Melanocit-stimulirajući hormon
| Melanocit-stimulirajući hormon (Proopiomelanokortin) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Identifikatori | |||||||
| Simbol | POMC | ||||||
| NCBI gen | 5443 | ||||||
| HGNC | 9201 | ||||||
| OMIM | 176830 | ||||||
| RefSeq | NM_000939 | ||||||
| UniProt | P01189 | ||||||
| Ostali podaci | |||||||
| Lokus | Hrom. 2 p23 | ||||||
| |||||||
Melanocit-stimulirajući hormoni, pod zasjedničkom skraćenicom MSH, poznati i kao melanotropini ili intermedini, porodica su peptidnih hormona i neuropeptida, koji sadrže α-melanocit-stimulirajući hormon (α-MSH), β-melanocit-stimulirajući hormon (β-MSH) i γ-melanocit-stimulirajući hormon (γ-MSH). Proizvode ih ćelije u pars intermedia prednjeg režnja hipofize.
Sintetski analozi α-MSH, kao što su afamelanotid (melanotan I), melanotan II i bremelanotid (PT-141), koji su već razvijeni i istraženi.
Biosinteza
[uredi | uredi izvor]
Različiti oblici MSH nastaju iz različitih cijepanja proteina proopiomelanokortina, koji također daje druge važne neuropeptide, kao što je adrenokortikotropni hormon.[1]:554
Melanociti u koži stvaraju i luče MSH kao odgovor na UV-svjetlost, gdje povećava sintezu melanina.[2] Neki neuroni u lučnom jezgru hipotalamusa stvaraju i luče α-MSH kao odgovor na leptin;[2]:626[3] u prednjem režnju hipofije također se stvara i luči i α-MSH.[4]:1210
Funkcija
[uredi | uredi izvor]Djelujući preko melanokortin-1 receptora, α-MSH podstiče proizvodnju i oslobađanje melanina (postupak koji se naziva melanogeneza) pomoću melanocita u koži i dlakama.[4]:1210
Djelujući u hipotalamusu, α-MSH suzbija apetit.[3] α-MSH izlučen u hipotalamusu također doprinosi seksualnom uzbuđenju.[5]
Kod vodozemaca
[uredi | uredi izvor]Kod nekih životinja (kao što je žaba sa kandžama – Xenopus laevis – proizvodnja MSH se povećava kada je životinja na tamnom mjestu. Zbog toga se pigment raspršuje u pigmentnim ćelijama u koži, pa žaba postaje tamnije i teže uočljiva predatorima. Pigmentne ćelije se nazivaju melanofore i zato se kod vodozemaca ovaj hormon često naziva mlanofore-stimulirajući hormon.
Kod ljudi
[uredi | uredi izvor]Povećanje MSH uzrokovat će tamniju kožu i kod ljudi. MSH se povećava kod žena i tokom trudnoće. To, zajedno s povećanim estrogenima, uzrokuje povećanu pigmentaciju u trudnica. Cushingova bolest zbog viška adrenokortikotropnog hormona (ACTH) također se može pojaviti hiperpigmentacija, kao što je acanthosis nigricans u pazuhu. Većina ljudi s primarnom Addisonovom bolešću ima tamnjenju (hiperpigmentacija) kožu, uključujući područja koja nisu izložena suncu; karakteristična mjesta su nabori kože (npr. ruke), bradavice i unutrašnja strana obraza (bukalna sluznica). Novi ožiljci postaju hiperpigmentirani, dok stariji ne potamne. To se događa jer MSH i ACTH dijele istu molekulu prekursora, proopiomelanokortin (POMC).
Različite razine MSH nisu glavni uzrok promjene u boji kože. Međutim, kod mnogih crvenokosih ljudi i drugih ljudi koji nemaju dobro preplanuli ten postoje varijacije u njihovom hormonskom receptoru, uzrokujući da ne reagiraju na MSH u krvi.
Struktura MSH
[uredi | uredi izvor]Različiti oblici MSH-s pripadaju grupi koja se naziva melanokortini. Ova grupa uključuje ACTH, α-MSH, β-MSH i y-MSH. Svi ti peptidi produkti su cijepanja velikog peptidnog prekursora, zvanog proopiomelanokortin (POMC). Za pigmentaciju, najvažniji je α-MSH melanokortin.
