Ο Αριστόδημος ο Μαλακός (πιθανώς γεννηθείς προς το 550 π.Χ., αποβιώσας προς το 490 π.Χ.) ήταν τύραννος της πόλεως της Κύμης, κατά την διάρκεια του 6ου αιώνα π.Χ., ο οποίος διαδραμάτισε σημαντικό πολιτικό ρόλο στην Ιταλία κατά την περίοδο στην διάρκεια της οποίας η Ρώμη μετατράπηκε σε δημοκρατικό καθεστώς. Σύμφωνα με τον Διονύσιο τον Αλικαρνασσέα, ήταν περισσότερο γνωστός με το παρωνύμιό του παρά με το κύριο όνομά του, αν και τα αίτια του συγκεκριμένου παρωνυμίου αποτελούν αντικείμενο συζητήσεων, με ορισμένους να υποστηρίζουν ως πιθανό αίτιο το γεγονός πως κατά την παιδική του ηλικία ήταν θηλυπρεπής, ενώ άλλοι υποστηρίζουν πως επρόκειτο για ιδιαίτερα μαλακό ως προς τον χαρακτήρα του παιδί.

Όταν ο Αριστόδημος ήταν τύραννος της Κύμης, η πόλη ήδη διέθετε στενές σχέσεις με την Ρώμη, σχέσεις οι οποίες έχουν έρθει στο φως χάρη στην αρχαιολογική έρευνα, ενώ είναι ορατές και εντός των αρχαίων παραδόσεων, ειδικότερα εκείνη η οποία αναφέρεται στην απόκτηση από την Ρώμη των Σιβυλλικών Βιβλίων, κατά την διάρκεια της περιόδου βασιλείας του Ταρκύνιου του Υπερήφανου^[3].

Στρατηγός της πόλεως της Κύμης, καθώς και σύμμαχος του Ταρκύνιου και των Λατίνων, καθόρισε την τελική έκβαση των ενόπλων συγκρούσεων, σκοτώνοντας τον ηγέτη των ετρουσκικών στρατευμάτων το 524 π.Χ.^[4] και λύνοντας την Πολιορκία της Κύμης. Το 506 π.Χ., έσπευσε σε βοήθεια των στρατευμάτων των Λατίνων, οι οποίοι δέχονταν επίθεση από ετρουσκικές δυνάμεις υπό την ηγεσία του Πορσένα, ενώ νίκησε τις τελευταίες στην Μάχη της Αρικίας. Το γεγονός αυτό συνέβαλε στο να αλλάξει η στάση του Πορσένα απέναντι στη νεοσυσταθείσα ρωμαϊκή δημοκρατία^[5].

Ήταν μέσω πραξικοπήματος όπου ο Αριστόδημος κατέλαβε, στην συνέχεια, την εξουσία στην Κύμη, το 505 ή το 504 π.Χ.. Ο πολιτικός του σχεδιασμός αντιτίθετο στην αριστοκρατία, ενώ πρότεινε τον διαμοιρασμό των γαιών και την διαγραφή των χρεών^[6]. Σύμφωνα με αρχαίες πηγές, μεροληπτικές^[6] και αρνητικά διακείμενες προς τον Αριστόδημο (ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς εμπνεύστηκε, πιθανώς, από τον Τίμαιο τον Ταυρομενίτη ή τον Υπέροχο τον Κυμαίο), οι αριστοκράτες σφαγιάστηκαν, ενώ οι γόνοι τους εξορίστηκαν.

Η Κύμη και ο τύραννός της υποδέχθηκαν, τότε, την οικογένεια των Ταρκύνιων. Ο Αριστόδημος κατέστη κληρονόμος τους και διεκδίκησε, στην συνέχεια, την διαδοχή τους, προσπαθώντας, το 492 π.Χ., να ασκήσει πίεση στη Ρώμη η οποία τροφοδοτείτο σε σιτάρι από την Καμπανία^[7][8]: αντιμετώπιζε, πλέον, την Ρωμαϊκή Δημοκρατία ως εχθρό, ωστόσο, το γεγονός αυτό δεν επηρέασε ουσιαστικά τις σχέσεις μεταξύ της Ρώμης και των Ελλήνων της Καμπανίας. Φονεύτηκε προς το 490 π.Χ.^[9] κατόπιν συνωμοσίας αριστοκρατών οι οποίοι είχαν την βοήθεια, στο έργο τους, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, μιας νεαρής γυναίκας με το όνομα Ξενοκρίτη. Οι αφηγήσεις σχετικά με το πρόσωπο του Αριστόδημου είναι ενδεικτικές του τρόπου με τον οποίον, εντός της αρχαίας πολιτικής σκέψης, η τυραννία παρουσιαζόταν και απονομιμοποιείτο ως γυναικοκρατία και παραχώρηση της εξουσίας στους δούλους^[10].

• Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, Ρωμαϊκή Αρχαιολογία [λεπτομέρεια των εκδόσεων] [διαδικτυακή ανάγνωση], Ζ΄, 2-13.
• Τίτος Λίβιος, Ab Urbe condita libri [λεπτομέρεια των εκδόσεων] [διαδικτυακή ανάγνωση], Β΄, 14 και 34.
• Πλούταρχος, Ηθικά [λεπτομέρεια των εκδόσεων] [διαδικτυακή ανάγνωση], Ξενοκρίτη.

• B. Combet Farnoux, « Cumes, L’Étrurie et Rome à la fin du VI^e siècle et au début du V^e siècle. Un aspect des premiers contacts de Rome avec l’hellénisme », MEFR, 1957, 69, σ. 7-44 (διαδικτυακή ανάγνωση)
• D. Asheri, « Tyrannie et mariage forcé. Essai d’histoire sociale grecque », Annales, 1977, 32-1, σ. 21-48 (διαδικτυακή ανάγνωση)
• S. Kefallonitis, « Unité du livre VII des Antiquités romaines de Denys d'Halicarnasse », Revue des études anciennes 110-1, 2008, σ. 195-214.
• S. Kefallonitis, « Les Antiquités romaines de Denys d'Halicarnasse, un laboratoire d'histoire », dans F. Le Blay (dir.), Transmettre les savoirs dans les mondes hellénistique et romain, Rennes, Presses universitaires de Rennes, 2010, σ. 63-77.
• S. Kefallonitis, « De l'Eubée à la Campanie, pédérastie héroïque et mollesse tyrannique », dans M. Blandenet, C. Chillet, C. Courrier (dir.), Figures de l'identité. Naissance et destin des modèles communautaires dans le monde romain, Lyon, ENS Éditions, 2011, σ. 51-59.
• S. Kefallonitis, « Le tyran et les enfants de la cité », dans S. Dubel et A. Montandon (dir.), Mythes sacrificiels et ragoûts d'enfants, Clermont-Ferrand, Presses universitaires Blaise Pascal, 2012, σ. 329-343.

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Aristodemos Malakos της Γαλλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).