For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Daearyddiaeth yr Ariannin.

Daearyddiaeth yr Ariannin

Map yr Ariannin

Gellir rhannu'r Ariannin yn dri darn: gwastadedd ffrwythlon y Pampas dros hanner gogleddol y wlad, calon cyfoeth amaethyddol yr Ariannin; y llwyfandir Patagonia yn hanner de'r wlad ac yn ymestyn i lawr i ynys Tierra del Fuego; a mynyddoedd yr Andes yn y gorllewin.

Prif erthygl: Pampa

Y Pampas yw'r gwastadeddau ffrwythlon yn iseldiroedd De America sy'n cynnwys taleithiau Buenos Aires, La Pampa, Santa Fe, a Córdoba yn yr Ariannin, ynghyd â rhannau o Wrwgwái a phwynt deheuol Brasil. Mae'r hinsawdd yn gymhedrol, gyda rhwng 600 a 1,200 mm o law, sy'n syrthio trwy'r flwyddyn ac sy'n gwneud y pridd yn addas ar gyfer amaethyddiaeth.

Oherwydd y tanau niferus sy'n torri allan yn lleol, dim ond planhigion llai fel gwair sy'n tyfu yno a phrin yw'r coed. Mae "Gwair Pampas" (Cortaderia selloana) yn blanhigyn sy'n nodweddiadol o'r Pampas. Mae'r Pampas yn gartref i ystod eang o rywogaethau brodorol eraill, ac eithrio coed brodorol, sydd ddim ond i'w cael ar hyd yr afonydd.

Mae'r Pampas Gwlyb yn cynnwys dwyrain talaith Buenos Aires, a de talaith Entre Rios. Mae'r Pampas Sych, lled-anial, yn cynnwys gorllewin talaith Buenos Aires a rhannau o dalaith Santa Fe, Cordoba, a La Pampa yn yr Ariannin. Mae'r Pampas yn ffinio ar weirdiroedd espinal yr Ariannin.

Gran Chaco

[golygu | golygu cod]
Prif erthygl Gran Chaco

Saif y Gran Chaco rhwng afonydd Paragwâi a Paraná a'r Altiplano yn yr Andes. Rhennir yr ardal rhwng yr Ariannin, Bolifia, Brasil a Paragwâi. Gwastadtir eang yw'r ardal. Y gwahaniaeth rhwng y Gran Chaco a'r Pampa yw fod nifer sylweddol o goed yn y Gran Chaco. Fe'i rhennir yn dri rhan:

  • Chaco Boreal, yn y gogledd.
  • Chaco Central, rhwng Afon Pilcomayo a hen gwrs Afon Bermejo.
  • Chaco Austral, yn y de, o Afon Bermejo hyd at gymmer Afon Salado ag Afon Paraná.

Patagonia

[golygu | golygu cod]
Prif erthygl: Patagonia

Mae rhan yr Ariannin o Batagonia yn ymestyn i'r de o Afon Colorado, ac yn cynnwys taleithiau Neuquén, Río Negro, Chubut, Santa Cruz a Tierra del Fuego, Antarctica ac Ynysoedd y De Iwerydd.

Yng ngorllewin Patagonia, ceir yr Andes. Yn y dwyrain, mae llwyfandir Patagonia, paith gwasatad sy'n gyfres o derasau. Yma, mae llawer llai o law, ac mae rhannau o'r llwyfandir yn anialwch.

Yr Andes

[golygu | golygu cod]
Prif erthygl: Andes

Mae mynyddoedd uchaf yr Andes ar y ffin ogleddol rhwng Tsile ac Ariannin, Y mynydd uchaf yw Aconcagua, sydd 6,959 m uwchlaw lefel y môr - y mynydd uchaf ar gyfandir America a'r mynydd uchaf yn y byd tu allan i Asia.

Mynyddoedd uchaf yr Ariannin yw:

  • Aconcagua (6,962)
  • Monte Pissis (6,882)
  • Ojos del Salado (llosgfynydd) (6,864)
  • Mercedario (6,770)
  • Bonete Chico (6,759)

Afonydd

[golygu | golygu cod]

Mae'r prif afonydd yn cynnwys y Paragwâi, Bermejo, Colorado, Wrwgwái a'r hwyaf, y Paraná. Mae'r ddwy olaf yn ymuno â'i gilydd cyn cyrraedd y Môr Iwerydd, i ffurfio aber y Río de la Plata (Afon Plât). Mae hinsawdd yr Ariannin yn dymherus gan fwyaf, ond gyda hinsawdd isdrofannol yn y gogledd a sych/is-Antarctig yn y de pell.

{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Daearyddiaeth yr Ariannin
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?