Mae Castell Marienburg yn gastell adfywiad Gothig yn Niedersachsen, yr Almaen. Mae wedi'i leoli 15km (9.3mi) i'r gogledd-orllewin o Hildesheim, a thua 30km (19mi) i'r de o Hannover. Roedd yn gartref haf u Dŷ Welf, ac mae ei faner (lliwiau melyn a gwyn) yn hedfan ar y prif dwr.

Adeiladwyd y castell rhwng 1858 a 1867 fel anrheg pen-blwydd gan y Brenin George V o Hanover (teyrnasodd 1851-1866) i'w wraig, Marie o Saxe-Altenburg. Rhwng 1714 a 1837 nad oedd lys brenhinol yn Hannover gan fod Tŷ Hannover wedi dyfarnu teyrnasoedd Hannover a Phrydain trwy undeb personol. Felly adeiladwyd y castell hefyd fel sedd haf addas ar gyfer Tŷ Hannover yn Yr Almaen, ar wahân i Balas Brenhinol Leine a Phalas Herrenhausen yn Hannover.

Ei bensaer oedd Conrad Wilhelm Hase, un o benseiri mwyaf dylanwadol Hannover. Oherwydd cafodd Hannover ei atodi gan Brwsia ym 1866, roedd y castell yn wag am 80 mlynedd, ar ôl i'r teulu brenhinol cael ei alltudio i Gmunden, Awstria, lle buont yn byw yn Queen's Villa ac, yn ddiweddarach, Castell Cumberland. Felly mae Marienburg mewn cyflwr da, oherwydd ond ychydig o adnewyddiadau a wnaed, tan 80 mlynedd yn ddiweddarach pan oedd yn ddiogel iddynt ddychwelyd.^[1] Symudodd Ernest Augustus, Dug Brunswick a'i wraig y Dywysoges Viktoria Luise o Brwsia i Marienburg ym 1945, pan gawsant eu gorfodi i adael Castell Blankenburg. Ym 1954 agorodd eu mab, y Tywysog Ernest Augustus IV, amgueddfa'r castell ar ôl symud i Calenberg Demesne.

Roedd y castell yn eiddo i'r Tywysog Ernst August o Hannover, ar ôl i'w dad ei rhoi iddo yn 2004, ynghyd â'r holl eiddo brenhinol eraill yn Hannover a Gmunden. Roedd y castell yn gartref i swyddfeydd rheoli eiddo Tŷ Brenhinol Hannover, ac roedd yn gwasanaethu fel ei sedd swyddogol. Roedd rhannau ohono ar agor i'r cyhoedd, megis amgueddfa'r castell, y bwyty, y capel, a gellid eu harchebu fel lleoliad digwyddiadau ar gyfer priodasau, derbyniadau, cyngherddau, ac ati. Yn 2010 ffilmiwyd y gyfres teledu "In Your Dreams" yno.

Yn 2014, rhoddodd y tywysog fenthyg nifer o baentiadau a gwrthrychau i'r arddangosfa When the Royals Came from Hannover - The rulers of Hannover on England's throne, arddangosfa a gynhaliwyd mewn pum amgueddfa a chestyll, o dan warchodaeth Siarl, Tywysog Cymru. Allan o fwy na 1000 o eitemau, cyfrannodd y Frenhines Elisabeth II 30 ohonynt, gan gynnwys Coron George I. Gwnaeth Ernst August darparu'r orsedd Augsburg, gorsedd arian enwog y brenin, a dodrefn arian eraill o 1720, yn ogystal â thlysau brenhinol Hannover. Cafodd arddangosfa gyfochrog, The Way to the Crown, ei gynnal yng Nghastell Marienburg tan ddiwedd 2016, gan ddangos eitemau eraill fel y dodrefn arian, tlysau brenhinol Teyrnas Hannover. Ar 6 Gorffennaf 2017 cynhaliodd y tywysog ei barti briodas yn y castell.

Ym mis Tachwedd 2018, cyhoeddodd y Tywysog Ernst August ei fod yn trosglwyddo perchnogaeth y castell i dalaith Niedersachsen, gan fod ei gostau atgyweirio a chynnal a chadw yn rhy ddrud iddo.^[2] Amcangyfrifir bod costau adnewyddu'r castell, sydd llawn phydredd sych ac sydd dan fygythiad broblemau statig, tua 27 miliwn Ewro. Yn wreiddiol roedd yn bwriadu trosglwyddo perchnogaeth y castell i sefydliad a reolir gan y dalaith am bris gwerthu symbolaidd o 1 Ewro, a bydd y sefydliad yn talu am yr adnewyddiadau.^[3] Cynlluniwyd i gadw'r casgliad celf yn y castell, gyda rhannau yn cael eu prynu gan y dalaith, rhannau'n cael eu cadw gan y teulu a'u benthyca i'r dalaith, a rhannau'n cael eu trosglwyddo i sefydliad a reolir gan y teulu a'r dalaith. Fodd bynnag, cafodd y cynllun ei stopio yng ngwanwyn 2019 gan gamau cyfreithiol a gymerwyd gan ei dad i adennill perchnogaeth.^[4] Mae'r ddadl gyfreithlon dal i barhau.^[5]

• 
  Golygfa o'r awyr
• 
  Golygfa o'r ochr ogleddol
• 
  Golygfa o'r de, yn y gaeaf
• 
  Manylion y to
• 
  Agoriad yr arddangosfa The Way to the Crown yn 2014

1. ↑ http://www.schloss-marienburg.com/en/schloss/
2. ↑ Maestro, Andrea (24 December 2018). "Impoverished high nobility Expensive gift". Die Tageszeitung: Taz.
3. ↑ Hannoversche Allgemeine Zeitung, 19 July 2016, p 1
4. ↑ Marienburg: Ernst August senior legt Einspruch ein. In: ndr.de. 5 February 2019.
5. ↑ "A German prince is suing his 'ungrateful' son for selling ancestral castle for €1". www.theartnewspaper.com (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-07-29.