For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Эзель-Вікскае біскупства.

Эзель-Вікскае біскупства

Эзэль-Вікскае біскупства ў другой палове XIII стагоддзя
Эзэль-Вікскае біскупства ў XVI стагоддзі
Біскупскі замак у Арэнсбургу

Э́зэль-Ві́кскае біскупства, таксама Э́зэльская епіскапія (ням.: Bistum Ösel-Wiek); у эстонскіх крыніцах Саарэ-Ляэнемааская епіскапія (эст.: Saare-Lääne piiskopkond) — духоўна-феадальнае княства, якое існавала ў заходняй, а таксама астраўной частцы сучаснай Эстоніі ў перыяд 12281560 гадоў. Узнікла ў 12271228 гадах пасля таго як у Прыбалтыку ўварваўся Ордэн мечнікаў, з 1237 года вядомы як Лівонскі ордэн. Нагодай да паходаў германскіх крыжакоў было заваяванне і гвалтоўная хрысціянізацыі мясцовых прыбалтыйскіх плямёнаў (куршы, лівы і г.д.), асноўнай мэтай — захоп зямлі і каланізацыя яе нямецкімі пасяленцамі.

Эзэль-Вікская епіскапія была абвешчана 1 кастрычніка 1228 года, канчаткова аформілася да 1234 года. Вярхоўнымі кіраўнікамі княства сталі нямецкія біскупы і набліжанае да іх нямецкае духавенства, якое эксплуатавала мясцовых эстонскіх сялян. У гады свайго росквіту Лівонскі ордэн, Рыжскае архібіскупства, Курляндскае біскупства, Дэрпцкае біскупства і Эзэль-Вікскае біскупства ўтваралі так званую Лівонскую канфедэрацыю пяці феадальных дзяржаў Германскай сярэдневяковай Прыбалтыкі.

Тэрыторыя Эзэль-Вікскага біскупства стваралася стыхійна падчас прыбалтыйскіх крыжовых паходаў і складалася з некалькі анклаваў: часткі астравоў Саарэмаа (па-нямецку «Эзэль» — адкуль і пайшла яго назва), Хіюмаа, меншыя астравы, а таксама землі Ляэнемаа на кантыненце, унутры якога меліся цераспалосныя анклавы ўласна Лівонскага ордэна. Агульная плошча епіскапіі складала 7.600 кв.км, уключаючы некалькі бейлівікаў. Сам біскуп з'яўляўся васалам «Свяшчэннай Рымскай імперыі», а таксама, намінальна — Рымскага Папы. Біскупства спачатку з'яўлялася строга каталіцкім, аднак у 16 стагоддзі ўсё большае распаўсюджанне ў ім атрымала лютэранства.

Рэзідэнцыя біскупаў увесь час змянялася. Спачатку сталіцай быў Леаль, з 1251 года — Стары Пярну (Перона), каля 1265 года перамясцілася ў горад Гапсаль, затым на астраўную крэпасць Арэнсбург (Курэссаарэ), які падзяліў сталічную функцыю з Гапсалем.

У 13—14 стст. Лівонскі ордэн спрабаваў стварыць у Лівоніі адзіную дзяржаву для супрацьстаяння з суседзямі. У яе ён імкнуўся ўключыць і біскупства. У Лівонскай вайне 1558—1583 гадоў Лівонскі ордэн пацярпеў паражэнне ад расійскіх войскаў. Шукаючы абароны на захадзе, эзэль-вікскі біскуп у 1559 годзе пагадзіўся прадаць свае ўладанні дацкаму каралю Фрэдэрыку II, які ў 1560 годзе перадаў іх у кіраванне свайму брату герцагу Магнусу, які таксама атрымаў і былое Курляндскае біскупства ў Куроніі. У 1561 годзе зямлі біскупства былі падпарадкаваны Даніі, хоць духавенству было дазволена кіраваць востравам Саарэмаа да 1573 года.

У 1582—1583 гадах завяршыўся падзел зямель былога біскупства. Нямецкія феадалы на кантыненце і востраве Хіюмаа, якія асцерагаліся рускіх і польска-літоўскіх войскаў, прысягнуліся на вернасць шведскаму каралю. Утварылася Шведская Эстонія. Паўднёвыя астравы Муху і Саарэмаа замацавала за сабой Данія, якая валодала імі да 1645 года.

  • Готфрыд, 1228—1229,
  • вакантна
  • Генрых I, 1234—1260
  • Герман фон Буксгеўдэн, 1262—1285?
  • Генрых II, 1290—1294
  • вакантна
  • Конрад I 1297?-1307?
  • вакантна
  • Хартунг, 1310—1321
  • Якаў, 1322—1337
  • Герман II Осенбругскі (de Osenbrygge), 1338—1362
  • Конрад II, 1363—1374
  • Генрых III, 1374—1381
  • вакантна
  • Уінрых фон Кніпрад, 1385—1419
  • Каспар Шувенфлюг, 1420—1423
  • Крысціян Кубанд, 1423—1432
  • Іаган I, 1432—1438
  • Іаган II, 1439 дэ-юрэ — 1457 (дэ-факта з 1449 як малодшы Біскуп) сумесна з
  • Людальф Гроўв, 1449—1458 (дэ-факта з 1439, з 1449 у Саарэмаа і Дага як старэйшы Біскуп)
  • Іодакус Хёнштэйн, 1458—1471
  • Петэр Ветберг, 1471—1491
  • Іаган III, 1492—1515
  • Іаган IV, 1515—1527
  • Георг фон Тысенгаўзен, 1528—1530
  • Рэйнгальд фон Буксгеўдэн, 1532—1541
  • Іаган V фон Мюнхгаўзен, 1542—1560
  • Магнус Лівонскі (таксама прынц Даніі і герцаг Гольштэйна), 1560—1572 (пратэстанцкі біскуп, памёр у 1583 годзе)
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Эзель-Вікскае біскупства
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?