Κοινωνική οικολογία
Τμήμα μιας σειράς λημμάτων |
|---|
 |
 Αναρχισμός Πολιτική |
Κοινωνική οικολογία ονομάζεται η προσέγγιση εκείνη του οικολογικού κινήματος που θεωρεί ότι οι αιτίες των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα το φυσικό περιβάλλον (π.χ. η κλιματική αλλαγή, η περιβαλλοντική ρύπανση κλπ) είναι κοινωνικές, δηλαδή οφείλονται στο επικρατές σήμερα κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό σύστημα, τον καπιταλισμό, ή και στον μαρξιστικό - λενινιστικό κομμουνισμό, όπως αυτός εφαρμόστηκε στις λαϊκές δημοκρατίες κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα υπό τη μορφή «δικτατορίας του προλεταριάτου». Η κοινωνική οικολογία, όπως και οι άλλες τάσεις του οικολογικού κινήματος, αναδύθηκε μέσα από τα νέα κοινωνικά κινήματα της δεκαετίας του 1960.
Η κοινωνική οικολογία είναι μία από τις σημαντικότερες θεωρίες της πολιτικής οικολογίας, με κύριο θεωρητικό τον Μάρεϊ Μπούκτσιν (Murray Bookchin).[1] Οι αρχικές επιρροές της προέρχονταν από τον αναρχισμό, κι έτσι θεωρήθηκε ως η σημαντικότερη θεωρία του πράσινου αναρχισμού. Ωστόσο, πολλές από τις ιδέες της τις ενστερνίζονται και ομάδες της ευρύτερης Αριστεράς, και όχι μόνο. ΤΜέσω του έργου του Μάρεϊ Μπούκτσιν, κύριου θεωρητικού της κοινωνικής οικολογίας μετά τη δεκαετία του 1960, η τελευταία έχει συνδεθεί με τη δική του εκδοχή ελευθεριακού σοσιαλισμού, τον ελευθεριακό κοινοτισμό.
Ιδέες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με την κοινωνική οικολογία, τα περιβαλλοντικά προβλήματα πηγάζουν από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Αυτό, γιατί θεωρείται ότι η έννοια της κυριαρχίας στη φύση, αιτία της οικολογικής κρίσης, είναι επέκταση της λογικής της εκμετάλλευσης μεταξύ ανθρώπων. Η λογική της «πάσι θυσία» οικονομικής ανάπτυξης, που έχει υιοθετηθεί κατά τη νεωτερικότητα από σχεδόν όλες τις οικονομολογικές σχολές, συμπεριλαμβανομένου του μαρξισμού, αποτελεί ακόμα μία βασική αιτία της οικολογικής κρίσης. Η τελευταία, κατά τους κοινωνικούς οικολόγους, δεν είναι παρά μία πλευρά της σημερινής πολυδιάστατης κρίσης. Συνεπώς, κατά την κοινωνική οικολογία, τα οικολογικά προβλήματα, αλλά και τα υπόλοιπα παγκόσμια προβλήματα μπορούν να λυθούν μόνο με τη συνολική αλλαγή της κοινωνίας. Κάθε προσπάθεια σταδιακής και εκ των έσω αναμόρφωσης του σημερινού συστήματος (ρεφορμισμός) είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
Κριτική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σημείο της θεωρίας της κοινωνικής οικολογίας που έχει δεχτεί κριτική είναι η μη θεμελιωμένη, κατά τους επικριτές της θεωρίας, συσχέτιση ανάμεσα στην οικολογική κρίση και στην ύπαρξη κοινωνικών ιεραρχιών. Κατά τους αντιτιθέμενους στη θεωρία δεν υπάρχει κανένας λόγος να υποθέσουμε ότι μία αντιιεραρχική κοινωνία δεν θα προκαλεί βλάβες στο περιβάλλον.
