Το Θερινό Πρωτάθλημα Ο.Π.Α.Π. ήταν μία διοργάνωση ποδοσφαίρου που διεξαγόταν τη θερινή περίοδο στην Ελλάδα υπό την αιγίδα του Ο.Π.Α.Π. κατά τη διάρκεια της επτάχρονης δικτατορίας, από το 1968^[1] έως το 1974.

Το Θερινό Πρωτάθλημα του Ο.Π.Α.Π. αποτελούσε την ελληνική εκδοχή του Κυπέλλου Ιντερτότο ή Ράπαν, αφού βασικός σκοπός της διεξαγωγής του ήταν να υπάρχουν παιχνίδια για το δελτίο ΠΡΟ-ΠΟ. Ουσιαστικά ήταν ένα “τουρνουά”, στο οποίο οι σύλλογοι μετείχαν με τους αναπληρωματικούς τους και με παίκτες από την ερασιτεχνική και εφηβική ομάδα. Η διαφορά από το Κύπελλο Ιντερτότο ήταν πως πριν από την έναρξη του Θερινού Πρωταθλήματος οι σύλλογοι όφειλαν να δηλώσουν με ποιους παίκτες θα συμμετάσχουν, σε αντίθεση με το Κύπελλο Ιντερτότο, στο οποίο οι σύλλογοι ανάλογα με την πορεία της προετοιμασίας μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν και υπό μεταγραφή παίκτες.

Η διοργάνωση διεξαγόταν από τον Ιούλιο έως το Σεπτέμβριο και η συμμετοχή των ομάδων δεν ήταν υποχρεωτική. Όσες ομάδες ανήκαν στην Α΄ Εθνική Κατηγορία αγωνίζονταν χωρισμένες σε δύο ομίλους, Βόρειο και Νότιο και οι προερχόμενες από τη Β΄ Εθνική Κατηγορία σε τέσσερις υπό-ομίλους: Α΄ και Β΄ Νοτίου Ομίλου και Α΄ και Β΄ Βορείου Ομίλου. Ακολουθούσαν αγώνες κατάταξης σε ουδέτερο γήπεδο ανάμεσα στους νικητές των ομίλων αλλά και στις ομάδες που τερμάτιζαν στις υπόλοιπες θέσεις. Ανάλογα με την τελική θέση στην κατάταξη στις ομάδες δίνονταν κλιμακούμενα χρηματικά έπαθλα. Σε κάποιες περιπτώσεις τα χρηματικά έπαθλα δίνονταν χωρίς αγώνα κατάταξης, κυρίως στις τελευταίες θέσεις. Επίσης, δινόταν χρηματικό «Έπαθλο Ήθους», στις ομάδες με τους λιγότερους τιμωρημένους παίκτες.

Π.χ. το 1971 ο Εθνικός Πειραιώς, ως πρωταθλητής Ο.Π.Α.Π. Α΄ Εθνικής, έλαβε 500.000 δρχ. ενώ ο τελευταίος (δωδέκατος) Παναθηναϊκός έλαβε 70.000 δρχ. Ο Βύζας Μεγάρων και ο Α.Γ.Σ. Καστοριά, πρωταθλητές Ο.Π.Α.Π. των δύο ομίλων Β΄ Εθνικής, έλαβαν από 300.000 δρχ. ενώ οι τελευταίες ομάδες από 50.000 δρχ. Τέλος, δόθηκαν Έπαθλα Ήθους 100.000 δρχ. στην Α΄ Εθνική (το μοιράστηκαν Α.Ε.Κ. και Γ.Α.Σ. Βέροια) και 50.000 δρχ, στη Β΄ Εθνική (το μοιράστηκαν έξι σύλλογοι).^[2]

Το 1969, εκτός από το Θερινό Πρωτάθλημα ομάδων Α΄ και Β΄ Εθνικής, διεξήχθη και «Θερινό Πρωτάθλημα Ο.Π.Α.Π. Πόλεων», στο οποίο μετείχαν μικτές ομάδες από πόλεις ή νομούς της χώρας με ποδοσφαιριστές ερασιτεχνικών σωματείων.

Το θερινό πρωτάθλημα καταργήθηκε το 1974, λίγους μήνες μετά από την πτώση του στρατιωτικού καθεστώτος και ουδέποτε επαναλήφθηκε.

