Άγιος Μηνάς
Ο Ιησούς και ο Άγιος Μηνάς σε εικόνα το 6ου αιώνα από το Μοναστήρι Βαουϊτ της Αιγύπτου, σήμερα στο Λούβρο.
Μεγαλομάρτυρας του Χριστιανισμού
Γέννηση	285 Νικίου Ψάθη (Αίγυπτος)
Κοίμηση	περ. 309 Κοτύαιο (Φρυγία)
Τιμάται από	Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία Ανατολική Ορθοδοξία Κοπτική Ορθόδοξη Εκκλησία
Μείζον ιερό	Μοναστήρι Αγίου Μηνά (Αίγυπτος) Εκκλησία Αγίου Μηνά (Κάιρο)
Εορτασμός	11 Νοεμβρίου (Καθολική, Ορθόδοξη και Ανατολικές Εκκλησίες) 24 Νοεμβρίου (15 Αθύρ) Κοπτική Εκκλησία
Σύμβολα	νεαρός ιππότης με αναχρονιστική στολή στρατιώτη (από την περίοδό του στον Ρωμαϊκό στρατό), πάνω σε άλογο ή χωρίς, σταυρός μάρτυρα.
Προστάτης	αδίκως κατηγορούμενοι άνθρωποι, γυρολόγοι, περιπλανόμενοι έμποροι
Πολιούχος	Ηράκλειο, Καστοριά, Ελευθερούπολη, Σαλαμίνα κ.α.
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Άγιος Μηνάς (Νικίου Ψάθη (Αίγυπτος), 285 - Κοτύαιο (Φρυγία), 309 κατά προσέγγιση) είναι μεγαλομάρτυρας και άγιος του Χριστιανισμού, η μνήμη του οποίου τιμάται στις 11 Νοεμβρίου από την Ορθόδοξη και την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και στις 28 Νοεμβρίου από την Κοπτική Εκκλησία.

Ήταν στρατιώτης στην Αίγυπτο και αργότερα έγινε μοναχός στην Φρυγία. Φυλακίστηκε και βασανίστηκε φρικτά λόγω της χριστιανικής πίστης του, και τελικά βρήκε μαρτυρικό θάνατο επί Διοκλητιανού. Τα ιερά οστά του μεταφέρθηκαν στην Αίγυπτο και θάφτηκαν «εκεί που κάνουν στάση οι καμήλες». Ο τάφος του βρίσκεται σήμερα περίπου 40 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Αλεξάνδρειας, και ήταν σημαντικός τόπος προσκυνητών μέχρι τον 10ο αιώνα. Από το 1961 διενεργούνται εκεί αρχαιολογικές ανασκαφές από το Γερμανικό Ινστιτούτο.

Ο Αγιος Μηνάς είναι ο προστάτης άγιος (πολιούχος) του Ηρακλείου Κρήτης και η μνήμη του γιορτάζεται στις 11 Νοεμβρίου, μέρα αργίας στο Ηράκλειο. Καθιερώθηκε πολιούχος του Ηρακλείου την περίοδο της Τουρκοκρατίας.  Η παράδοση μας λέει ότι το Πάσχα του 1826 ενώ οι χριστιανοί ήταν μαζεμένοι στο ναό και παρακολουθούσαν τη λειτουργία της Ανάστασης, όχλος μουσουλμάνων προετοίμαζε σφαγή εναντίον τους, η οποία αποφεύχθηκε με την επέμβαση ενός ηλικιωμένου αξιωματικού καβαλάρη. Ο καβαλάρης αυτός έμοιαζε με το πρωτοπαλίκαρο των Τούρκων, τον Αγιάν Αγά, που τους ηρέμησε και τους απέτρεψε από τη σφαγή των χριστιανών. Την επέμβαση αυτή του μυστηριώδη καβαλάρη, οι χριστιανοί την απέδωσαν σε θαύμα του Αγίου Μηνά, πιστεύοντας ότι ήταν αυτός που παρουσιάστηκε στους Τούρκους και όχι ο Αγιάν Αγάς. Ομως, ακόμη κι αν οι Τούρκοι είχαν δίκιο και δεν ήταν ο Άγιος Μηνάς ο έφιππος αξιωματικός, ήταν θαύμα ο Τούρκος διώκτης των χριστιανών (Αγιάν Αγάς) να λειτουργήσει σαν προστάτης τους την τελευταία στιγμή.Από τότε ο Αγιος Μηνάς απεικονίζεται έφιππος ως Ρωμαίος στρατηγός και τιμάται ως προστάτης της πόλης του Ηρακλείου. Αναφέρει ο Γεώργιος Συλλαμιανάκης, στο βιβλίο του "Αγιος Μηνάς" το 1939, πως όχι μόνο οι Χριστιανοί θεωρούσαν προστάτη της πόλης τον Αγιο Μηνά αλλά και οι Τούρκοι, οι οποίοι αντίκριζαν τον Αγιο με φόβο και σεβασμό. Θαύματα του αγίου αναφέρονται και σε πιο πρόσφατες εποχές, όπως το ότι ο Αγιος Μηνάς προστάτευσε το ναό του από τον σφοδρό βομβαρδισμό του Ηρακλείου στις 23 Μαΐου 1941. Σήμερα έξω από το ναό εκτίθεται η βόμβα που έπεσε στο ναό αλλά δεν εξερράγη.

Το όνομα Μηνάς είναι σπάνιο στο Ηράκλειο, και αυτό ακούγεται περίεργο για μια πόλη που έχει τον Αγιο Μηνά σαν προστάτη της. Η αιτία βρίσκεται σε μια παλιά ιστορία: Τον καιρό του τούρκικου ζυγού ήταν συνηθισμένο να αφήνουν τα νόθα παιδιά στα σκαλιά της εκκλησίας του Αγίου Μηνά. Η εκκλησία φρόντιζε τα παιδιά αυτά, και στα αγόρια έδινε το όνομα Μηνάς, μια και βρέθηκαν μπροστά στην εκκλησία του αγίου. Ετσι για πολλά χρόνια, το όνομα Μηνάς στο Ηράκλειο δήλωνε ότι αυτός που το έφερε ήταν νόθος, οπότε όλοι απέφευγαν να δώσουν στο παιδί τους το όνομα αυτό.

Το όνομα του αγίου φέρει ο περιώνυμος ιερός ναός στο Β' Δημοτικό Κοιμητήριο Πατρών, το οποίο είναι το μεγαλύτερο σε έκταση της Πάτρας και δημιουργήθηκε το 1973.

• Vera Schauber, Hanns Michael Schindler: Heilige und Namenspatrone im Jahreslauf. Augsburg: Pattloch, 1992, S. 582f, ISBN 3-629-00068-1
• Lexikon für Theologie und Kirche; Herder.
• Wilhelm Kohl: Menas. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 5, Herzberg 1993, ISBN 3-88309-043-3, Sp. 1247–1249.

• Παρουσίαση του Άγιου Μηνά