Penis (iz lat.) je primarni spolni organ koji mužjaci koriste za oplodnju ženki (ili hermafrodita) tokom kopulacije.^[1][2] Takvi organi se javljaju kod mnogih životinja, i kičmenjaka i beskičmenjaka, ali mužjaci ne nose penis kod svake životinjske vrste. Nadalje, penis nije nužno homologan. Smješten je iznad testisa i ispod simfize.

Izraz penis se odnosi na mnoge intromitentne organe, ali ne na sve. Kao primjer, intromitentni organ većine glavonožaca je hektokotil, specijalizirana ruka, a mužjaci pauka koriste svoje pedipalpe. Čak i unutar kičmenjaka, postoje morfološke varijante sa specifičnom terminologijom, kao što su hemipeni.

Kod većine vrsta životinja u kojima postoji organ koji bi se mogao opisati kao penis, on nema nikakvu drugu funkciju osim uvoda, ili barem prenošenja sperme do ženke, ali kod placentalnih sisara penis nosi distalni dio mokraćne cijevi, koja izlučuje i urin tokom mokrenja i spermu tokom snošaja.^[3]

Kroz penis putem mokraćne cijevi iz mokraćnog mjehura izlazi mokraća. U penisu se nalazi završni dio sjemenovodnih puteva kojima spermiji tokom spolnog odnosa stižu u vaginu. Penis se sastoji od tijela penisa lat.corpus penis i glavića lat.glans penis.Tijelo penisa je građeno od dva kavernozna i spužvastog tkiva. Ove dvije vrste tkiva čine erektilno tijelo penisa.

1. mjehur
2. zdjelična kost
3. penis
4. corpus cavernosum (spužvasto tkivo)
5. penis glans (glavić)
6. prepucij
7. uretra (mokraćna cijev)
8. debelo crijevo
9. rektum
10. sjemene vrećice
11. sjemenovod
12. prostata
13. Cowperova žlijezda
14. anus
15. sjemenovod
16. pasjemenik
17. sjemenik
18. mošnja

Spolni organi se formiraju krajem šesnaeste sedmice trudnoće i tada postaju vidljivi i putem ultrazvučnog pregleda. Kod male djece je nerazvijen i s vremenom se povećava, a uobličava tokom puberteta.

Prosječna veličina penisa odraslog muškarca u mirovanju je 6 do 10 cm, ali maksimalna rastezljivost je različita kod muškaraca različitih rasa. Tako npr. za bijelu rasu prosječna veličina penisa u erekciji iznosi 9 do 19 cm, odnosno prosječna rastezljivost je 14,5 cm, promjer 4 cm, a opseg na korijenu penisa 12 cm. Kod muškaraca crne rase ligament koji podržava penis (u visini stidne kosti) labaviji je nego kod bijele rase, pa je položaj penisa tokom erekcije vodoravniji. Kod muškaraca bijele rase taj je ligament čvršći pa je penis pod oštrim kutom u odnosu na trbuh, što neznatno skraćuje njegovu dužinu. Izuzetno, kod nekih muškaraca penis u erekciji može dosegnuti i 25 – 27 cm, tada je riječ o makrofaliji, a u literaturi je zabilježena i veličina od 35 cm, ali bez objašnjenja da li se radi o patološkoj pojavi.

Prilikom seksualnog uzbuđenja krvni sudovi penisa ispune se krvlju što dovodi do erekcije, odnosno ukrućenosti spolnog organa što omogućava penetraciju.

Muškarci za vrijeme spolnog uzbuđenja uz dva usklađena neovisna refleksa ostvaruju pražnjenje (emisiju) i potom brizganje sjemena (ejakulaciju), a mišićna stezanja u penisu redovno prati orgazam.

Hirurško, zračenjem ili hormonima odstranjivanje spolnih žlijezda (testisa) naziva se kastracija, a potpuno uklanjanje penisa naziva se penektomija, a podvezivanje sjemenovoda vazektomija.

• Hipospadija
• Fimoza i Parafimoza

• Testisi

penis na Wikimedia Commonsu.

• The Icelandic Phallological Museum Islandski falološki muzej, sadrži zbirku od preko 150 penisa kopnenih i morskih životinja koje obitavaju na Islandu
• Statistički podaci o dimenzijama penisa Arhivirano 26. 9. 2005. na Wayback Machine Kinseyevog instituta
• Bibliografija Arhivirano 14. 10. 2008. na Wayback Machine Kinseyevog instituta