• Α΄ Εθνική: Δυο όμιλοι (Νότιος - Βόρειος) των τεσσάρων ομάδων σε πρωτάθλημα δύο γύρων (έξι αγωνιστικές).
  • Νότιος όμιλος: Α.Ο. Αιγάλεω, Ολυμπιακός Πειραιώς, Παναθηναϊκός, Βύζας Μεγάρων
  • Βόρειος όμιλος: Γ.Α.Σ. Βέροια, Άρης Θεσσαλονίκης, Ηρακλής Θεσσαλονίκης, Π.Α.Ο.Κ.
  • ΤΕΛΙΚΟΣ: Α.Ο. Αιγάλεω - Γ.Α.Σ. Βέροια: 1–0
• Β΄ Εθνική: Δυο όμιλοι (Νότιος - Βόρειος) των δέκα ομάδων σε τουρνουά ενός γύρου (εννιά αγωνιστικές).
  • Νότιος όμιλος: Ατρόμητος Πειραιώς
  • Βόρειος όμιλος: Μακεδονικός Θεσσαλονίκης
  • ΤΕΛΙΚΟΣ: Μακεδονικός Θεσσαλονίκης - Ατρόμητος Πειραιώς: 3–0

• Α΄ Εθνική: Δυο όμιλοι (Νότιος - Βόρειος) των πέντε ομάδων σε πρωτάθλημα δύο γύρων (οκτώ αγωνιστικές).
  • Νότιος όμιλος: Ολυμπιακός Πειραιώς, Α.Ο. Αιγάλεω, Γ.Α.Σ. Βέροια, Α.Ε.Κ., Πανιώνιος
  • Βόρειος όμιλος: Π.Α.Ο.Κ., Άρης Θεσσαλονίκης, Ηρακλής Θεσσαλονίκης, Α.Ο. Καβάλας, Πανσερραϊκός
  • ΤΕΛΙΚΟΣ: Π.Α.Ο.Κ. - Ολυμπιακός Πειραιώς: 2–0
• Β΄ Εθνική: Δυο όμιλοι (Νότιος - Βόρειος) με 14 ομάδες ο καθένας, χωρισμένες σε δυο υπό-ομίλους των επτά ομάδων σε αγώνες δύο γύρων (δώδεκα αγωνιστικές).
  • Νότιος όμιλος - ΤΕΛΙΚΟΣ: Αργοναύτης Πειραιώς - Πανελευσινιακός: 0–0 (παράταση, κλήρωση υπέρ του Αργοναύτη Πειραιώς)
  • Βόρειος όμιλος - ΤΕΛΙΚΟΣ: Απόλλων Καλαμαριάς - Α.Ο. Τρίκαλα: 4–3 (παράταση, καν. αγώνας 3–3)
• Μικτές Πόλεων: Δυο όμιλοι, ο Νότιος με πέντε και ο Βόρειος με τέσσερις μικτές ομάδες, σε πρωτάθλημα δύο γύρων (οκτώ και έξι αγωνιστικές αντίστοιχα).
  • Νότιος όμιλος: Πάτρα, Αθήνα, Πειραιάς, Ηράκλειο Κρήτης, Μεσσηνία
  • Βόρειος όμιλος: Θεσσαλονίκη, Θεσσαλία, Κέρκυρα, Σέρρες

• Α΄ Εθνική: Δυο όμιλοι (Νότιος - Βόρειος) των έξι ομάδων σε πρωτάθλημα δύο γύρων (δέκα αγωνιστικές).
  • Νότιος όμιλος: Α.Ο. Αιγάλεω, Παναθηναϊκός, Πανιώνιος, Ο.Φ.Η., Ολυμπιακός Πειραιώς, Α.Ε.Κ.
  • Βόρειος όμιλος: Ηρακλής Θεσσαλονίκης, Π.Α.Ο.Κ., Α.Ο. Καβάλας, Πιερικός, Πανσερραϊκός, Άρης Θεσσαλονίκης
  • ΤΕΛΙΚΟΣ: Ηρακλής Θεσσαλονίκης - Α.Ο. Αιγάλεω: 2–0
• Β΄ Εθνική: Δυο όμιλοι (Νότιος - Βόρειος) με 12 ομάδες ο καθένας, χωρισμένες σε δυο υπό-ομίλους των έξι ομάδων σε αγώνες δύο γύρων (δέκα αγωνιστικές).
  • Νότιος όμιλος - ΤΕΛΙΚΟΣ: Α.Ο. Κορωπί - Α.Π.Σ. Κόρινθος: 0-0 (11–9 στα πέναλτι)
  • Βόρειος όμιλος - ΤΕΛΙΚΟΣ: Ολυμπιακός Βόλου - Αναγέννηση Καρδίτσας: 3–0

