HTTP (англ.: HyperText Transfer Protocol — «пратакол перадачы гіпэртэксту») — пратакол прыкладнога ўзроўню перадачы даных (першапачаткова, у выглядзе гіпертэкставых дакументаў). Асновай HTTP з’яўляецца тэхналогія «кліент-сервер», гэта значыць мяркуецца існаванне спажыўцоў (кліентаў), якія ініцыююць злучэнне і пасылаюць запыт, і пастаўшчыкоў (сервераў), якія чакаюць злучэння для атрымання запыту, здзяйсняюць неабходныя дзеянні і вяртаюць назад паведамленне з вынікам.

HTTP у цяперашні час паўсюдна выкарыстоўваецца ў сусветнай павуціне для атрымання інфармацыі з вэб-сайтаў. У 2006 годзе ў Паўночнай Амерыцы доля HTTP-трафіка перавысіла долю P2P-сетак і склала 46 %, з якіх амаль палова — перадача патокавага відэа і гуку^[1]. HTTP выкарыстоўваецца таксама ў якасці «транспарту» для іншых пратаколаў прыкладнога ўзроўню, як то SOAP, XML-RPC, WebDAV.

Асноўным аб’ектам маніпуляцыі ў HTTP з’яўляецца рэсурс, на які паказвае URI (па-англійску: Uniform Resource Identifier) у запыце кліента. Звычайна такімі рэсурсамі з’яўляюцца файлы, якія захоўваюцца на серверы, але імі могуць быць лагічныя аб’екты або нешта абстрактнае. Асаблівасцю пратакола HTTP з’яўляецца магчымасць паказаць у запыце і адказе спосаб прадстаўлення аднаго і таго ж рэсурсу паводле розных параметраў: фармату, кадзіроўкі, мовы і інш., для чаго выкарыстоўваецца HTTP-загаловак. Менавіта дзякуючы магчымасці ўказання спосабу кадзіравання паведамлення кліент і сервер могуць абменьвацца двайковымі данымі, хоць дадзены пратакол з’яўляецца тэкставым.

Аналагічнымі пратаколамі для HTTP з’яўляюцца FTP і SMTP. Абмен паведамленнямі ідзе па звычайнай схеме «запыт-адказ». Для ідэнтыфікацыі рэсурсаў HTTP выкарыстоўвае глабальныя URI. У адрозненне ад многіх іншых пратаколаў, HTTP не захоўвае свайго стану. Гэта азначае адсутнасць захавання прамежкавага стану паміж парамі «запыт-адказ». Кампаненты, якія выкарыстоўваюць HTTP, могуць самастойна ажыццяўляць захаванне інфармацыі аб стане, звязанай з апошнімі запытамі і адказамі (напрыклад, «кукі» на баку кліента, «сесіі» на баку сервера). Браўзер, які пасылае запыты, можа адсочваць затрымкі адказаў. Сервер можа захоўваць IP-адрасы і загалоўкі запытаў апошніх кліентаў. Аднак сам пратакол не ведае аб папярэдніх запытах і адказах, у ім не прадугледжана ўнутраная падтрымка стану, да яго не прад’яўляюцца такія патрабаванні.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме HTTP
• Спецыфікацыя HTTP/1.1
• Прыклад паслядоўнасці HTTP-абмену Архівавана 5 жніўня 2012.
• Прынцыпы функцыянавання HTTP-сервера

Асноўныя пратаколы TCP/IP паводле ўзроўняў мадэлі OSI
Фізічны	Ethernet RS-232 EIA-422 RS-449 RS-485
Канальны	Ethernet PPPoE PPP L2F 802.11 Wi-Fi 802.16 WiMax Token ring ARCNET FDDI HDLC SLIP ATM DTM X.25 Frame relay SMDS STP
Сеткавы	IPv4 IPv6 IPsec ICMP IGMP ARP RARP RIP2 OSPF
Транспартны	TCP UDP SCTP DCCP RUDP RTP GRE
Сеансавы	ADSP H.245 iSNS NetBIOS PAP RPC L2TP PPTP RTCP SMPP SCP ZIP SDP
Уяўленні	XDR SSL TLS
Прыкладны	BGP HTTP HTTPS DHCP IRC SNMP DNS DNSSEC NNTP XMPP SIP IPP NTP SNTP Электронная пошта SMTP POP3 IMAP4 Перадача выяў FTP TFTP SFTP Аддалены доступ rlogin Telnet SSH RDP
Іншыя прыкладныя	OSCAR CDDB Multicast FTP Multisource FTP BitTorrent Gnutella Skype

Вэб і вэб-сайты
Глабальна	Сусветнае павуцінне (Вэб 1.0 • Вэб 2.0 • Web 3.0) • Семантычнае павуцінне • Байнэт
Лакальна	Сайт • Партал • Старонка • Служба • Кальцо
Віды сайтаў і сэрвісаў	Віртуальны атлас • Банарная сетка • Блог (платформа) • Відэахостынг • Вікі (спіс рухавікоў • спіс сайтаў) • Сайт-візітка • Пытанне-адказ • Закладкі • Службы знаёмстваў • Каталог рэсурсаў • Інтэрнэт-крама • Мікраблог • Тамблелог • Навінавы сайт • Пошукавая сістэма (спіс) • Порнасайт • Сацыяльная сетка • BitTorrent-трэкер • Файлаабменнік • Форум (Сэрвіс • Іміджборд) • Фатахостынг • Чат
Стварэнне і абслугоўванне	Распрацоўка • Майстар • Дызайн • Вёрстка • Праграмаванне • Юзабіліці • Мадэратар • Сістэмны адміністратар • Пошукавая аптымізацыя (SEO) • Прасоўванне сайта • Вопыт узаемадзеяння • Рэгістрацыя карыстальніка
Тыпы макетаў, старонак, сайтаў	Статычны • Дынамічны • Фіксаваны • Гумавы • Дынамічна эластычны
Тэхнічнае	Вэб-сервер (параўнанне) • Браўзер (спіс • параўнанне) • CMF (спіс) • CMS (спіс) • HTTP (адказы • загалоўкі) • SPDY • CGI • HTML • XHTML • CSS • JavaScript • DHTML • DOM • XML • AJAX • JSON • Flash • RSS • Atom • Мікрафармат • favicon.ico • robots.txt • Sitemaps • Карта сайта • .htaccess
Маркетынг	Пошукавы маркетынг (SEM) • Інтэрнэт-маркетынг • Інтэрнэт-рэклама • Банар • Кантэкстная рэклама
Соцыум і культура	Блогасфера • Інтэрнэт-супольнасць (раённая) • Сеткавая літаратура