འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་(ལེགས་སྦྱར་སྐད།: असङ्ग)ནི་ཡོ་གའི་སྒོམ་སྒྲུབ་ཉམས་ལེན་སློབ་གྲྭའི་གཞི་འདིང་མཁན་ཞིག་ཡིན།་ འཛམ་གླིང་མཛེས་པའི་རྒྱན་དྲུག་གི་ཡ་གྱལ། རྒྱ་ཆེན་སྤྱོད་པའི་སྲོལ་འབྱེད་ཀྱི་ཤིང་རྟ་སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ནི། སྟོན་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ལོ་དགུ་བརྒྱ་ལྷག་ལོན་ཅིང་། དུས་རབས་བཞི་པ་ཙམ་ན། བྲ་ཟེ་མོ་སུ་པྲ་ཀཱ་ཤ་ཤཱི་ལ་ཞེས་པའི་སྲས་སུ་འཁྲུངས། རི་བོ་བྱ་རྐང་དུ་བྱོན་ནས་རྗེ་བཙུན་བྱམས་པ་བསྒྲུབས་པས་ཞལ་དངོས་སུ་མཇལ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོའི་སྦས་དོན་མངོན་རྟོགས་ཀྱི་རིམ་པ་སྟོན་པའི་བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ་མི་ཡུལ་དུ་དྲངས། དེའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བའི་བསྟན་བཅོས་ས་སྡེ་ལྔ་དང་། སྡོམ་རྣམ་གཉིས་སོགས་མང་དུ་བརྩམས། དབྱིག་གཉེན་སོགས་རྗེས་སུ་བཟུང་ནས་ཆོས་མངོན་པ་དར་བར་མཛད་དོ། །ཞེས་བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་པོ་ལས་དྲངས་པ་ཡིན།

འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་མཛད་པའི་ས་སྡེ་ལྔ་ནི། སའི་དངོས་གཞི། གཞི་བསྡུ་བ། རྣམ་གྲངས་བསྡུ་བ། རྣམ་པར་བཤད་པའི་སྒོ་བསྡུ་བ།   རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ་རྣམས་ཡིན་ལ་ས་སྡེ་ཚང་བ་ལ་བམ་པོ་བརྒྱ་དང་སུམ་ཅུ་ཡོད་དོ། །སྡོམ་གཉིས་ནི།  ཐེག་པ་ཐུན་མོང་གི་སྡོམ་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་དང༌།    ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྡོམ་ཐེག་བསྡུས་ཏེ་གཉིས་སོ། །གྲུབ་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཐུབ་བསྟན་ལྷུན་པོའི་མཇེས་རྒྱན་ལས་དྲངས་པ་ཡིན་ནོ།

འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ནི། སྔོན་རྒྱལ་པོ་གཽ་ཊ་འཕེལ་བྱེད་ཀྱི་དུས་དགེ་སློང་སྡེ་སྣོད་གསུམ་འཛིན་པ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་ཡིད་དམ་དུ་བྱེད་པ་ཞིག་ཡོད་པས་དུས་ལན་ཅིག་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་དང་གལ་བཟུང་བ་དང་གཞུང་གཟུག་པ་དང༌། བརྒལ་བརྟག་བྱེད་པའི་ཚེ་ང་རྒྱལ་གྱི་སྐྱོན་གྱིས་དེ་ལ་བུད་མེད་ཀྱི་རིག་པ་ཅན་འདི་ཞེས་སྨད་དོ། །དེའི་ཚེ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་ལས་འདིས་སྐྱེ་བ་མང་པོར་བུད་མེད་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །འོན་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་གྱི་བར་དུ་ཁྱོད་ཀྱི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་ང་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ།། དེ་ནི་རྒྱལ་པོ་སངས་རྒྱས་ཕྱོགས་ཀྱི་དུས་ཙམ་ན་སྐྱེ་བ་བླངས་པ་ནི། བྲམ་ཟེ་མོ་པྲ་ཀཱ་ས་ཤཱི་ལ་ཞེས་པ་རབ་ཏུ་གསལ་བའི་ངང་ཚུལ་མ་ཞེས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་སྐྱེ་བ་དྲན་ཞིང་ཆུང་ངུ་ནས་མདོ་སྡེ་དང༌། མངོན་པའི་གཞུང་ལུགས་དག་མཐོང་ཞིང་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་རང་ཤེས་པ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་རྟག་ཏུ་མཆོད་པ། དགེ་བ་བཅུའི་ལམ་ལ་ངང་གིས་གནས་པ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྟོབས་སུ་གྱུར་པ་ཞིག་སྟེ། འདི་དགེ་སློང་མར་འདོད་པ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ལ། ཆེར་སྐྱེས་པ་ན། དེ་རྒྱལ་རིགས་ཞིག་དང་འདུས་པ་ལས་ཁྱེའུ་མཚན་དང་ལྡན་པ་བཅས་ཏེ་བློ་རྣོ་བའི་ཆོ་ག་བྱས། ཅུང་ཟད་ཆེར་སྐྱེས་པ་ན་ཡི་གེ་དང་རྩིས་དང༌། བརྟག་པ་བརྒྱད་དང༌། བརྡ་སྤྲོད་པ་དང༌། རྟོག་གེ་དང༌། སྨན་དཔྱད་དང༌། བཟོའི་གནས་རྣམས་དང༌། རིག་པའི་གནས་བཅོ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པ་མ་ཉིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་བསླབས་ཏེ་ཤིན་ཏུ་བྱང་ཞིང་གསལ་པར་གྱུར་ཏོ། །དེས་རང་གི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་དྲི་བ་ན་བུ་ཁྱོད་རིགས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དམ་པའི་ཆོས་དར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ན། རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་མང་དུ་ཐོས་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་གྱིས་ཤིག །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་དང་དགེ་འདུན་གྱི་ཞབས་འབྲིང་གི་བྱ་བའི་དུས་འདའ་བ་ལོ་གཅིག་ཏུ་མཛད་ནས། བསྙེན་པར་རྫོགས་ནས་ལོ་ལྔའི་བར་དུ་ཀློག་པ་ལ་བརྩོན་པར་གནས་ཏེ། ལོ་རེ་རེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འབུམ་འབུམ་གྱི་ཚིག་དོན་ཐམས་ཅད་ཆུབ་པར་བྱས། དེ་ལྟར་ཐུན་མོང་གི་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་ཕལ་ཆེར་ནི་རྟོགས་པར་སླ་ཡང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མདོའི་བརྗོད་བྱ་མ་ཟློས་ཤིང་མ་འཛིངས་པ་ནི་རྟོགས་པར་དཀའ་བར་དགོངས་ནས། དེའི་དོན་དུ་ལྷག་པའི་ལྷ་ཞལ་མཐོང་བར་བྱའོ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་བརྣགས་པས། གོང་དུ་བཤད་པའི་སློབ་དཔོན་ཨརྷ་ཏ་དེ་ཉིད་ལ་དབང་བསྐུར་པ་མ་ནོས་པས་མེ་ཏོག་རྒྱལ་བ་མི་ཕམ་པ་ལ་ཕོག་གོ། དབང་བསྐུར་བའི་རྒྱུད་དང༌། དཀྱིལ་འཁོར་གང་ཡིན་མི་གསལ་ཡང་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡིན་པར་མངོན་ཏེ། སློབ་དཔོན་འདིས་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བའི་རྒྱུད་ལ་བརྟེན་ནས་བྱམས་པའི་སྒྲུབ་ཐབས་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བླ་མ་པནྚི་ཏ་གསུང༌། དེ་ནས་གུར་པ་པརྦ་ཏ་སྟེ། གསུང་རབ་ལས་ཀུག་ཀུ་ཊ་པཱ་ད་པརྦ་ཏ། རི་བོ་བྱ་རྐང་ཅན་དུ་གྲགས་པ་དེའི་ཕུག་ཅིག་ཏུ་འཕགས་པ་བྱམས་པ་བསྒྲུབས་ཏེ་ལོ་གསུམ་དུ་ལྟས་ཅི་ཡང་མ་བྱུང་བས་ཐུགས་མུག་ནས་ཕྱིར་ཐོན་པས། བྲག་གི་ངོས་ལ་བྱའི་ཚང་བཅས་སྔ་དྲོ་ཟན་འཚོལ་བ་ལ་འཕུར་བ་དང༌། དགོངས་ཀ་ཚང་དུ་ལོག་ཡོངས་པ་བྲག་གི་ངོས་ལ་གཤོག་པ་རེག་ཙམ་དེ་བྱུང་བ་ལ། ཡུན་རིང་པས་བྲག་ཟད་པར་གཟིགས་ནས་ངའི་བརྩོན་འགྲུས་ཆུང་ངོ་སྙམ་ནས་སླར་ལྡོག་སྟེ་ལོ་གསུམ་སྒྲུབ་པ་མཛད། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་ཐོན་པ་ན། ཆུ་ཐིགས་ཀྱིས་བྲག་ཟད་པར་གཟིགས། ཡང་ལོ་གསུམ་བསྒྲུབས་ཏེ་ཐོན་པ་ན། མི་རྒན་པོ་ཞིག་རས་བལ་འཇམ་པོས་ལྕགས་འཕྱིད་པར་བྱེད་ཅིང༌། འདི་ལས་ཕྲ་ཁབ་བྱེད་པ་ཡིན། སྔར་ཡང་རས་བལ་གྱིས་ཕྱིས་ཏེ་ལྕགས་ཟད་པ་ལས་ཁབ་འདི་ཙམ་བྱུང་ངོ༌། །ཞེས་སྣོད་ཅིག་ཁབ་ཀྱིས་གང་བ་བསྟན་ནོ། །ཡང་ལོ་གསུམ་བསྒྲུབས་ཏེ། དེ་ལྟར་ལོ་བཅུ་གཉིས་སུ་ལྟས་མ་བྱུང་བས་ཐུགས་སྐྱོ་སྟེ་ཐོན་ནས་ཕྱིན་པས། གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ན་ཁྱི་མོ་མི་ལ་ཟུག་ཅིང་ཟ་བ། སྨད་འབུས་ཁྱེར་བ་ཞིག་གཟིགས་ནས་སྙིང་རྗེ་ལྷག་པར་སྐྱེས་ཏེ། འབུ་འདི་རྣམས་མ་བསལ་ན་ཁྱི་འདི་འཆི་ལ། བསལ་ནས་བོར་ན་འབུ་རྣམས་འཆི་བས་རང་གི་ལུས་ཀྱི་ཤ་རྣམས་བཅད་ནས་དེར་འབུ་རྣམས་གཞུག་པར་བྱའོ་སྙམ་སྟེ། ཨ་ཙིནྟ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་ནས་སྤུ་གྲི་བླངས། ལྷུང་བཟེད་དང་འཁར་གསིལ་གཏེང་པར་བཞག །སྤུ་གྲིས་སྐུའི་བརླ་ཤ་ནས་ཕྲལ་ཏེ། སྤྱན་བཙུམ་ནས་འབུ་རྣམས་བླང་བར་བརྩམས་པ་ན། ཕྱག་གིས་ཡུལ་བ་ལས་ཅི་ཡང་མ་རྙེད་ནས་སྤྱན་ཕྱེ་བ་ན། ཁྱི་དང་འབུ་མེད་པར་རྗེ་བཙུན་བྱམས་པ་མཚན་དཔེ་འོད་དུ་འབར་བ་གཟིགས་ནས། ཀྱེ་མ་ཡབ་གཅིག་བདག་གི་སྐྱབས། །ངལ་བརྒྱས་འབད་ཀྱང་འབྲས་མ་མཆིས། །ཅིའི་ཕྱིར་ཆར་སྤྲིན་རྒྱ་མཚོའི་དཔུང༌། །གདུང་བས་བསྲེགས་ཏེ་སྐོམ་ཚད་འབབ། །བདག་གིས་དེ་ཙམ་དུ་བསྒྲུབས་ཀྱང་ཞལ་མི་སྟོན་པ་ཞེས་སྤྱན་ཆབ་ཕྱུང་བའི། ལྷ་ཡི་རྒྱལ་པོའི་ཆར་ཕབ་ཀྱང༌། །ས་བོན་མི་རུང་མི་འཁྲུངས་ལྟར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་བྱོན་གྱུར་ཀྱང༌། །སྐལ་བ་མེད་པས་བཟང་མི་མྱོང༌། །རང་གི་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པས་བསྒྲིབས་ཏེ་མ་མཐོང་བ་ཡིན་གྱིས། ང་ནི་རྟག་ཏུ་ཁྱོད་ཀྱི་དྲུང་ན་གནས་སོ། །སྔར་རིག་སྔགས་བཟླས་པའི་ནུས་པ་ཐམས་ཅད་ད་ལྟར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་རང་གི་ལུས་ཀྱི་ཤ་བཅད་པའི་དཀའ་བ་དེས་སྡིག་སྒྲིབ་དག་སྟེ། མཐོང་བ་ཡིན་གསུང༌། ད་ལྟར་ཕྲག་པར་ཁུར་ལ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་སྟོན་ཞིག་གསུང༌། བསྟན་པས་གཞན་སུས་ཀྱང་ཅི་ཡང་མ་མཐོང༌། ཆང་འཚོང་མ་ཞིག་གིས་ཁྱི་གུ་ཞིག་ཁུར་བར་མཐོང་བ་ན་ཡང་ཕྱིས་ལོངས་སྤྱོད་ཟད་མི་ཤེས་པ་བྱུང༌། དབུལ་པོ་ཁུར་བསྐྱེད་པས་འཚོ་བ་ཞིག་གིས་ཞབས་མགོ་ཙམ་མཐོང་བས་ཀྱང་ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྙེས་ཤིང༌། ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་བོ།། དུས་དེ་ཉིད་དུ་སློབ་དཔོན་གྱིས་ཆོས་རྒྱུན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ། ཁྱོད་ཅི་འདོད་གསུང་པ་ལ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དར་བར་ཞུ་ཞེས་ཞུས་པས། ངའི་གོས་ཀྱི་མཐའ་ལ་འཇུས་ཤིག་གསུང༌། འཇུས་པས་དེ་མ་ཐག་དགའ་ལྡན་དུ་སླེབ། དེ་ལ་ས་སྡེའི་གནའ་མཆན་ལས། དགའ་ལྡན་དུ་ཟླ་བ་དྲུག་བཞུགས་ཟེར་བ་ཡོད་པར་གྲགས་པ་དང༌། འགའ་ཞིག་མི་ལོ་བཅོ་ལྔ་སོགས་བཞུགས་པར་བྱེད་པ་ཅི་རིགས་ཡོད་ཀྱང༌། རྒྱ་བོད་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་གྲགས་པ་ལ་མི་ལོ་ལྔ་བཅུ་བཞུགས་ཟེར་ཏེ། དེ་ཡང་ལོ་ཕྱེད་ལོར་བརྩིས་པ་ཡིན་པས་ལོ་ཉེར་ལྔའོ་ཞེས་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་གསུང༌། དེར་དགའ་ལྡན་དུ་མགོན་པོ་མི་ཕམ་པ་ལས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་མ་ལུས་པ་མཐའ་དག་གསན་ཏེ། མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཐུགས་སུ་ཆུད། བྱམས་པའི་ཆོས་ལྔ་གསན་པ་ན་དོན་ཚན་རེ་རེ་གསན་པ་ཙམ་གྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒོ་མི་འདྲ་བ་རེ་རེ་ཐོབ། སླར་ཡང་མིའི་ཡུལ་དུ་བྱོན་ནས་འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་པ་ན་གཞན་གྱིས་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་ཐོགས་པ་མེད་པ་དང༌། ཟླ་བ་ཕྱེད་དམ་ཟླ་བ་གཅིག་ལ་སོགས་པས་བགྲོད་དགོས་པའི་ཐག་རིང་པོར་འཁོར་དང་བཅས་པས་གཤེགས་པ་ནའང་ཐུན་ཚོད་གཅིག་གམ་ཉི་མ་གཅིག་གིས་བགྲོད་པ་དང་དང་པོར་བྱམས་པ་ཞལ་བཟིགས་པའི་དུས་དེ་ཙམ་གྱི་ལང་ཚོ་ལ་གནས་ཏེ། དགུང་ལོ་དགུ་བཅུ་ལྷག་ཀྱང་སྔོན་གྱི་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་གནས་པ་དང༌། སྐུ་ལ་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་རྗེས་མཐུན་ཙམ་དུ་ཡོད་པ་ལ་སོགས་པ་སྤྱིར་ས་ཐོབ་པའི་འཕགས་པའི་ཡོན་ཏན་མངོན་གྱུར་དུ་མངའ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་མནལ་ལམ་དུ་ཡང་རང་དོན་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་བློ་མེད་ཅིང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒོ་མཐའ་ཡས་པ་ལ་སྤྱོད་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་འཇམ་ཞིང་དུལ་ལ་དེས་པ་ཡང་ཡིན་ལ། གྲུབ་མཐའ་ངན་པ་སུན་འབྱིན་ཞིང་སྤྱོད་པ་ངན་པ་ཚར་གཅོད་པ་སོགས་ལྷག་པར་རྣོ་བ་དང༌། ཐོས་པས་མི་ངཽམ་ཉིད་དང་ནི། ཟང་ཟིང་མེད་པར་ཆོས་སྦྱིན་དང༌། ཞེས་སོགས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སྤྱོད་བཞིན་པ་སོགས་རྒྱུ་མཚན་དུ་མས་ས་གསུམ་པ་བརྙེས་པར་བྱེད་དོ།། དེ་ཡང་སློབ་དཔོན་དེས་དང་པོར་མ་ག་དྷཱའི་ཡུལ་གྱི་ཕྱོགས་ཅིག་བེ་ལུ་བ་ན་ཞེས་བྱ་བའི་ནགས་སུ་གཙུག་ལག་ཁང་མཛད་དེ་བཞུགས་ནས་སློབ་མ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་ཞིང་མང་དུ་ཐོས་པ་བརྒྱད་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཟབ་མོ་དག་བཀྲོལ་ཞིང་བསྟན་པས། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བཟོད་པ་ཐོབ་ཅིང་སྐྱེ་བོ་དད་པའི་ཕྱིར་རྫུ་འཕྲུལ་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མདོ་སྡེ་རྒྱ་མཚོའི་ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་པ་ཤ་སྟག་བྱུང་སྟེ། གནས་དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་མྱུ་གུའི་དགོན་པར་གྲགས་སོ།། དེར་བྱམས་པའི་ཆོས་ལྔ་ཡང་ཡི་གེར་བཀོད། མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བསྡུས་པ་དང༌། ས་སྡེ་ལྔ་དང༌། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་ལ་སོགས་པ་བསྟན་བཅོས་ཕལ་ཆེར་མཛད། དེ་ནས་ཡུལ་ནུབ་ཕྱོགས་དང་ཉེ་བ་གྲོང་ཁྱེར་ས་ག་རི་ཞེས་བྱ་བར་ཨུཥྨ་པུ་རི་ཞེས་བྱ་བའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་རྒྱལ་པོ་ཟབ་མོའི་སྦྱིན་བདག་བྱས་ཏེ་ཕྱོགས་བཞིའི་དགེ་སློང་ཐམས་ཅད་འདུས། དེར་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་སོ་སོའི་བློ་དང་འཚམ་པར་ཆོས་མང་དུ་བསྟན་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་ལྔ་བརྒྱ་ཙམ་བཤད་ཅིང༌། ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་བཀོད་པས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་རིགས་སད་ཅིང་མདོ་སྡེའི་དོན་ལ་བློ་གྲོས་རྒྱས་པ་སྟོང་ཕྲག་བརྒལ་བ་ཙམ་བྱུང་སྟེ་དེ་ཡང་སྔོན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཤིན་ཏུ་དར་བ་ལས། ཕྱིས་དུས་ཀྱི་དབང་གིས་བློ་གྲོས་ཆུང་ངུར་གྱུར་པ་དང༌། དགྲ་ལན་གསུམ་གྱིས་རིམ་པས་ཉམས་ཏེ། སློབ་དཔོན་འདི་བྱོན་པའི་དུས་ཀྱི་ཐོག་མ་ན། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་འཛིན་པའི་དགེ་སློང་མང་པོ་ཡོད་ནའང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མངོན་པ་ཤེས་པ་ནི་ཡེ་མེད་ཅིང༌། མདོ་སྡེ་རེ་རེ་ནས་འདོན་པ་དར་པོ་ཡོད་ཀྱང༌། མདོ་དོན་ཇི་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་མེད་པ་ལ་གནས་དེར་སློབ་དཔོན་ཉིད་སློབ་མའི་མཆོག་བརྒྱད་དང་བཅས་པས་ཆོས་བསྟན་པས། དེ་ལྟར་གྱུར་པའི་ཚེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་པ་བར་སྐབས་སུ་ནུབ་པ་ལས་སླར་ཡང་དར་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་གྲགས་སོ།། དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོ་ཟབ་མོའི་ཕྱོགས་དེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མདོ་ཁ་ཏོན་དུ་བྱེད་དོ། །དེས་བསམས་པ། སློབ་དཔོན་འདི་ནི་འཕགས་པ་ཡིན་ཞིང་གཞན་གྱིས་སེམས་ཀྱང་ཤེས་སོ་གྲགས་ན། དེ་ཉིད་བདེན་ན་བདག་གིས་ཀྱང་འདིའི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པར་བྱ། གལ་ཏེ་མི་བདེན་ན་སྐྱེ་བོ་རྣམས་བསླུ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་པས་སྐྱེ་བོའི་དབུས་སུ་བརྒལ་ཏེ་དམའ་དབབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བློན་པོ་རྣམས་དང༌། བྲམ་ཟེ་རྣམས་དང༌། ཡིད་བརྟན་པའི་སྐྱེ་བོ་ལྔ་བརྒྱ་ཙམ་ལ་བགྲོས་ཏེ། ཕོ་བྲང་འཁོར་གྱི་ཁྱམས་སུ་སྐྱེ་བོ་མང་པོའི་དབུས་སུ་སློབ་དཔོན་འཁོར་བཅས་སྤྱན་དྲངས། བསོད་སྙོམས་དང་ན་བཟའ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དག་ཕུལ་ཏེ། ཁྱིམ་གྱི་ནང་དུ་མ་ཧེ་ནག་པོ་ས་དཀར་གྱིས་བྱུགས་པ་སྦས། གསེར་གྱི་བུམ་པ་ཞིག་གི་ནང་དུ་མི་གཙང་བ་སྣ་ཚོགས་བླུགས། ཁ་སྦྲང་རྩིས་བཀང་སྟེ་རས་ཀྱི་གཡོགས་པ་ལག་ཏུ་ཐོགས་ནས། ཁྱིམ་འདི་ན་ཅི་ཡོད། ལག་ཏུ་ཐོགས་པ་འདི་ཅི་ཡིན་དྲིས་པས། ཇི་བཞིན་དུ་གསུངས། འདི་ཙམ་ནི་ལྐོག་གྱུར་ཤེས་པ་ཆུང་ངུ་ལའང་འབྱུང་ན། སེམས་ཤེས་སམ་མི་ཤེས་སྙམས་ནས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མདོའི་ཚིག་ལ་དྲི་བ་གསུམ། དོན་ལ་དྲི་བ་གསུམ་སྟེ་དྲུག་པོ་ཡིད་ཀྱིས་དྲིས་པས། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལན་གསུངས་ནས། རང་བཞིན་གསུམ་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་དང་མཐུན་པའི་བསྟན་བཅོས་ཆུང་ངུ་རེ་ཡང་མཛད་དོ།། དེ་ལ་ཚིག་གི་དྲི་བ་གསུམ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བ་གང་གི་ཚིག་བླ་དྭགས་ཡིན་དྲིས་པ་ལ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་ཞེས་ལན་བཏབ་པ་འདི་ལུང་མ་བསྟན་པའི་ལྟ་བར་མི་འགྱུར་རམ། བྱ་ཤིན་ཏུ་ལུས་ཆེ་བ་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་ཡོད་པ་ཞེས་དཔེར་བྱས་པའི་ལུས་ཆེ་བ་འདི་དོན་གང་དང་སྦྱོར། རི་དང་ནགས་ཚལ་གྱི་མཚན་མ་མ་མཐོང་ན། རྒྱ་མཚོ་དང་ཐག་ཉེའོ་ཞེས་པ་ལ། མཚན་མ་མ་མཐོང་བའི་ས་མཚམས་གང་ལ་བྱེད་ཅེས་པ་གསུམ་ཡིན་པ་ལས། དང་པོ་ནི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དགོས། གཉིས་པ་ནི་དགེ་བའི་ལས་སྟོབས་ཆེ་བ། གསུམ་པ་ནི་ཆོས་མཆོག་ཆེན་པོའོ། །དོན་ལ་དྲི་བ་གསུམ་ནི། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྫས་སུ་ཡོད་དམ་མེད། ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་གསུངས་པས་གང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དེ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དམ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མི་བྱེད་པར་བཤད་པའི་མི་བྱེད་མཁན་དང༌། མི་བྱེད་རྒྱུའི་སྟོང་ཉིད་གང་ཡིན་ཞེས་པ་ལ། དང་པོ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྫས་སུ་ཡོད། དོན་དམ་པའི་རིག་ཤེས་ཀྱི་དོན་མེད། གཉིས་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་གསུམ་ལ་དགོངས་པས། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ་སླར་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་མེད་གཉིས་སུ་འབྱེད། གསུམ་པ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བྱེད་མཁན་གྱི་སྟོང་ཉིད་ནི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཙམ་གྱི་བློ་དང༌། དེས་བྱེད་ཚུལ་སྔར་ཡོད་ཕྱིས་མེད་པའི་ཚུལ་གཉིས་ཀར་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའི་དོན་དུ་ལན་བཏབ་བོ། །དེར་རྒྱལ་པོ་དང་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་གྱུར་པས། སློབ་དཔོན་གྱིས་རྒྱལ་པོ་དེ་ཡང་དག་པར་བཏུལ་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་གཞི་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་བྱེད་དུ་བཅུག་སྟེ། རེ་རེ་ཡང་དགེ་སློང་བརྒྱ་བརྒྱ་དགེ་བསྙེན་ལ་སོགས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་དོ། །གནས་འདི་ཉིད་དུ་བཞུགས་པའི་ཚེ། གཅུང་དབྱིག་གཉེན་ཡང་བཏུལ་བ་ཡིན་ཏེ་འོག་ཏུ་འཆད་དོ།། དེའི་ཚེ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཡུལ་ཀྲིཥྞ་རཱ་ཛར་བྲམ་ཟེ་བཱ་སུ་ནཱ་ཞེས་བྱ་བ་བྱུང་སྟེ། དེས་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་རྒྱལ་བ་མི་ཕམ་པ་ལས་ལུང་བླངས་ཏེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སླར་ཡང་དར་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཐོས་ནས་བྲམ་ཟེ་རང་ཉིད་འཁོར་ལྔ་བརྒྱ་ཙམ་གྱིས་བསྐོར་ཏེ་ཡུལ་དབུས་སུ་འོངས། གནས་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་རྣམས་མཆོད། ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་བྲམ་ཟེ་དང༌། ཁྱིམ་བདག་རྣམས་ལ་དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་སློབ་དཔོན་འབྱོན་པར་ཞུས་པས། དེར་སློབ་དཔོན་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་དང༌། བྲམ་ཟེ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གཤེགས་པར་བརྩམས་པའི་ཚེ། བྲམ་ཟེ་དེའི་མ་ནད་ཀྱིས་བཏབ་བོ་ཞེས་ཕོ་ཉ་བྱུང་ངོ༌།། དེར་བྲམ་ཟེ་མྱུར་དུ་སླེབ་པར་འདོད་པའི་སེམས་ཀྱིས་གདུངས་པ་ན། སློབ་དཔོན་གྱིས་དེ་ལ་བྲམ་ཟེ་འདོད་ན་མྱུར་དུ་སླེབ་པར་བྱའོ། །དེས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་མཛོད་ཅིག །དེ་ནས་ལམ་དུ་ཞུགས་པས། ཉི་མ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཉི་མ་ཕྱི་ཕྲེད་ན་སློབ་དཔོན་དང༌། བྲམ་ཟེ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཡུལ་ཀྲྀཥྞ་རཱ་ཛར་སླེབས། དེ་ཡང་ཀྲྀཥྞ་རཱ་ཛ་ནི་ཡུལ་ཏྲི་ལིངྒའི་ནང་ཚན་ཞིག་ཡིན་ལ་ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་ལམ་ཐུན་ཚོད་གཉིས་ལ་བགྲོད་པ་ཡིན་གསུང༌། ནུབ་ཕྱོགས་ཨུ་རྒྱན་གྱི་ཡུལ་ནས། ཚོང་དཔོན་དྷ་ན་རཀྵི་ཏ་ཞེས་བྱ་བས་སྤྱན་དྲངས་པའི་ཚེ་ན་ཡང༌། སློབ་དཔོན་དང་ཚོང་དཔོན་འཁོར་དང་བཅས་པས་མ་ག་དྷཱ་དང་ཨུ་རྒྱན་གྱི་ཡུལ་གྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཞག་གཅིག་ཉིད་ལ་བགྲོད། ཡུལ་ཀྲྀཥྞ་རཱ་ཛ་དང༌། ཨུ་རྒྱན་གཉིས་ཀར་དུ་ཡུན་རིང་རབ་བཞུགས་ཤིང་ཆོས་བསྟན་པས་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