• Α΄ Εθνική: Δυο όμιλοι (Νότιος - Βόρειος) των έξι ομάδων σε πρωτάθλημα δύο γύρων (δέκα αγωνιστικές).
  • Νότιος όμιλος: Εθνικός Πειραιώς, Α.Ε.Κ., Ολυμπιακός Πειραιώς, Α.Ο. Αιγάλεω, Πανιώνιος, Παναθηναϊκός
  • Βόρειος όμιλος: Ηρακλής Θεσσαλονίκης, Α.Ο. Καβάλα, Π.Α.Ο.Κ., Πιερικός, Γ.Α.Σ. Βέροια, Άρης Θεσσαλονίκης
  • ΤΕΛΙΚΟΣ: Εθνικός Πειραιώς - Ηρακλής Θεσσαλονίκης: 1–0
• Β΄ Εθνική: Δυο όμιλοι. Ο Νότιος με δώδεκα ομάδες χωρισμένες σε δυο υπό-ομίλους των έξι και ο Βόρειος με δέκα ομάδες χωρισμένες σε δυο υπό-ομίλους των πέντε σε αγώνες δύο γύρων.
  • Νότιος όμιλος - ΤΕΛΙΚΟΣ: Βύζας Μεγάρων - Α.Π.Σ. Κόρινθος: 0–0 (11–8 στα πέναλτι)
  • Βόρειος όμιλος - ΤΕΛΙΚΟΣ: Α.Γ.Σ. Καστοριά - Ολυμπιακός Βόλου: 1–0

• Α΄ Εθνική: Δυο όμιλοι (Νότιος - Βόρειος) των έξι ομάδων σε πρωτάθλημα δύο γύρων (δέκα αγωνιστικές).
  • Νότιος όμιλος: Παναχαϊκή, Εθνικός Πειραιώς, Ολυμπιακός Πειραιώς, Α.Ε.Κ., Παναθηναϊκός και Πανιώνιος
  • Βόρειος όμιλος: Π.Α.Ο.Κ., Ολυμπιακός Βόλου, Α.Ο. Καβάλας, Άρης Θεσσαλονίκης, Ηρακλής Θεσσαλονίκης και Α.Ο. Τρίκαλα
  • ΤΕΛΙΚΟΣ: Παναχαϊκή - Π.Α.Ο.Κ.: 4–2
• Β΄ Εθνική: Δυο όμιλοι (Νότιος - Βόρειος) με 12 ομάδες ο καθένας, χωρισμένες σε δυο υπό-ομίλους των έξι ομάδων σε αγώνες δύο γύρων (δέκα αγωνιστικές).
  • Νότιος όμιλος - ΤΕΛΙΚΟΣ: Παναργειακός - Α.Ο. Κορωπί: 2–1
  • Βόρειος όμιλος - ΤΕΛΙΚΟΣ: Α.Γ.Σ. Καστοριά - Α.Σ. Λαμία: 3–1

• Α΄ Εθνική: Δυο όμιλοι (Νότιος - Βόρειος) των έξι ομάδων σε πρωτάθλημα δύο γύρων (δέκα αγωνιστικές).
  • Νότιος όμιλος: Εθνικός Πειραιώς, Παναθηναϊκός, Φωστήρας Ταύρου, Α.Ο. Αιγάλεω, Πανιώνιος, Ολυμπιακός Πειραιώς
  • Βόρειος όμιλος: Π.Α.Ο.Κ., Α.Ο. Καβάλας, Άρης Θεσσαλονίκης, Ηρακλής Θεσσαλονίκης, Ολυμπιακός Βόλου, Πανσερραϊκός.
  • ΤΕΛΙΚΟΣ: Εθνικός Πειραιώς - Π.Α.Ο.Κ.: 2–1
• Β΄ Εθνική: Δυο όμιλοι (Νότιος - Βόρειος) με 12 ομάδες ο καθένας, χωρισμένες σε δυο υπό-ομίλους των έξι ομάδων σε αγώνες δύο γύρων (δέκα αγωνιστικές).
  • Νότιος όμιλος - ΤΕΛΙΚΟΣ: Δημοτικό Γήπεδο Αιγάλεω, Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου: Ατρόμητος Πειραιώς - Π.Α.Ο. Ρουφ: 3–1
  • Βόρειος όμιλος - ΤΕΛΙΚΟΣ: Πιερικός - Α.Γ.Σ. Καστοριά: 2–0

