Teulu o uchelwyr Cymreig fu a rhan bwysig yng ngwleidyddiaeth Cymru ac yn ddiweddarach Lloegr oedd Tuduriaid Penmynydd. Cysylltir hwy a phentref Penmynydd ar Ynys Môn.

Roedd y teulu yn ddisgynyddion Ednyfed Fychan (bu farw 1246), distain Llywelyn Fawr a'i fab Dafydd ap Llywelyn. Roedd Ednyfed Fychan ei hun yn ddisgynnydd o Farchudd ap Cynan. Priododd Ednyfed a Gwenllian ferch Rhys, merch Rhys ap Gruffudd ("Yr Arglwydd Rhys").

Adeiladwyd y plasdy presennol, Plas Penmynydd, yn 1576, ond bu plasdy cynharach ar yr un safle neu gerllaw. Ymwelodd y bardd Iolo Goch â'r plasdy rhywbryd yn y cyfnod 1367-82. Mae'n moli croeso hael Goronwy ap Tudur Fychan (Gronw Fychan) ac yn cymharu Penmynydd i aelwyd llys Urien Rheged:

Cyntaf lle'r af, llew a rydd,

Caer Pen Môn, carw Penmynydd,

Tŷ, gwelais gynt, teg wiwle,

Tudur Llwyd, da ydyw'r lle;

Yno mae, heb gae ar ged,

Ail drigiant aelwyd Rheged.^[1]

Mae beddfaen alabaster cerfiedig Gronw Fychan, a fu farw yn 1382, gyda'i wraig Myfanwy, i'w weld yn eglwys y plwyf.

Yn nechrau'r 15g, roedd brodyr Gronw Fychan, Rhys ap Tudur, Gwilym ap Tudur a Maredudd ap Tudur, yn bleidwyr blaenllaw i Owain Glyndŵr. Oherwydd hyn collodd y teulu y rhan fwyaf o'u tiroedd. Roedd Gronw Fychan ei hun wedi marw cyn dechrau gwrthryfel Glyn Dŵr, felly dychwelwyd cyfran o diroedd y teulu i'w ddigynyddion ef yn ddiweddarach.

Aeth mab Maredudd, Owain, i Lundain, lle newidiodd ei enw o Owain ap Maredudd i Owain Tudur (Owen Tudor). Syrthiodd Catrin o Valois, gweddw Harri V, brenin Lloegr mewn cariad ag ef, ac mae'n debyg iddynt briodi, er nad oes prawf o hyn. Cawsant bum plentyn, yn cynnwys Edmwnd Tudur a Siasbar Tudur. Daeth mab Edmwnd, Harri Tudur, yn frenin Lloegr fel Harri VII.

Ymhlith aelodau'r teulu roedd:

• Goronwy ab Ednyfed, Arglwydd Tregastell, bu farw 1268, distain Gwynedd
• Tudur ab Ednyfed, brawd Goronwy, a'i dilynodd fel distain Gwynedd
  • Tudur Hen, Arglwydd Pemmynydd, bu farw 1311, mab Goronwy ab Ednyfed
    • Goronwy ap Tudur Hen, bu farw 1331
      • Tudur Fychan neu Tudur ap Goronwy, Arglwydd Pemmynydd, bu farw 1367
        • Goronwy ap Tudur Fychan (bu farw 1382)
        • Rhys ap Tudur, dienyddiwyd yng Nghaer yn 1412
        • Gwilym ap Tudur
        • Maredudd ap Tudur, bu farw 1406
          • Owain Tudur neu Owain ap Maredudd, 1400–1461
            • Edmwnd Tudur, Iarll Richmond, 1430–1456
              • Harri VII, brenin Lloegr, 1457–1509

Mae'r goeden deulu ganlynol yn dangos y berthynas rhwng y ddau deulu: teulu Glyn Dŵr a Thuduriaid Penmynydd.

Dyma linach gwrywaidd y Tuduriaid o Ednyfed Fychan hyd at Harri VII, brenin Lloegr.

• Y Bywgraffiadur Cymreig Ar-lein: Ednyfed Fychan a'i ddisgynyddion