλληνες, οι οποίοι αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν εγκαταλείποντας τη θέση τους. Οι Τούρκοι κατέλαβαν τον λόφο και εγκαταστάθηκαν εκεί. Οι υπόλοιποι Τούρκοι αναχαιτίστηκαν από τον Καραϊσκάκη. Η μάχη κράτησε μέχρι τις δύο μ.μ.

Μετά τη λήξη της μάχης ο Καραϊσκάκης έκανε συμβούλιο και συζήτησε πάλι τη μεταφορά του στρατοπέδου στην Ελευσίνα. Για να μην δημιουργηθεί όμως η εντύπωση της ήττας, οι Έλληνες σχεδίασαν νέα νυχτερινή επίθεση κατά των Τούρκων. Οι Τούρκοι αντιλήφθηκαν τα σχέδια και έτρεψαν τους Έλληνες σε φυγή.

Η άτακτη υποχώρηση των Ελλήνων συνεχίστηκε όλη τη νύχτα μέχρι που έφτασαν στην Ελευσίνα.

• Μεγάλη Στρατιωτικὴ καὶ Ναυτικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία. Tόμος Ἔκτος: Σαράντα Ἐκκλησίαι–Ὤχρα. Ἀθήναι: Ἔκδοσις Μεγάλης Στρατιωτικῆς καὶ Ναυτικῆς Ἐγκυκλοπαιδείας. 1930, σσ. 518-519. OCLC 31255024.