དར་བར་མཛད་ཅིང༌། ཡུལ་དེ་གཉིས་ཀར་མཆོད་རྟེན་བརྒྱ་ཕྲག་རེ་བཞེངས། ལྷ་ཁང་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་བཞེངས། དེ་རྣམས་སུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་གཞི་རེ་རེ་ཡང་བཙུགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་མ་ག་དྷར་ཡང་མཆོད་རྟེན་བརྒྱ་དང༌། ཆོས་གཞི་ཉེར་ལྔ་བཙུགས། ལན་ཅིག་རྒྱ་གར་མཐའ་འཁོབ་གྲོང་ཁྱེར་ཨ་ཡོ་དྷྱ་དང་ཉེ་བར་རྒྱལ་ཕྲན་ཞིག་ལ་ཆོས་སྟོན་ཞིང་བཞུགས་པའི་ཚེ། དེ་དང་ཉེ་བ་ན་གར་ལོག་གི་གྲོང་ཞིག་ཡོད་པས། སློབ་དཔོན་ཆོས་གསུང་བཞིན་པ་ལ་གར་ལོག་རྣམས་ཀྱི་དམག་བྱུང་བས། ཆོས་ཉན་པ་རྣམས་ལ་བཟོད་པའི་ཁུར་བསྐྱེད་ཅིག་པར་གདམས་ནས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པར་བཞག་པས་གནས་པ་ལ། མདའ་འཕངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྡུལ་དུ་སོང༌། གར་ལོག་གི་གཙོ་བོས་སློབ་དཔོན་ལ་རལ་གྲི་བརྟེགས་པས་ཀྱང་གནོད་པ་མེད་ཅིང༌། རམ་གྲི་ཉིད་དུམ་བུ་བརྒྱར་ཆག་གོ །གཞན་ཡང་སྐུར་པ་གཏབ་པ་སོགས་ཇི་ཙམ་བྱས་ཀྱང་གཡོ་བ་མེད་པར་འདུག་པས། དེ་རྣམས་ཀྱང་ལྷག་པར་དད་དེ་ཕྱག་བྱས་ནས་སོང་ངོ༌།། སློབ་དཔོན་འདིས་གཞན་གྱི་བསམ་པ་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་པ་ཐམས་ཅད་སློབ་མས་གང་མི་ཤེས་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་གསལ་བར་བཀྲལ་ནས་སྟོན་པའི་ཕྱིར། སློབ་དཔོན་འདི་ལས་ཆོས་ཉན་པ་ལ་མཁས་པར་མ་གྱུར་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །དུས་དེའི་ཚེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཕལ་ཆེར་གྱིས་མདོ་སྡེ་སྣ་རེ་ཙམ་མ་ཞུས་པ་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞིང༌། སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱི་བདག་རྐྱེན་ཀྱིས་ཆོས་གཞི་བརྒྱ་ཐམ་པ་བཙུགས་པ་ལས། རེ་རེ་ལ་ཡང་བླཽ་སྦྱོང་བ་ཉིས་བརྒྱ་རེ་ཉུང་མཐའ་རྣམས་ལའང་ཡོད་པས། སྤྱིར་ཆོས་ཉན་པའི་སློབ་མའི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་ཅིང༌། ཐམས་ཅད་ཀྱང་མཆོག་ཏུ་གུས་པས་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡང་དེ་ལྟར་འཛིན་ལ། ས་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་སྐྱེས་པ་དང༌། སྦྱོར་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་སྐྱེས་པ་སོགས་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་ཡང་བྱུང་ཞིང༌། མདོ་སྡེ་དང་གྲུབ་མཐའ་ཕྱོགས་རེ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་སྒོ་ཐམས་ཅད་ནས་གསུངས་ཤིང༌། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱང་དུས་དེ་ཉིད་དུ་ལྷག་པར་གུས་པར་བྱེད་ཅིང༌། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཉིད་ཀྱི་མངོན་པ་དང༌། མདོ་སྡེ་ཉན་པར་བྱེད་པ་ཡང་མང་དུ་བྱུང་ངོ༌། །གནྡྷ་རིའི་རི་སྔགས་གྲུབ་པས་དགའ་ལྡན་གྱི་གནས་སུ་ཕྱིན་ཞིང༌། ཐག་རིང་པོ་ཡང་ཡུད་ཀྱིས་བགྲོད་པར་བྱེད། རྟོག་བྱེད་ཀྱི་རིག་སྔགས་གྲུབ་པས་ཕ་རོལ་ཀྱི་སེམས་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་ཞིང་མང་དུ་ཐོས་པ། རིག་སྔགས་གྲུབ་པ་འདི་ནི་ངོ་མཚར་ཆེ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པ་འདི་ཁོ་ན་སྐྱོན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བར་གྲགས་སོ། །དེ་ཡང་སྔོན་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཤིན་ཏུ་དར་བའི་ཚེ་ཡང་ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་སློང་ཁྲི་ཕྲག་ཏུ་ལོངས་པ་ནི་མེད། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཚེ་ཡང་དགེ་འདུན་ཕལ་ཆེར་ཉན་ཐོས་ཡིན་ནོ།། སློབ་དཔོན་འདིའི་དུས་ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་སློང་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོ་བྱུང་བ་སོགས་རྒྱུ་མཚན་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་པ་མཐའ་དག་གི་བདག་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲགས་སོ། །འོན་ཏེ་སློབ་དཔོན་ཉིད་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་པའི་སློབ་མ་ནི་དགེ་སློང་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ཙམ་ལས་མེད་དེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ། སྡེ་སྣོད་འཛིན་པ། ལྷག་པའི་ལྷ་ལ་ཐེ་ཚོམ་གཅོད་ཅིང་བཟོད་པ་ཐོབ་པ་ཤ་སྟག་གོ །སྐུ་ཚེའི་སྨད་ཀྱི་དུས་ན་ནཱ་ལེནྡྲར་ལོ་བཅུ་གཉིས་བཞུགས། དགུན་གྱི་དུས་ཉིན་རེ་བཞིན་མུ་སྟེགས་རྒོལ་བ་རེ་ཡོང་བ་ལ་གྲུབ་མཐའ་རྣམས་རིགས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སུན་ཕྱུང་སྟེ་ཆོས་བསྟན་པས་མུ་སྟེགས་སྟོང་དུ་ཉེ་བ་ཙམ་རབ་ཏུ་བྱུང༌། གཙུག་ལག་ཁང་གང་ན་དགེ་སློང་ལྟ་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། སྤྱོད་པ་དང༌། ཆོ་ག་ཉམས་པ་ཐམས་ཅད་ཆོས་བཞིན་ཚར་གཅོད་པར་མཛད་པས་དགེ་འདུན་ཤིན་ཏུ་དག་པར་མཛད་དོ། །མཐར་གྲོང་ཁྱེར་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་སྐུ་འདས་ཏེ། དེའི་ཤུལ་དུ་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་རྟེན་བྱས་སོ།། ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི་རྒྱ་གར་ཆོས་འབྱུང་ལས་སོ།།

• འཕགས་པ་དབྱིག་གཉེན།

v • d • e ནང་བསྟན།
Outline · Portal · Category · Glossary · Index
Foundations	དཀོན་མཆོག་གསུམ། (བཅོམ་ལྡན་འདས། · ལྷ་ཆོས། · དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག) · འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི། · འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད། · བདེ་བར་གཤེགས་པའི་གནས། · Middle Way
སིདྡྷྰརྠ།	དེ་བཞིན་གཤེགས་པ། · སངས་རྒྱས་ཀྱི་འཁྲུངས་སྐར། · Four sights · Physical characteristics · Footprint · Iconography · Films · Miracles · Family: (རྒྱལ་པོ་ཟས་གཙང་། · ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་མ། · གྲགས་འཛིན་མ། · སྒྲ་གཅན་འཛིན།) · Places where the Buddha stayed · Buddha in world religions
Key concepts	Three Marks of Existence: (མི་རྟག་པ། · སྡུག་བསྔལ་བརྒྱད། · བདག་མ་མཆིས་པ།) · Dependent Origination · Five Aggregates · Karma · Rebirth · Saṃsāra · འདུ་བྱེད། · Defilements · Ignorance · Craving · Five Hindrances · Ten Fetters · Faculties · Enlightenment (Awakening) · མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་མོ། · Thusness · བདེན་པ་གཉིས · Emptiness · བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས། · བྱང་སེམས་ཅན། · སངས་རྒྱས། · སེམས་ཀྱི་རྒྱུན། · རྫོགས་ཆེན།
Cosmology	[[]] · Six Realms (Heaven · Human realm · Asura realm · Hungry Ghost realm · Animal realm · Hell) · Three planes of existence
Practices	Refuge · སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་པ། · Puja: (Offerings · Prostration · Chanting) · Merit · Paritta · Generosity · Renunciation · Morality: (Precepts · བྱང་ཆུབ་སེམས་པའི་བསྔོ་བ། · Patimokkha) · Threefold Training: (Morality · Concentration · Wisdom) · Four Divine Abidings: (Loving-kindness · Compassion · Sympathetic joy · Equanimity) · Perfections · Enlightenment Qualities · Seven Factors of Enlightenment · Bases of Power · སྟོབས་ལྔ། · Faith · Effort (Four Right Exertions) · Mindfulness (Satipatthana) · Jhāna (Dhyāna) · Bhavana · Meditation: ( REDIRECT Template:Transliteration Template:Ambox · Recollection · Smarana · Mindfulness of Breathing · Serenity meditation · Insight meditation · Shikantaza · Zazen · Kōan · དཀྱིལ་འཁོར། · གཏོང་ལེན། · རྒྱུད། · གཏེར་སྟོན། · Terma)
Attainment	Types of Buddha · Private Buddha · ཉན་ཐོས། · དགྲ་བཅོམ་འབྲས་བུ་བཞི།: (Stream-enterer · Once-returner · Non-returner · Arahant)
