Ως ανάσταση των νεκρών περιγράφεται η επαναφορά των νεκρών από το θάνατο στη ζωή. Η ακριβής αντίληψη του τόπου, του τρόπου και του χρόνου αυτής της διαδικασίας ποικίλει σε καθεμία από τις θρησκείες που διακηρύττουν πίστη στην νεκρανάσταση — όπως ο Ιουδαϊσμός, ο Ζωροαστρισμός, ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ.

Οι αρχαίοι Βαβυλώνιοι, Πέρσες, Αιγύπτιοι, Ιουδαίοι και Έλληνες αντιλαμβάνονταν το θάνατο ως απομάκρυνση από τον κόσμο των ζωντανών. Κάποιοι από αυτούς θεωρούσαν ότι κατά το θάνατο συνέβαινε η μετάβαση σε ένα διαφορετικό τόπο, όπως ο Άδης, που ειδικά για τους Έλληνες διαφαίνεται από την απαρχή της Ελληνικής Μυθολογίας.

Γενικά όλοι σχεδόν οι αρχαίοι λαοί της Μέσης Ανατολής (Μεσοποταμίας) πίστευαν στην ανάσταση κάποιων θεών, όπως π.χ. ο Όσιρις, ο Διόνυσος ή Βάκχος, η Περσεφόνη, ο Άττις της Μικράς Ασίας που ήταν ευνοούμενος της θεάς Δήμητρας κ.λπ. Με δεδομένο ότι όλοι αυτοί οι θεοί θεωρούνταν ως θεοί της γονιμότητας, συνάγεται με βεβαιότητα ότι είχαν ταυτιστεί με τις πρώιμες παρατηρήσεις της ετήσιας αναγέννησης της Γης (καρποφορίας) που αλληλοδιαδόχως νεκρώνεται και αναζωογονείται, με συνέπεια οι παρατηρήσεις εκείνες να αναχθούν σε ιδεατές ανθρωπόμορφες θεότητες, τουλάχιστον από τους Έλληνες μέσα από τις πλοκές των οποίων και δημιουργούσαν ή προσπαθούσαν να δώσουν κάποιες ερμηνείες.

Έτσι δεν άργησαν γύρω από το φαινόμενο του θανάτου, της ταφής του σπόρου, και στη συνέχεια της βλάστησης, δηλαδή της ανάστασης να δημιουργήσουν τα λεγόμενα «μυστήρια» που μόνο μπροστά στους μύστες αναπαριστάνονταν οι διάφορες φάσεις της φυσικής λειτουργίας της αναπαραγωγής, ενώ οι λαοί συμμερίζονταν από απόσταση, προκειμένου να διατηρηθεί η ιερότητα, τις περιπέτειες του θεού που πέθαινε καθώς και τη μεγάλη στη συνέχεια χαρά της αναζωογόνησής του.

Η διδασκαλία του Χριστού, την οποία και διέδωσαν οι Απόστολοι και ειδικότερα ο απόστολος Παύλος που και ερμήνευσε, έδωσε λεπτομερείς απαντήσεις στις διάφορες απορίες που διατυπώθηκαν όπως αναφέρονται στις Πράξεις των Αποστόλων (17:18) και Προς Κορινθίους επιστολή (15:35-39). Στις Χριστιανικές Γραφές καταγράφονται περιπτώσεις επαναφοράς νεκρών στη ζωή «με τη δύναμη του Θεού» και της «θείας ευδοκίας» τόσο από τον Ιησού όσο και από ακολούθους του, όπως ο Πέτρος και ο Παύλος. Αναφέρονται συγκεκριμένα τρεις αναστάσεις που έκανε ο Ιησούς: του Λαζάρου, της κόρης του Ιαείρου και του μοναχογιού μιας χήρας από την Ναΐν, τα λεγόμενα τρία «αναστάσιμα θαύματα». Στις Εβραϊκές Γραφές περιλαμβάνονται επίσης αφηγήσεις αναστάσεων νεκρών.

Η πίστη στην ανάσταση νεκρών, η οποία ομολογείται σε συνδυασμό με τη μέλλουσα ζωή, αναφέρεται στα δύο τελευταία άρθρα του χριστιανικού Συμβόλου της Πίστεως (381): «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος».