Финики çырăвĕ
| Финики çырăвĕ | |
|---|---|
| Тĕс: | консонант |
| Чĕлхесем: | финики |
| Тапхăр: | пирĕн эрăччен 1050 çул, майĕпен çыру урăх йеркине куçса пынă |
| Пулса тухни: | Верси 1: библи çырăвĕ Верси 2: протосинай çыравĕ |
| Аталаннă: | (({несĕлĕсем))} |
| Тăванлă: | Кăнтăр Арави çырăвĕ, Угарит çырăвĕ |
| Юникод диапозонĕ: | U+10900 to U+1091F |
| ISO 15924: | Phnx |
| |
| Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика | |
Финики çырулăхĕ — этемлĕх кун-çулĕн фонетика çырăвĕ йеркин тĕслехĕсенчен пĕри. Пирĕн эрăччен XIII ĕмĕр тĕлнелле пулса тухнă, темелле, хальхи çыру йĕркисен чылайăшĕн кăкĕ шутланать.
Консонант çырăвĕпе усă курнă, сăмахсене çырнă чухне хупă сасăсемпе çеç усă курнă. Текста сылтамран сулахаялла çырнă.
Кĕске хыпар
[тӳрлет | кодне тӳрлет]| Çуралнă вăхăчĕ | пирĕн эрăччен XIII—XI ĕмĕрсем |
| Пулса тухнă вăхăчĕ | Çывăх Тухăç, Пайпăл, Тир |
| Пулса тухни | Паллă мар протосемит çырăвĕ (гипотезăсем: Протосинай çырулăхĕ, Угарит алфавичĕ, Ханааней çырăвĕ, Пайпăл çырăвĕ) |
| Система | Фонетика, хупă сасăсене кăна çырнă |
| Йышĕ | 22 сас палли |
| Вулани | Сылтăмран сулахаялла |
| Чĕлхесем | Аваллăхра финики çырулăхĕпе Çывăх Тухăçри чĕлхесенче — инди-европа, çаплах семит — çырнă. |
| Документ | Чи авал паллă документ — Пайпăлри Ахирим патша саркофагĕ, пирĕн эрăччен XIII ĕмĕр. |
| Усă курни | Пур тенĕ пекех инди-европа тата семит чĕлхисен алфавичĕсен кăкĕ. Халĕ кăштах улăштарнă финики çырăвĕн нĕсĕлĕ — самар çырăвĕ — самарсем уса курнă. |
| Миф | Грексем алфавита туса хайланине финикисене панă. Грецие Кадм илсе килнĕ, вăл кунта Тир хулинчен Зевс вăрласа тарнă хăйĕн Европа йăмăкне шыраса килнĕ. |
Кун-çулĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Алфавит пулса кайни
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Çавăн пекех пăхăр
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Çырулăх кун-çулĕ, хронологи
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
|
Финики çырулăхĕ Викиампарта? |
|---|
- Графика // Литература энциклопедийĕ. Т. 2. — 1929
- Phoenicia.org: web compilation & repository of studies about the origin, history, geography, religion, arts, crafts, trade, industry, mythology, language, literature, music, wars, archaeology and culture of the Canaanite Phoenicians
- Schøyen Collection of Manuscripts. Aramaic, Hebrew and Syriac scripts.
- Н. С. Петровский. Египетский язык. Введение в иероглифику, лексику и очерк грамматики среднеегипетского языка. Л., 1958.
- On The Origin Of The Early Indian Scripts: A Review Article (Journal of the American Oriental Society 115.2 (1995), 271—279) 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче архивланӑ.
Тĕнчери çырулăхсем |
|
|---|---|
Кун-çулĕ • Глиф • Графема • Дешифровка • Палеографи • Çыру системипе чĕлхесен ят-йышĕ • Тăвакансем | |
| Консонант çырăвĕ | |
| Абугидăсем / Инди çырăвĕ | Бали • Батак • Бирма • Брахми • Бухид • Варанг-кшити • Тухăç нагари • Грантха • Гуджарати • Гупта • Гурмукхи • Деванагари • Кадамба • Кайтхи • Калинга • Каннада • Кхмер • Ланна • Лаос • Лепча • Лимбу • Лонтара • Малаялам • Манипури • Митхилакшар • Моди • Мон • Монгол • Нагари • Непал • Ория • Паллава • Ранджана • Реджанг • Саураштра • Сиддхаматрика • Сингал • Соёмбо • Судан • Тагал • Тагбанва • Такри • Тамил • Телугу • Тай • Тибет • Тохар • Хануноо • Хун • Шарада • Ява |
| Абугидăсем / Урăххисем | Бойд хăвăрт çырăвĕ • Канад сыпăклă • Кхароштхи • Мероит • Питман хăвăрт çырăвĕ • Поллард çырăвĕ • Соранг Сомпенг • Тана • Томас хăвăрт çырăвĕ • Эфиоп |
| Йĕрлĕ алфавитсем | Авеста • Агва • Эрмен • Басса • Бютхакукия • Вагиндра • Венгр рунисем • Глаголица • Гот • Грегг хăвăрт çырăвĕ • Грек-ибери • Грек • Грузин • Гьирокастро • Дезерет • Авалхи пермь • Авалхи тĕрĕк • Кириллица • Копт • Латиница • Мандей • Малоази • Тĕнчери фонетика • Маньчжур • Нко • Обэри-Окаимэ • Огами • Ол-чики • Рунăсем • Çурçĕр этрус • Сомали • Ватă монгол • Авалхи ливи (Тифинаг) • Эльбасан • Этрус • Хангыль |
| Йĕрлĕ мар алфавитсем | Брайль шрифчĕ • Морзе азбуки • Мун шрифчĕ • Оптик телеграфĕ • Семафор азбуки • Тĕнчери сигналсен пухăмĕ • Тĕрме азбуки |
| Идео- тата Пиктограммăсем | Ацтек • Донгба • Месоамерикан • Микмак • Миштек • Нсибиди • Токапу |
| Логограф çырăвĕ | Китай:
Йăларан •
Çăмăллатни •
Тьы-ном •
Кандзи •
Ханчча |
| Сыпăклă çыру | Афака • Ваи • Геба • Авалхи перс • И • Катакана • Кикакуи • Кипр • Кпелле • Б йĕрĕллĕ çыру • Манъёгана • Нюй-шу • Хирагана • Чероки • Югтун |
| Куçăмлă сыпăк-алфавитлисем | Палеоиспан • Чжуинсем |
| Тĕвĕллĕ системăсем | Кипу • Китайри тĕвĕллĕ çыру |
| Шифр уçманнисем | Пайпăл • Авалхи ханаан • Иссык • Кипр-миной • Крит иероглифĕсем • А йĕрлĕ çыру • Миштек • Инд айлăмĕн • Цзяху • Ронго-ронго • Войнич алçырăвĕ • Символы культуры полей погребальных урн • Протосинай • Диспилио тапăлĕ • Тэртэр çырнисем • Фест дискĕ |
| Шутласа кăларнисемпе туйăнаканнисем (?) | Славянсен Христосчен çырулăхĕн тупсăмĕ • Кирт • Сарати • Тенгвар |
| Çавăн пекех пăхăр | Мнемоника • Стенографи • Носители: Хут • Тăм тапăлĕ • Папирус • Пергамент (Палимпсест) |
Шаблон:Финики
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