Monasticism	Monk · Nun · Novice monk · Novice nun · Anagarika · Ajahn · Sayadaw · བསམ་གཏན་པའི་སློབ་དཔོན། · Roshi · བླ་མ། · རིན་པོ་ཆེ། · དགེ་བཤེས། · སྤྲུལ་སྐུ། · Householder · Lay follower · Disciple
Major figures	བཅོམ་ལྡན་འདས། · ཤཱ་རིའི་བུ། · མོའུ་འགལ་བུ། · ཀུན་དགའ་བོ། · འོད་སྲུང་། · Anuruddha · Mahakaccana · Nanda · Subhuti · Punna · Upali · Mahapajapati Gotami · Khema · Uppalavanna · Buddhaghosa · ཀླུ་སྡེ། · Bodhidharma · དཔལ་དགོན་ཀླུ་སྒྲུབ། · རྗེ་བཙུན་ཐོགས་མེད། · དབྱིག་གཉེན། · ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤ · པདྨ་འབྱུང་གནས། · ཏཱ་ལའི་བླ་མ།
Texts	Tipitaka: (འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད། · མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད། · མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད།) · Commentaries: (Visuddhimagga) · ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ། · Chinese Buddhist canon (Tripitaka Koreana) · Tibetan Buddhist canon
Branches	གནས་བརྟན་སྡེ་བ། · ཐེག་པ་ཆེན་པོ།: (Zen · Pure Land · དག་ཞིང་། · Nichiren · དབུ་མ་བ། · ཡོ་གའི་སྒོམ་སྒྲུབ་ཉམས་ལེན་སློབ་གྲྭ།) · རྡོ་རྗེའི་ཐེག་པ།: (བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན། · Shingon) · སྔ་མའི་ནང་བའི་སློབ་གྲྭ · Pre-sectarian Buddhism · Basic points unifying Theravada and Mahayana
Places	Bangladesh · འབྲུག་ཡུལ། · འབར་མ། · ཁོམ་བྷོ་ཌི་ཡ · རྒྱ་ནག · India · Indonesia · ཉི་ཧོང་། · ཀོ་རི་ཡ། · Laos · Malaysia · Mongolia · Nepal · Pakistan · Russia · Singapore · Sri Lanka · Taiwan · Thailand · བོད་ཡུལ། · Vietnam · Middle East: (Iran) · Western countries: (Australia · ཕ་རན་སི། · དབྱིན་ལན། · ཨ་རི།)
History	Timeline · ནང་བའི་བཀའ་བསྡུ། · History of Buddhism in India · Decline of Buddhism in India · ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད། · Greco-Buddhism · Buddhism and the Roman world · Silk Road transmission of Buddhism · Persecution of Buddhists
Philosophy	ཆོས་མངོན་པ། · Logic · Buddhology · Eschatology · Reality · God · Humanism · Engaged Buddhism · Socialism · Anarchism · Economics · Atomism · Evolution · Ethics · Fourteen unanswerable questions
Culture	Art · Greco-Buddhist art · སྙན་ངག · Buddha statue · Budai · Symbolism: (ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ། · Flag · Bhavacakra · ཐང་ག) · མ་ཎི་འཁོར་ལོ། · Mala · ཕྱག་རྒྱ། · སྔགས། (ཨོཾ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུྃ།) · Music · དུས་ཆེན།: (Vesak · Magha Puja · Uposatha) · Rains retreat · Monastic robe · Architecture: (Vihara · Wat · མཆོད་རྟེན། · Pagoda · Thai temple art and architecture) · གནས་སྐོར།: (ལུམ་བི་ནི། · རྡོ་རྗེ་གདན། · སཱ་ར་ནཱ་ཐ། · རྩྭ་མཆོག་གྲོང་།) · བྱང་ཆུབ་ཤིང་། · བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་མཆོད་རྟེན། · Calendar · Cuisine · Vegetarianism
Miscellaneous	Lineage · རྒྱལ་བ་བྱམས་པ། · སྤྱན་རས་གཟིགས། (Guan Yin) · འོད་དཔག་མེད། · Brahmā · Māra · ཆོས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ། · འདུལ་བ། · Sutra · ཐེག་དམན། · Liturgical languages: (པཱ་ལིའི་སྐད། · ལེགས་སྦྱར་སྐད།) · Dharma talk · Kalpa · Higher Knowledge · Supernormal Powers
Buddhism and:	Science · སེམས་ཁམས་རིག་པ། · ཧིནྡུའི་ཆོས་ལུགས། · Jainism · East Asian religions · Christianity · Theosophy · Gnosticism
Lists	Buddhas · Twenty-eight Buddhas · བྱང་སེམས་ཅན། · Buddhists · Suttas · Books · Temples