Το πρωτάθλημα ξεκίνησε την Κυριακή 30 Ιουνίου, με τις συναντήσεις της 1ης αγωνιστικής. Επισημαίνεται ότι, με αρκετή χρονική καθυστέρηση, στο Θερινό Α΄ Εθνικής εντάχθηκαν, ο Άρης Θεσσαλονίκης, ο Ολυμπιακός Βόλου και ο Πανσερραϊκός, καθώς οι δυο τελευταίοι είχαν εμπλακεί προηγουμένως σε αγώνες κατάταξης για την παραμονή τους στην (κανονική) Α΄ Εθνική, της αγωνιστικής περιόδου 1973-1974.

• Α΄ Εθνική: Δυο όμιλοι, ο Νότιος με έξι και ο Βόρειος με επτά ομάδες σε πρωτάθλημα δύο γύρων (δέκα και δώδεκα αγωνιστικές αντίστοιχα).
  • Νότιος όμιλος: Α.Ο. Αιγάλεω, Εθνικός Πειραιώς, Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός Πειραιώς, Πανιώνιος, Παναχαϊκή.
  • Βόρειος όμιλος: Π.Α.Ο.Κ., Ηρακλής Θεσσαλονίκης, Άρης Θεσσαλονίκης, Α.Ο. Καβάλας, Ολυμπιακός Βόλου, Πανσερραϊκός, Α.Ε. Λάρισας.
  • ΤΕΛΙΚΟΣ: Π.Α.Ο.Κ. - Α.Ο. Αιγάλεω: 2–0

• Β΄ Εθνική: Δυο όμιλοι (Νότιος - Βόρειος) με 12 ομάδες ο καθένας, χωρισμένες σε δυο υπό-ομίλους των έξι ομάδων σε αγώνες δύο γύρων (δέκα αγωνιστικές). Εδώ καθυστερημένα ξεκίνησαν τις υποχρεώσεις τους ο Ατρόμητος Αθηνών, ο Π.Σ. Καλαμάτα (που στις 30 Ιουνίου έδιναν αγώνα μπαράζ μεταξύ τους για την άνοδο στην Α΄ Εθνική), ο Ηλυσιακός και ο Παναρκαδικός.
  • Νότιος όμιλος: Α.Π.Σ. Κόρινθος, Α.Ο. Χαλκίδα, Ατρόμητος Πειραιώς, Α.Σ. Ρόδος, Ατρόμητος Αθηνών, Ηλυσιακός (1ος υπό-όμιλος) και Π.Α.Ο. Ρουφ, Ιωνικός Νίκαιας, Ο.Φ.Η., Πανελευσινιακός, Π.Σ. Καλαμάτα, Παναρκαδικός (2ος υπό-όμιλος).
  • Βόρειος όμιλος: Κιλκισιακός, Δόξα Δράμας, Μακεδονικός Θεσσαλονίκης, Φ.Α.Σ. Νάουσα, Πανθρακικός, Γ.Α.Σ. Βέροια (1ος υπό-όμιλος) και Αναγέννηση Καρδίτσας, Π.Α.Σ. Γιάννενα, Α.Σ. Λαμία, Πιερικός, Α.Ο. Τρίκαλα, Λεβαδειακός (2ος υπό-όμιλος).
  • Νότιος όμιλος - ΤΕΛΙΚΟΣ: Α.Π.Σ. Κόρινθος - Π.Α.Ο. Ρουφ: 1-1 (5–4 πέναλτι)
  • Βόρειος όμιλος - ΤΕΛΙΚΟΣ: Αναγέννηση Καρδίτσας - Μακεδονικός Θεσσαλονίκης: 1–0

• Ψηφιακό αρχείο εφημερίδας «Αθλητική Ηχώ»
• Ψηφιακό αρχείο εφημερίδας «Μακεδονία»