Η βασεκτομή (αγγλ. vasectomy) ή συνηθέστερα αγγειεκτομή (επίσης και βαζεκτομή)^[1][2], είναι χειρουργική επέμβαση για στείρωση των ανδρών ή για μόνιμη αντισύλληψη.^[3]

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, κόβονται και δένονται τα δύο σπερματικά αγγεία -για τα αρσενικά σπερματοζωάρια- ώστε να αποτρέπεται η είσοδος του σπέρματος στην ουρήθρα και έτσι να αποκλειστεί η πιθανότητα γονιμοποίησης μιας γυναίκας μέσω της σεξουαλικής επαφής.

Οι βασεκτομές συνήθως εκτελούνται σε ιατρική κλινική, ή όταν εκτελούνται σε ζώο, γίνονται σε κτηνιατρική κλινική. Συνήθως δεν απαιτείται νοσηλεία καθώς η διαδικασία δεν είναι περίπλοκη, οι τομές είναι μικρές και ο απαραίτητος εξοπλισμός που χρησιμοποιείται είναι ρουτίνας.^[4]

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι με τις οποίες ένας χειρουργός μπορεί να ολοκληρώσει μια διαδικασία βασεκτομής, όλες από τις οποίες αποφράσσουν (δηλαδή «σφραγίζουν») τουλάχιστον τη μία πλευρά κάθε σπερματικού αγγείου. Για να μειωθεί το άγχος και να επιτευχθεί η ηρεμία - οικειότητα του ασθενούς, οι άνδρες που έχουν αποστροφή στις βελόνες μπορεί να εξετάσουν το ενδεχόμενο εφαρμογής αναισθησίας χωρίς βελόνα, ενώ οι τεχνικές ανοιχτού τύπου βοηθούν στην επιτάχυνση του χρόνου ανάρρωσης και αυξάνουν την πιθανότητα υγιούς ανάκαμψης.^[5]

Λόγω της απλότητας, μια βασεκτομή συνήθως διαρκεί λιγότερο από 30 λεπτά για να ολοκληρωθεί. Μετά από μια σύντομη ανάρρωση (συνήθως λιγότερο από μία ώρα), ο ασθενής στέλνεται στο σπίτι για ξεκούραση. Επειδή η διαδικασία είναι ελάχιστα επεμβατική, πολλοί ασθενείς με βασεκτομή διαπιστώνουν ότι μπορούν να επαναλάβουν την τυπική σεξουαλική τους συμπεριφορά μέσα σε μια εβδομάδα, με λίγη ή καθόλου ενόχληση.

Επειδή η διαδικασία θεωρείται μόνιμη μέθοδος αντισύλληψης και δεν αναστρέφεται εύκολα, οι άνδρες συνήθως συμβουλεύονται για να γνωρίζουν πως η μακροπρόθεσμη έκβαση μιας βασεκτομής μπορεί να τους επηρεάσει συναισθηματικά, ή σπάνια και σωματικά. Η επέμβαση αυτή δεν συνιστάται για νεαρούς -άγαμους- ή άτεκνους άνδρες, καθώς οι πιθανότητες για βιολογική γονεϊκότητα μειώνονται μόνιμα. Σε μερικές περιπτώσεις και εντελώς.

Μετά τη βασεκτομή, οι όρχεις παραμένουν στο όσχεο όπου τα κύτταρα Λέυντιγκ συνεχίζουν να παράγουν τεστοστερόνη όπως και άλλες ανδρικές ορμόνες, που συνεχίζουν να εκκρίνονται στο αίμα. Μερικές μελέτες έχουν βρει ότι η σεξουαλική επιθυμία μετά τη βασεκτομή μπορεί να είναι κάπως μειωμένη.

Το σύνδρομο πόνου μετά τη βασεκτομή (αγγλ. PVPS) είναι μια χρόνια και μερικές φορές εξουθενωτική κατάσταση που μπορεί να αναπτυχθεί αμέσως ή αρκετά χρόνια μετά τη βασεκτομή.^[6][7] Ο πόνος μπορεί να είναι είτε σαν συνεχής ορχιαλγία ή επιδιδυμικός πόνος (επιδιδυμίτιδα) ή μπορεί να είναι πόνος που εμφανίζεται μόνο σε συγκεκριμένες στιγμές, όπως λ.χ. κατά τη σεξουαλική επαφή.