Από την άλλη οι υποστηρικτές της βαθιάς οικολογίας θεωρούν την κοινωνική οικολογία «ρηχή», αφού δεν εδραιώνει μία ουσιαστικότερη, πνευματική σχέση με τη φύση, αφού στοχεύει βασικά στην ευημερία των ανθρώπων.
Πρόσληψη των ιδεών της κοινωνικής οικολογίας στην Ελλάδα.
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι ιδέες της κοινωνικής οικολογίας στην Ελλάδα γνώρισαν άνθηση, μέσα από διάφορες εκδόσεις και ομάδες. Χαρακτηριστική η παρουσίαση των ιδεών του Bookchin, και άλλων κοινωνικών οικολόγων από το περιοδικό Κοινωνία και Φύση. Το 1999 ξεκίνησε η έκδοση του περιοδικού Ευτοπία, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα, και ακολούθησε η έκδοση βιβλίων από την Ευτοπία, με σκοπό τη διάδοση των ιδεών της κοινωνικής οικολογίας, του ελευθεριακού κοινοτισμού, και γενικότερα της ελευθεριακής σκέψης και δράσης. Επίσης, η ομάδα της Ευτοπίας οργανώνει κάθε καλοκαίρι το Θερινό Εργαστήρι Κοινωνικής Οικολογίας στα βουνά των Αγράφων.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ελευθεριακός κοινοτισμός
- Πράσινος αναρχισμός
- Πολιτική οικολογία
- Βαθιά οικολογία
- Μάρεϋ Μπούκτσιν (ο γνωστότερος και πιο επηρεαστικός ίσως κοινωνικός οικολόγος)
- Αντρέ Γκορζ (θεωρητικός της πολιτικής οικολογίας)
- Τάκης Φωτόπουλος (Έλληνας οικονομολόγος και συγγραφέας με απόψεις συναφείς με αυτές της κοινωνικής οικολογίας, χωρίς ο ίδιος να αυτοτοποθετείται στον χώρο της)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Bookchin, Murray (2016). Η οικολογία της ελευθερίας. Θεσσαλονίκη: Αντιγόνη. ISBN 9786188260405.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Bookchin, Murray, Η επόμενη επανάσταση, εκδόσεις Ευτοπία, Αθήνα, 2017.
- «Πόλη & Οικολογία» Διάλογοι με τους Μπράιαν Τόκαρ και Δημήτρη Ρουσόπουλο, συζήτηση με δύο σημαίνουσες προσωπικότητες από το βορειοαμερικανικό κίνημα της κοινωνικής οικολογίας, εκδόσεις Αυτολεξεί, 2020.
- Μάρεϊ Μπούκτσιν: Τί είναι κοινωνική οικολογία, μετάφραση: Μάκης Κορακιανίτης, εκδόσεις Βιβλιοπέλαγος, 2017.
- Πολιτική οικολογία: Πέρα από τον περιβαλλοντισμό, Dimitri Roussopoulos, εκδόσεις Ελευθεριακή Κουλτούρα, 2017.
- Καραγεωργάκης, Σταύρος (επ.), Αναρχισμός και Οικολογία, Η οικοαναρχική θεωρία και δράση από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα, Ευτοπία, Αθήνα, 2015.
- Clark, John, «Τί εἶναι ἡ Κοινωνικὴ Οἰκολογία », Κοινωνία καὶ φύση, 1 (1992), σσ. 107-114.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ινστιτούτο Κοινωνικής Οικολογίας (ISE)
- Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνικής Οικολογίας (TRISE)
- Ευτοπία, περιοδικό-εκδόσεις
- Κοινωνική Οικολογία, η αναρχική οικολογία του Murray Bookchin, από την Οικολογική Επιθεώρηση
- Harbinger: Επιθεώρηση Κοινωνικής Οικολογίας
- Σημειώσεις πάνω στην Κοινωνική Οικολογία
- Μπούκτσιν, Μάρεϊ. Τι είναι η κοινωνική οικολογία;
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