Različiti oblici MSH imaju sljedeće aminokiselinske peptide sekvence:
| α-MSH: | Ac-Ser-Tyr-Ser-Met-Glu-His-Phe-Arg-Trp-Gly-Lys-Pro-Val |
| β-MSH (ljudski): | Ala-Glu-Lys-Lys-Asp-Glu-Gly-Pro-Tyr-Arg-Met-Glu-His-Phe-Arg-Trp-Gly-Ser-Pro-Pro-Lys-Asp |
| β-MSH (svinjski): | Asp-Glu-Gly-Pro-Tyr-Lys-Met-Glu-His-Phe-Arg-Trp-Gly-Ser-Pro-Pro-Lys-Asp |
| γ-MSH: | Tyr-Val-Met-Gly-His-Phe-Arg-Trp-Asp-Arg-Phe-Gly |
Sintetski MSH
[uredi | uredi izvor]Za ljudsku upotrebu razvijeni su sintetski analozi α-MSH. Dva od poznatijih su afamelanotid (melanotan I) u ispitivanju kompanije Clinuvel Pharmaceuticals i bremelanotid iz Palatin Technologies. Ostali uključuju modimelanotid i setmelanotid.
- Afamelanotid (robna marka Scenesse) odobren je za liječenje eritropoetske protoporfirije u Evropi, a također se istražuje kao metod fotozaštite u liječenju stanja polimorfna erupcija svjetla, aktinska keratoza i karcinom pločastih ćelija (oblik karcinoma kože).[6]
- Dodatni analog pod nazivom melanotan II izaziva pojačan libido i erekciju kod većine ispitanika muškog spola i uzbuđenje uz odgovarajuće genitalno uključivanje kod većine ispitanica.[7] Bremelanotid (bivši PT-141) koji je proizašao iz istraživanja melanotana II, u fazi je izrade zbog afrodizijačkog učinaka. Ti učinci posredovani su djelovanjem hipotalamusa na neurone koji eksprimiraju MC3 i MC4.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]- Melanocit
- Peptid
- Peptidni hormon
- Nelsonov sindrom
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Katzung, Bertram G.; Masters, Susan B.; Trevor, Anthony J., ured. (2012). Basic & clinical pharmacology (12th izd.). New York: McGraw-Hill Medical. ISBN 978-0-07-176401-8.
- ^ a b Longo, Dan L.; Fauci, Anthony S.; Kasper, Dennis L.; Hauser, Stephen L.; Jameson, J. Larry; Loscalzo, Joseph, ured. (2012). Harrison's principles of internal medicine (18th izd.). New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-174889-6.
- ^ a b Carlson, Neil R. (2012). Physiology of Behavior Books a La Carte Edition (11th izd.). Boston: Pearson College Div. ISBN 978-0-205-23981-8.
- ^ a b Brunton, Laurence L.; Chabner, Bruce A.; Knollmann, Björn C., ured. (2011). Goodman & Gilman's pharmacological basis of therapeutics (12th izd.). New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-162442-8.
- ^ King SH, Mayorov AV, Balse-Srinivasan P, Hruby VJ, Vanderah TW, Wessells H (2007). "Melanocortin receptors, melanotropic peptides and penile erection". Curr Top Med Chem. 7 (11): 1098–1106. doi:10.2174/1568026610707011111. PMC 2694735. PMID 17584130.
- ^ Clinuvel FAQs Arhivirano 11. 4. 2008. na Wayback Machine
- ^ Hadley ME (Oct 2005). "Discovery that a melanocortin regulates sexual functions in male and female humans". Peptides. 26 (10): 1687–9. doi:10.1016/j.peptides.2005.01.023. PMID 15996790.
Dopunska literaturfa
[uredi | uredi izvor]- Millington GW (maj 2006). "Proopiomelanocortin (POMC): the cutaneous roles of its melanocortin products and receptors". Clin. Exp. Dermatol. 31 (3): 407–12. doi:10.1111/j.1365-2230.2006.02128.x. PMID 16681590.
- Millington GW (2007). "The role of proopiomelanocortin (POMC) neurones in feeding behaviour". Nutr Metab (Lond). 4: 18. doi:10.1186/1743-7075-4-18. PMC 2018708. PMID 17764572.
Vanjsku linkovi
[uredi | uredi izvor]- Melanocyte-Stimulating Hormones na US National Library of Medicine Medical Subject Headings (MeSH)
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
