Chwyldro Hwngari (1956)
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | gwrthdaro  |
|---|---|
| Dyddiad | 1956 |
| Rhan o | y Rhyfel Oer |
| Dechreuwyd | 23 Hydref 1956 |
| Daeth i ben | 10 Tachwedd 1956 |
| Lleoliad | Gweriniaeth Pobl Hwngari |
| Yn cynnwys | the siege of Hungarian Radio |
| Gwladwriaeth | Hwngari |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Gwrthryfel yn erbyn llywodraeth Gweriniaeth Pobl Hwngari oedd Chwyldro Hwngari, 1956 a barhaodd o 23 Hydref hyd 10 Tachwedd 1956. Cychwynnodd fel gwrthdystiad gan filoedd o fyfyrwyr a orymdeithiodd trwy ganol Budapest i adeilad y Senedd. Ceisiodd carfan o'r myfyrwyr ddarlledu eu gofynion o tu fewn i'r adeilad radio, ond cawsant ei rhwystro a'u dal. Pan fynnodd y torfeydd tu allan i'r myfyrwyr gael eu rhyddhau, dechreuodd Heddlu Diogelwch y Wladwriaeth (ÁVH) saethu ar y torfeydd tu allan o tu fewn i'r adeilad. Ymledodd y newyddion yn gyflym gan esgor ar anhrefn a thrais trwy'r brifddinas.
Ymledodd y gwrthryfel yn gyflym ar draws Hwngari, a chwympodd y llywodraeth. Trefnwyd y bobl yn filisiâu, gan frwydo yn erbyn yr ÁVH a lluoedd Sofietaidd. Daeth llywodraeth newydd i rym a ddatganodd ei bwriad i encilio o Gytundeb Warsaw ac ail-sefydlu etholiadau rhydd. Erbyn diwedd mis Hydref daeth y brwydro i ben bron.
Wedi iddynt ddatgan parodrwydd i drafod enciliad gan luoedd Sofietaidd, newidiodd y Politburo ei feddwl a dechreuodd dinistrio'r chwyldro. Ar 4 Tachwedd, goresgynnwyd Budapest ac ardaloedd eraill o'r wlad gan yr Undeb Sofietaidd. Parhaodd gwrthsafiad Hwngaraidd hyd 10 Tachwedd. Bu farw dros 2,500 o Hwngariaid a 700 o luoedd Sofietaidd yn y gwrthdaro, a bu ffoi 200,000 o Hwngariaid fel ffoaduriaid.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
